Jump to content

Хорватҳо

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Хорватҳо
Номи қавмии ҳозира хорватӣ: Hrvati
Сукунат
Забон Забони хорватӣ
Дин котулисизм[d]
Ҷузъе аз славянҳои ҷанубӣ[d]
 Парвандаҳо дар Викианбор

Хорватҳо хорватӣ: Hrvati — мардуми славянҳои ҷанубӣ, ки намояндагони онҳо дар Хорватияи муосир, инчунин Босния ва Ҳерсеговина, Словения, Сербия, ИМА, Олмон, Австрия, Аргентина, Австралия, Маҷористон, Италия ва дигар кишварҳо зиндагӣ мекунанд. Хорватҳои муосир насли хорватҳои сафед ва хорватҳои сурх мебошанд.

Яке аз қабилаҳои славянии шарқӣ, ки дар шарқи Галисия (ҳоло Украина) зиндагӣ мекарданд, хорватҳои сафед ва қабилаҳои сокини Моравия ва Словакияро хорватҳои сиёҳ меномиданд. Аҳолии умумӣ 5,53 - 6,9 миллион нафар, аз ҷумла дар Хорватия - 4 миллион, Босния ва Ҳерсеговина - 650 ҳазор мебошанд. Дини асосӣ католикӣ аст. Забон: хорватӣ.

Сохтори генетикӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]

Тибқи таҳқиқоти сохтори генетикии мардуми Хорватия, хорватҳо ба ҳисоби миёна 37% ҳаплогурӯҳи I2 доранд. Чунин нишондиҳандаҳои баланд (>30%) барои Сербия ва Босния ва Ҳерсеговина хос аст. Ғайр аз он, ба ҳисоби миёна 24% ҳаплогурӯҳи R1a мебошад, ки дар байни болтҳо, полякҳо, белорусҳо, русҳо, украинҳо (дар байни ҳама славянҳо мавҷуданд) ба басомадҳои баланд мерасад. Дар китоби генетики популятсияи Олег Балановский «Генфонди Аврупо» дар харитаи масофаҳои генетикӣ манзараҳои генетикии хорватҳо ва босниҳо дар хромосомаи Y амалан аз ҳамдигар фарқ намекунанд.

Гуруҳҳои этнографӣ ва субэтникӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар гузашта хорватҳо дар минтақаҳои гуногуни сукунатии худ бо тафовутҳои калони этнографӣ хос буданд — гурӯҳҳои хорватҳо дар ин ё он минтақа бо хусусиятхои забонӣ, маданӣ, маишӣ ва дигар хусусиятхо фарқ мекарданд. Баъзе аз ин фарқиятҳо ҳоло ҳам дида мешаванд. Тамоми қаламрави этникии хорватҳо ба се минтақаи таърихию этнографӣ - Адриатикӣ (Приморье), Динарӣ ва Паннонӣ тақсим карда шудааст. Дар байни ин минтақаҳо сарҳади дақиқ вуҷуд надорад. Аҳолии ҳар як минтақа низ гуногунранг аст. Дар дохили ин минтақаҳо чунин гурӯҳҳои минтақавии хорватҳо бо номи Загорсҳо, Меджумурсҳо, Пригорсҳо, Личане, Фучкҳо, Чичҳо, Буневсҳо ва ғайра маълуманд. Берун аз Хорватия чунин гурӯҳҳои аз ҷихати этнографӣ фарккунанда ба монанди хорватҳои градискан дар сарҳади Австрия ва Венгрия[1], хорватҳои молиз дар Италия, хорватҳои моравия дар Чехия, яневиҳо дар Косово, карашевиҳо дар Руминия ва инчунин шокиҳо дар Венгрия, Сербия ва Руминия ҳастанд[2].