Боҳомо: Тафовут байни таҳрирҳо
х ислоҳи вожаҳо using AWB |
|||
Сатри 1: | Сатри 1: | ||
{{Кишвар |
{{Кишвар |
||
|common_name = |
|common_name = |
||
|Номи тоҷикӣ = Иттиҳоди Ҷазираҳои |
|Номи тоҷикӣ = Иттиҳоди Ҷазираҳои Бағам |
||
|Номи аслӣ = Commonwealth of the Bahamas |
|Номи аслӣ = Commonwealth of the Bahamas |
||
|Парчам = Flag_of_the_Bahamas.svg |
|Парчам = Flag_of_the_Bahamas.svg |
||
Сатри 16: | Сатри 16: | ||
|CoordScale = |
|CoordScale = |
||
|Забон = [[англисӣ]] |
|Забон = [[англисӣ]] |
||
|Рӯзи |
|Рӯзи истиқлол = [[10 июл]]и [[1973]] |
||
|Соҳибистиқлол аз = [[Бритониёи Кабир]] |
|Соҳибистиқлол аз = [[Бритониёи Кабир]] |
||
|Пойтахт = [[Нассау]] |
|Пойтахт = [[Нассау]] |
||
Сатри 39: | Сатри 39: | ||
|Эзоҳот = |
|Эзоҳот = |
||
}} |
}} |
||
''' |
'''Бағам''' ({{lang-en|Bahamas}}), '''Ҷазираҳои Бағам''' ({{lang-en|Bahama Islands}}), номи пураи расмӣ — '''Иттиҳоди Ҷазираҳои Бағам''' ({{lang-en|Commonwealth of the Bahamas}}) — [[давлат]] дар [[Вест-Индия]]. Дар ҳайати [[Иттиҳодияи Британиёи Кабир]]. Дар галаҷазираҳои Бағам воқеъ гардида, тахминан аз 700 ҷазира иборат аст. Калонтарини онҳо: Андрос, Абакои Калон, Бағами Калон, Абакои Хурд, Берри, Ню-Провиденс. Масоҳати умумиаш 13864 км². Аҳолиаш 310 ҳазор нафар (2010). Пойтахташ шаҳри [[Нассо]] ([[Нассау]]) (дар ҷазираи Ню-Провиденс). |
||
== Сохтори сиёсӣ == |
== Сохтори сиёсӣ == |
||
Мувофиқи сарқонун сардори давлат — Маликаи [[Британиёи Кабир]]; намояндаи он дар |
Мувофиқи сарқонун сардори давлат — Маликаи [[Британиёи Кабир]]; намояндаи он дар Бағам генерал-губернатор мебошад. Мақоми қонунгузор — парламенти дупалатагӣ. Он аз сенат (16 аъзо, ки аз тарафи генерал-губернатор таъйин мешавад) ва палатаи маҷлис (40 аъзо, ки ба тариқи овоздиҳии умумихалқӣ ва пинҳонӣ ба муҳлати 5 сол интихоб мешаванд) иборат аст. Ҳокимияти иҷроия тобеи Шӯрои (Кабинети) вазирон буда, онро сарвазир, ки ҳамчун пешвои ҳизби дар интихоботи парламентӣ ғолибгардида аз тарафи генерал-губернатор таъйин мегардад, сарварӣ мекунад. Ҳокимияти судӣ аз Суди Олӣ, Суди шикоятӣ ва 15 Суди магистратии дараҷаи поёнӣ иборат мебошад. Бағам узви Созмони Дӯстӣ, [[СММ]] ва ташкилотҳои махсусгардонидашудаи он, Бонки рушди байниамрикоӣ, Бонки рушди Кариб аст. |
||
== Табиат == |
== Табиат == |
||
Ҷазираҳои |
Ҷазираҳои Бағам сатҳи ҳамвор дошта, асосан аз оҳаксанги марҷонӣ таркиб ёфтаанд ва хусусияти карстӣ доранд. Макони арагонит мебошад. Иқлимаш тропикии пассатист. Ҳарорати миёнаи декабр — февр. 210С (дар Шимол 190С), июл — август 240С (дар Ҷануб 320С). Дар як сол тақр. 310 рӯз офтобӣ. Миқдори миёнаи боришоти солона аз Шимол ба Ҷануб кам шуда, аз 1600 мм то 1100 мм мерасад. Моҳи аз ҳама сербориш — октябр (206 мм), аз ҳама хушк — декабр (33 мм). Дар қисми шимолии Бағам барф, баъзан борони сел меборад (барфи охирин соли 1975), аммо зуд-зуд тӯфон рӯй медиҳад. Дарёҳо хеле кам, кӯлҳои шӯр бисёранд, ки ба баҳр мепайванданд. Оби ошомиданиро аҳолӣ аз чоҳҳои карстӣ мегирад. Дар ҷазираи Ню-Провиденс ширин кардани обҳои баҳр бо иқтидори 10 ҳазор м3 дар як шабонарӯз ба роҳ монда шудааст. Майдони ҷангалзор дар ҷазираҳои Абако, Андрос, Бағами Калон, Ню-Провиденс боқӣ мондаанд, ки 32%-и масоҳ. мамлакатро ташкил медиҳанд. Хокаш сурхтоби латеритӣ. Буттазорҳои серхори ҳамешасабз бештар буда, қисми зиёди майдонро бешаҳои санавбар ишғол кардаанд. Ҳайвоноташ кам. Еноти ваҳшии Бағам ягона дарандаи ваҳшии Вест-Индия мебошад. Кӯршабпаракҳо, калтакалос ва сусморҳо мавҷуданд. Дар Бағам парандаҳои кӯчӣ зиёданд: мурғобии ёбоӣ, ғоз ва бутимор (фламинго, рамзи миллии Бағам), 28 навъи парандаҳо эндемикианд, аз ҷумла тӯтии маҳаллӣ. Барои ҳифзи ҷангалзор ва олами ҳайвонот 12 боғу мамнуъгоҳ (бузургтаринаш дар ҷазираҳои Абакои Калон ва Инагуаи Калон) мавҷуданд. |
||
== Мардум == |
== Мардум == |
||
Аҳолии ҷазираҳои |
Аҳолии ҷазираҳои Бағам асосан бағамиҳоянд (85 %) — аз авлоди ғуломони зангӣ; 10 % — [[инглисҳо]]и маскуншуда ва боқимонда аз [[Осиё]] ва мамлакатҳои испанизабони Амрикои Лотинӣ. Аҷдоди бағамиҳо ба қабилаҳои гуногуни [[Африқо]] мансуб буда, онҳоро аз он ҷо мустамликадорони англис дар асрҳои 17-19 овардаанд. Забони расмӣ — [[Забони англисӣ|англисӣ]]. Аксарияти диндорон католиканд. Аҳолиаш нобаробар ҷой гирифтааст, 70%-и аҳолӣ дар ҷазираи Ню-Провиденс ва 15 % дар ҷазираи Бағами Калон маскун шудаанд. Зичии миёнаи аҳолӣ дар 1 км² — 22,4 нафар. Дарозумрӣ ба ҳисоби миёна — 65,6 сол, аз ҷумла занҳо — 69,1 ва мардҳо — 62,2. |
||
== Иқтисод == |
== Иқтисод == |
||
Иқтисодиёти |
Иқтисодиёти Бағам аз соли 1950 дар соҳаи хизматрасонӣ тахассус пайдо кардааст. Ба соҳаи сайёҳӣ баъди солҳои 60 садаи XX хидматрасонии молиявӣ (бонкӣ) илова гардид. Аз нисф зиёди аҳолии мамлакат ба тиҷорати сайёҳӣ машғул аст. Сайёҳон бештар аз Амрико меоянд. Моҳидорӣ, истеҳсоли намак, нафт, семент, машрубот ва саноати дорусозӣ тараққӣ кардааст. Асосан ананас, помидор, картошка ва мева парвариш мекунанд. Аксари соҳаҳои иқтисодиёт зери назорати сармояи хориҷӣ мебошанд. |
||
== Таърих == |
== Таърих == |
||
Ҷазираҳои |
Ҷазираҳои Бағам соли 1492 аз тарафи Христофор Колумб кашф гардида, сокинони аввалини он тахминан аз садаи 9 маскун буданд. То замони кашф гардидани Бағам аз тарафи аврупоиён дар он ҷо 40 ҳазор нафар зиндагонӣ мекарданд. Соли 1718 Бағам мустамликаи Британия шуд. Соли 1781 аз тарафи испаниҳо тасарруф гардид ва соли 1783 боз ба ихтиёри Британия гузашт. Соли 1781 дар Британияи Кабир ғуломфурӯшӣ манъ карда шуд ва дар Бағам низ ғуломонро озод карданд. Тибқи Конститутсияи нав соли 1964 Бағам ба ҳуқуқи худидоракунии дохилӣ соҳиб гардид. Аз соли 1973 Бағам давлати соҳибистиқлол дар ҳайати Иттиҳоди Британия мебошад. |
||
== ВАО == |
== ВАО == |
||
Воситаҳои ахбори омма озоданд ва аз тарафи давлат ҳеч гуна маҳдудият нисбат ба онҳо ба назар намерасад. Ягона ширкати телевизионӣ — ZNS Bahams, ки аз тарафи Корпоратсияи радио ва телевизиони |
Воситаҳои ахбори омма озоданд ва аз тарафи давлат ҳеч гуна маҳдудият нисбат ба онҳо ба назар намерасад. Ягона ширкати телевизионӣ — ZNS Bahams, ки аз тарафи Корпоратсияи радио ва телевизиони Бағам маблағгузорӣ мешавад, бо ҳукумат ҳамкорӣ дорад. Рӯзномаҳои «The Bahama Journal», «Freeport New The Nassau Guardian» ва «The Tribune» ҳафтае 2 маротиба нашр мешаванд. |
||
== Эзоҳ == |
== Эзоҳ == |
||
Сатри 73: | Сатри 73: | ||
{{Authority control}} |
{{Authority control}} |
||
[[Гурӯҳ:Ҷазираҳои |
[[Гурӯҳ:Ҷазираҳои Бағам]] |
||
[[Гурӯҳ:Маҳалҳои аҳолинишин аз рӯи алифбо]] |
[[Гурӯҳ:Маҳалҳои аҳолинишин аз рӯи алифбо]] |
||
[[Гурӯҳ:Давлатҳои Амрикои Шимолӣ]] |
[[Гурӯҳ:Давлатҳои Амрикои Шимолӣ]] |
Нусха 11:18, 8 ноябри 2020
Шиор: «Forward Upward Onward, Together» | |
Суруди миллӣ: «[[Суруди миллии Иттиҳоди Ҷазираҳои Бағам|March On, Bahamaland | |
Рӯзи истиқлолият | (аз Бритониёи Кабир) |
Забони расмӣ | англисӣ |
Пойтахт | Нассау |
Шаҳри калонтарин | Нассау |
Идораи давлат | |
Масоҳат • Ҳамагӣ • Фоизи об. |
156-ум ҷой дар ҷaҳон 13 878 км² 28% % |
Аҳолӣ • Ҳамагӣ (2014) • Зичӣ |
177-ум ҷой дар ҷaҳон 321,834[1] 23.27 нафар/км² |
ММД • Ҳамагӣ (2012) • Ба сари аҳолӣ |
-ум ҷой дар ҷaҳон $11.055 миллиард $ $31,382 $ |
Пули миллӣ | |
Интернет-Домен | .bs |
Коди телефон | +1-242 |
Соат | UTC -5 |
Бағам (англ. Bahamas), Ҷазираҳои Бағам (англ. Bahama Islands), номи пураи расмӣ — Иттиҳоди Ҷазираҳои Бағам (англ. Commonwealth of the Bahamas) — давлат дар Вест-Индия. Дар ҳайати Иттиҳодияи Британиёи Кабир. Дар галаҷазираҳои Бағам воқеъ гардида, тахминан аз 700 ҷазира иборат аст. Калонтарини онҳо: Андрос, Абакои Калон, Бағами Калон, Абакои Хурд, Берри, Ню-Провиденс. Масоҳати умумиаш 13864 км². Аҳолиаш 310 ҳазор нафар (2010). Пойтахташ шаҳри Нассо (Нассау) (дар ҷазираи Ню-Провиденс).
Сохтори сиёсӣ
Мувофиқи сарқонун сардори давлат — Маликаи Британиёи Кабир; намояндаи он дар Бағам генерал-губернатор мебошад. Мақоми қонунгузор — парламенти дупалатагӣ. Он аз сенат (16 аъзо, ки аз тарафи генерал-губернатор таъйин мешавад) ва палатаи маҷлис (40 аъзо, ки ба тариқи овоздиҳии умумихалқӣ ва пинҳонӣ ба муҳлати 5 сол интихоб мешаванд) иборат аст. Ҳокимияти иҷроия тобеи Шӯрои (Кабинети) вазирон буда, онро сарвазир, ки ҳамчун пешвои ҳизби дар интихоботи парламентӣ ғолибгардида аз тарафи генерал-губернатор таъйин мегардад, сарварӣ мекунад. Ҳокимияти судӣ аз Суди Олӣ, Суди шикоятӣ ва 15 Суди магистратии дараҷаи поёнӣ иборат мебошад. Бағам узви Созмони Дӯстӣ, СММ ва ташкилотҳои махсусгардонидашудаи он, Бонки рушди байниамрикоӣ, Бонки рушди Кариб аст.
Табиат
Ҷазираҳои Бағам сатҳи ҳамвор дошта, асосан аз оҳаксанги марҷонӣ таркиб ёфтаанд ва хусусияти карстӣ доранд. Макони арагонит мебошад. Иқлимаш тропикии пассатист. Ҳарорати миёнаи декабр — февр. 210С (дар Шимол 190С), июл — август 240С (дар Ҷануб 320С). Дар як сол тақр. 310 рӯз офтобӣ. Миқдори миёнаи боришоти солона аз Шимол ба Ҷануб кам шуда, аз 1600 мм то 1100 мм мерасад. Моҳи аз ҳама сербориш — октябр (206 мм), аз ҳама хушк — декабр (33 мм). Дар қисми шимолии Бағам барф, баъзан борони сел меборад (барфи охирин соли 1975), аммо зуд-зуд тӯфон рӯй медиҳад. Дарёҳо хеле кам, кӯлҳои шӯр бисёранд, ки ба баҳр мепайванданд. Оби ошомиданиро аҳолӣ аз чоҳҳои карстӣ мегирад. Дар ҷазираи Ню-Провиденс ширин кардани обҳои баҳр бо иқтидори 10 ҳазор м3 дар як шабонарӯз ба роҳ монда шудааст. Майдони ҷангалзор дар ҷазираҳои Абако, Андрос, Бағами Калон, Ню-Провиденс боқӣ мондаанд, ки 32%-и масоҳ. мамлакатро ташкил медиҳанд. Хокаш сурхтоби латеритӣ. Буттазорҳои серхори ҳамешасабз бештар буда, қисми зиёди майдонро бешаҳои санавбар ишғол кардаанд. Ҳайвоноташ кам. Еноти ваҳшии Бағам ягона дарандаи ваҳшии Вест-Индия мебошад. Кӯршабпаракҳо, калтакалос ва сусморҳо мавҷуданд. Дар Бағам парандаҳои кӯчӣ зиёданд: мурғобии ёбоӣ, ғоз ва бутимор (фламинго, рамзи миллии Бағам), 28 навъи парандаҳо эндемикианд, аз ҷумла тӯтии маҳаллӣ. Барои ҳифзи ҷангалзор ва олами ҳайвонот 12 боғу мамнуъгоҳ (бузургтаринаш дар ҷазираҳои Абакои Калон ва Инагуаи Калон) мавҷуданд.
Мардум
Аҳолии ҷазираҳои Бағам асосан бағамиҳоянд (85 %) — аз авлоди ғуломони зангӣ; 10 % — инглисҳои маскуншуда ва боқимонда аз Осиё ва мамлакатҳои испанизабони Амрикои Лотинӣ. Аҷдоди бағамиҳо ба қабилаҳои гуногуни Африқо мансуб буда, онҳоро аз он ҷо мустамликадорони англис дар асрҳои 17-19 овардаанд. Забони расмӣ — англисӣ. Аксарияти диндорон католиканд. Аҳолиаш нобаробар ҷой гирифтааст, 70%-и аҳолӣ дар ҷазираи Ню-Провиденс ва 15 % дар ҷазираи Бағами Калон маскун шудаанд. Зичии миёнаи аҳолӣ дар 1 км² — 22,4 нафар. Дарозумрӣ ба ҳисоби миёна — 65,6 сол, аз ҷумла занҳо — 69,1 ва мардҳо — 62,2.
Иқтисод
Иқтисодиёти Бағам аз соли 1950 дар соҳаи хизматрасонӣ тахассус пайдо кардааст. Ба соҳаи сайёҳӣ баъди солҳои 60 садаи XX хидматрасонии молиявӣ (бонкӣ) илова гардид. Аз нисф зиёди аҳолии мамлакат ба тиҷорати сайёҳӣ машғул аст. Сайёҳон бештар аз Амрико меоянд. Моҳидорӣ, истеҳсоли намак, нафт, семент, машрубот ва саноати дорусозӣ тараққӣ кардааст. Асосан ананас, помидор, картошка ва мева парвариш мекунанд. Аксари соҳаҳои иқтисодиёт зери назорати сармояи хориҷӣ мебошанд.
Таърих
Ҷазираҳои Бағам соли 1492 аз тарафи Христофор Колумб кашф гардида, сокинони аввалини он тахминан аз садаи 9 маскун буданд. То замони кашф гардидани Бағам аз тарафи аврупоиён дар он ҷо 40 ҳазор нафар зиндагонӣ мекарданд. Соли 1718 Бағам мустамликаи Британия шуд. Соли 1781 аз тарафи испаниҳо тасарруф гардид ва соли 1783 боз ба ихтиёри Британия гузашт. Соли 1781 дар Британияи Кабир ғуломфурӯшӣ манъ карда шуд ва дар Бағам низ ғуломонро озод карданд. Тибқи Конститутсияи нав соли 1964 Бағам ба ҳуқуқи худидоракунии дохилӣ соҳиб гардид. Аз соли 1973 Бағам давлати соҳибистиқлол дар ҳайати Иттиҳоди Британия мебошад.
ВАО
Воситаҳои ахбори омма озоданд ва аз тарафи давлат ҳеч гуна маҳдудият нисбат ба онҳо ба назар намерасад. Ягона ширкати телевизионӣ — ZNS Bahams, ки аз тарафи Корпоратсияи радио ва телевизиони Бағам маблағгузорӣ мешавад, бо ҳукумат ҳамкорӣ дорад. Рӯзномаҳои «The Bahama Journal», «Freeport New The Nassau Guardian» ва «The Tribune» ҳафтае 2 маротиба нашр мешаванд.
Эзоҳ
Адабиёт
- Новая российская энциклопедия. Т. II. Москва, 2005;
- Страны мира (Современный справочник). Москва, 2008.
Сарчашма
- А — Асос. — Д. : СИЭМТ, 2011. — 608 с. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир А. Қурбонов ; 2011—2023, ҷ. 1). — ISBN 978-99947-33-45-3.
Эзоҳ
Пойтахтҳои Амрикои Шимолӣ |
---|
Бастер | Белмопан | Бриҷтаун | Вашингтон | Гавана | Гватемала | Кастрис | Кингстаун | Кингстон | Манагуа | Мехико | Нассау | Оттава | Панама | Порт-о-Пренс | Порт-оф-Спейн | Розо | Сан-Салвадор | Санто Доминго | Сан-Хосе | Сент-Ҷонс | Сент-Ҷоржес | Тегусигалпа |