Интихоботи президентӣ дар Ҷумҳурии Чин (2024)

Интихоботи президентии Ҷумҳурии Чин 13 январи соли 2024 ҳамзамон бо интихоботи парлумонӣ баргузор шуд.

Дар интихобот се номзад аз ҳизбҳои асосии Тайван рақобат карданд: Лай Циндэ аз Ҳизби демократии пешрафт, Ҳоу Ю аз ҳизби Гоминдан ва Ке Венже аз Ҳизби мардумии Тайван.

Дар интихобот номзади ҳизби ҳокими демократии прогрессивӣ Лай Цингде, ки ҳамчун ҷонибдори истиқлолияти Тайван ва наздикшавӣ бо Иёлоти Муттаҳида маъруф аст пирӯз шуд.

Раванди интихобот

То 24 ноябр, мӯҳлати пешниҳоди пешниҳоди интихобот, се номзад ба қайд гирифта шуданд. 11-уми декабр қуръакашии ҷойҳо дар бюллетенҳо баргузор шуда, тартиби зерини номзадҳо муқаррар карда шуд:

• Ке Венже (TNP)
• Лай Цингде (DPP)
• Хоу Юй (КМТ)

30 декабри соли 2023 мубоҳисаҳои оммавии номзадҳои президентӣ баргузор шуданд. 1 январи соли 2024 мубоҳисаи байни номзадҳои ноиби президентӣ баргузор шуд.

Овоздиҳӣ 13 январи соли 2024 баргузор шуд. Ғолиб Лай Цингде шуд, ки 40,05% овозҳоро ба даст овард. Қарор аст маросими савгандёдкунии президент 20 майи соли 2024 баргузор шавад.

Заминаи интихобот

Раиси кунунии Ҳизби пешравии демократӣ Цай Инг-вен , ки соли 2020 дубора интихоб шуд , ҳаққи ширкат дар даври сеюмро надорад. Моҳи ноябри соли 2022 Ҳизби пешравии демократӣ дар интихоботи маҳаллӣ бори дуюм пай дар пай ноком шуд , дар ҳоле ки гоминдан тавонист аз 21 курсии худ 14 курсии худро нигоҳ дорад. Пас аз ин шикаст, президент Цай Ин-вен аз вазифаи раиси ҳизб истеъфо дод ва онро ба ноиби президент Лай Цингде супурд . Ҳамзамон бояд қайд кард, ки натиҷаҳои интихоботи маҳаллӣ, ки дар он КМТ ва номзадҳои ғайриҳизбӣ маъмулан қавӣ ҳастанд, ба интихоботи президентӣ мустақиман таъсир намерасонанд: дар соли 2020 Цай Инг-вен аз ДПП дар интихоботи президентӣ пирӯз шуд. сарфи назар аз шикасти шабеҳи ҳизб дар интихоботи маҳаллӣ дар соли 2018.

Дар моҳи июни соли 2023, се номзад ба ҷанҷолҳои бузург дучор шуданд. Дар ҲХДТ ба далели иттиҳоми озори ҷинсӣ аз ҷониби чанд мансабдори баландпояи ин ҳизб ҷанҷол сар зад; дар робита ба Ҳоу Йи - аз сабаби истифодаи доруҳои седативи қавӣ дар якчанд кӯдакистонҳои Тайбейи Нав , ки Ҳоу шаҳрдори он буд; Дар робита ба Ке Венже, изҳороти ӯ ба расонаҳои ҷопонӣ дар бораи он, ки ҷазираҳои баҳсбарангези Сенкаку (Дяоютай) ба Тайван ё Ҷопон тааллуқ доштани он қадар муҳим нест, муҳимтар аз ҳама дастрасии моҳигирони Тайван ба обҳои атрофи ин ҷазираҳо. Дар партави ин ҷанҷолҳо ба рейтинги номзади Гоминдан Ҳоу Юй зарари калон расонд.

Дар моҳи апрели соли 2023 номзад Ке Венҷзе ба Иёлоти Муттаҳида сафар кард , то "TNP ва худро ба ҷомеаи Амрико муаррифӣ кунад". Дар моҳи август, Лай Цингде аз Парагвай дидан карда , дар тӯли роҳ дар Иёлоти Муттаҳида ду истгоҳ кард. Мухолифон ӯро дар истифода аз ин сафарҳо барои таблиғоти интихоботии худ муттаҳам карданд, иттиҳомоти худи Лай рад кард. Дар моҳи сентябр, номзад Хоу Юи ба Иёлоти Муттаҳида сафар кард.

Моҳи октябри соли 2023 мақомоти андози Чин таҳқиқи ширкати Foxconn- ро оғоз кард, ки аз ҷониби Терри Гоу таъсис ёфтааст , ки бархе аз таҳлилгарон ба маъракаи интихоботии ӯ иртибот доранд. Терри Гоу дар аввал ният дошт, ки барои номзадии раисиҷумҳури Гоминдан ширкат кунад, аммо пас аз пешбарии ҳизб Ҳоу Йи, ӯ эълон кард, ки номзади мустақил мешавад. Ба ӯ муяссар шуд, ки шумораи зарурии имзоҳоро барои пешбарӣ ҷамъоварӣ кунад, аммо дар рӯзи пешниҳоди аризаи номзадҳо эълон кард, ки аз сабқати интихоботӣ даст кашад.

Масъалаи муносибатхо бо Хитой

Тайи чанд соли охир, раиси ҷумҳури Чин Си Ҷинпин тамоми қудратро дар Чин дар дасти худ мутамарказ кардааст ва ӯ борҳо ногузир будани “муттаҳидшавии” Тайван бо Чинро эълон кардааст. Интихобот дар соли 2024 аввалин интихобот дар Тайван пас аз ҳамлаи Русия ба Украина буд. Чин на танҳо ҳамларо маҳкум накард, балки равобитро бо Русия густариш дод ва Си Ҷинпин раиси ҷумҳури Русия Владимир Путинро "дӯсти азизи худ" номид. Таҳлилгарон метарсиданд, ки Си Ҷинпин ба дастури Путин пайравӣ мекунад ва ба Тайван ҳамла мекунад, дар ҳоле ки ИМА аз ҷангҳо дар Аврупо ва Ховари Миёна парешон шудааст. Дар паёми солинавии худ, ки ду ҳафта пеш аз интихобот дар Тайван буд, Си Ҷинпин бори дигар таъкид кард, ки Тайван “ҳатман бо Чин муттаҳид хоҳад шуд”.

Дар рафти интихобот масъалаи истиқлолияти Тайван ва муттаҳид шудан бо Чин ба таври васеъ мавриди баррасӣ қарор гирифт. Муносибатҳои Тайван ва Ҷумҳурии Мардумии Чин дар соли 2022 пас аз сафари раиси Конгресси ИМА Нэнси Пелосӣ ба ҷазира хеле бад шуд. Хамаи номзадхо дар интихоботи хозира изхор намуданд, ки ба мукобили фишори РХХ аз эълон кардани истиклолият худдорй мекунанд. Ҳама ҷонибҳо инчунин ваъда доданд, ки хароҷоти мудофиаи кишварро афзоиш медиҳанд.

Лай Чинг-де мавқеи президент Цай Ин-венро бори дигар таъкид кард, ки Тайван аллакай як давлати соҳибихтиёр бо номи "Ҷумҳурии Чин" аст ва аз ин рӯ, ба эъломияи расмии истиқлолият ниёз надорад. Ба гуфтаи Лай, вай мехоҳад бо Чин ҳамкорӣ кунад ва Тайван ва Чинро ҳамчун "халқҳои бародар" бубинад, аммо дар айни замон ба иқдомҳои таҷовузкоронаи Пекин дода нашавад.

Хоу Юй изҳор дошт, ки вай ҳам ба формулаи "як кишвар, ду система"-и Чин ва ҳам ба истиқлолияти Тайван мухолиф аст, аммо вай соҳибихтиёрии Ҷумҳурии Чинро дар ҳудуди "ҷазираҳои Тайван, Пэнху ,,Кинмен ва Мацу" дифоъ хоҳад кард.

Кэ Венже изхор намуд, ки Тайвань ва Хитой фарханги умумй доранд, вале системахои гуногуни сиёсй доранд; Вай Тайван ва Чинро бо Британияи Кабир ва ИМА муқоиса кард ва қайд кард, ки намехоҳад онҳо мисли Бритониё ва Ҳиндустон шаванд . Ке инчунин рақибони худро танқид кард: вай Лайро аз ҳад ҷангҷӯ ва Ҳоуро дар муносибат бо Чин "хеле мулоим" номид, дар ҳоле ки худи ӯ муколама ва боздоштанро дар муносибатҳои байни тангаҳо муттаҳид мекард.

Эҳсоси интихобкунандагон

Кариб хамаи пурсиши афкори умум дар давраи пешазинтихоботй нишон дод, ки Лай Циндэ дар мусобика пешсаф аст. Ҳамзамон, пурсишҳое, ки дар он эътилофи Ҳоу-Ке пайдо шуд, нишон дод, ки вай аз Лай бартарӣ дорад ва формати Ке барои президент ва Ҳоу барои ноиби президент қавитар аст. Дар авоили моҳи ноябр КМТ ва ТЭЦ ба мувофиқа расиданд, ки барои пешбарии муштарак кор кунанд, аммо дар бораи формати он ба мувофиқа расида натавонистанд. Рӯзи 24 ноябр, рӯзи пешниҳоди интихобот, номзадҳо Ҳоу ва Ке алоҳида ширкат карданд ва ба ин васила имкони эътилофро аз байн бурданд. Кей Венже баъдан изҳор дошт, ки ӯ "ҳамеша дар дилаш сабз буд" ва изҳори ҳамдардӣ бо Ҳизби пешравии демократӣ.

Тибқи назарсанҷиҳо, категорияҳои гуногуни Тайванӣ номзадҳоро дастгирӣ мекунанд:

• аз рӯи синну сол: Кэ Венже дар байни ҷавонон (то 30 сола) маъмул аст, Лай Цингде аз ҷониби интихобкунандагони миёнасол ва аз 65 сола боло бартарӣ дорад, дар ҳоле ки Ҳоу Ю аз ҷониби категорияи пиронсолони миёна (45-65 сола) каме бештар дастгирӣ карда мешавад.)

• аз руи касб: номзад Лай Циндэро бештар коргарон, сохибкорон, сохиб-корхо, сохибхоназанон ва бекорон дастгирй мекунанд; номзад Хоу Иро хизматчиёни давлатй, хизматчиёни харбй, муаллимон ва нафакахурон, инчунин дехконон, ки анъана интихобкунандагони ДПП хисоб мекунанд, афзалтар медонанд; номзад Кэ Вэнцзеро коргарон ва студентони хилъати сафед дастгирй карданд

• аз рӯи ҷои иқомат: сокинони ҷануби Тайван ва ҷазираҳои Пэнху Лай Цингдеро афзалтар медонанд; сокинони шимоли Тайван, районхои камахолии чанубу шаркй ва чазирахои дурдасти Кинмен ва Мазу Хоу Юиро афзалтар медонанд; дар Тайбейи Нав дастгирии номзадҳо тақрибан баробар аст.

Омили муҳим мансубияти интихобкунандагон аст: байни хоклоҳо (70% аҳолӣ), ки дар асрҳои 17-19 ба Тайван омадаанд, ки аз ҷануби Фуцзян муҳоҷират кардаанд ва вайшенренҳо (10-) фарқияти доимӣ вуҷуд дорад. 15% аҳолӣ) , ки дар охири солҳои 1940 бо Гоминдан муҳоҷират кардаанд. Лай Цингде дар байни Хоклоҳо хеле маъмул аст, аммо дар байни "шимолиён" бениҳоят маъмул нест, дар ҳоле ки Ҳоу ва Ке дар байни онҳо яксонанд. Дар байни хаккоихо (15—20% ахоли) Хоу Юй каме бартарй дорад.