Мунсиф Марзуқӣ

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Мунсиф Марзуқӣ
ар. المنصف المرزوقي‎
парчам
Президенти Тунис
13 декабри соли 2011 — 31 декабри соли 2014
Нахуствазир Қаъд Сибсӣ
Ҳамадӣ Ҷебалӣ
Алӣ Лараед
Маҳдӣ Ҷумъа
Пешгузашта Фуад Мебаза (мувақ. и. в.)
Муҳаммад Ғаннушӣ (мувақ. и. в.)
Зайналобуддин Бен Алӣ
Ҷонишин Қаъд Сибсӣ
Таваллуд 7 июл 1945(1945-07-07)[1][2] (78 сол)
Ҳамсар Беатрис Марзуқӣ[d]
Фарзандон Myriam Marzouki[d][3]
Ҳизб
Таҳсилот
Эътиқод суннӣ
Ҷоизаҳо
Вебгоҳ moncefmarzouki.com​(ар.)
 Парвандаҳо дар Викианбор

Мунсиф Марзуқӣ (ар. المنصف المرزوقي‎ номи пурра Мунсиф Бен Муҳаммад Эл-Бедуӣ Марзуқӣ; тав. 7 июли 1945, Громбалия) — арбоби сиёсӣ ва давлатии Тунис, ҳомии ҳуқуқ, нависанда ва табиб. 12 декабри соли 2011, вай нахустин президенти Тунис пас аз инқилоб дар соли 2011 интихоб гашт. Вай се сол дар ин вазифа кор кардааст.

Зиндагинома[вироиш | вироиши манбаъ]

Таҳсил ва ташаббуси ҳуқуқи инсон[вироиш | вироиши манбаъ]

Мунсиф Марзуқӣ 7 июли соли 1945 дар шаҳри Громбалия таваллуд шудааст. Дар Донишгоҳи Страсбург дар соҳаи тиб таҳсил кардааст. Соли 1973 номзади илмҳои тибро ҳимоя кард ва фаъолияташро дар Маркази Бемористони Донишгоҳ (CHU) оғоз намуда, дар соҳаҳои пулмонология, эндокринология ва асаб кор кардааст. Соли 1977 Марзуқӣ роҳбари яке аз клиникаҳои CHU гардид[4].

Соли 1979 ба ватан баргашта, вай Маркази тибби ҷамъиятӣ дар Сус ва Шабакаи Африқо оид ба пешгирии хушунати кӯдаконро таъсис дод ва инчунин ба Лигаи Тунис оид ба ҳуқуқи инсон пайваст.[5] Дар айёми ҷавонӣ ӯ ба Ҳиндустон сафар карда, дар он ҷо бо усулҳои муқовимати ғайринизомӣ аз ҷониби Маҳатма Гандӣ шинос шуд[6]. Вай инчунин ба Африқои Ҷанубӣ ташриф оварда, дар он ҷо таҷрибаи гузариш аз апартеидро гирифт[7].

Тарғиботӣ ва карераи сиёсӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Аз соли 1980, ӯ узви Лигаи ҳуқуқи башари Тунис (LTDH) буд ва соли 1984 барои мақолааш дар маҷаллае, ки мақомот онро таҳқиромез меҳисобиданд, бори аввал маҳкум шуд. Дар соли 1986, Марзуқӣ дубора худро дар додгоҳ пайдо кард, акнун барои китобе бо номи худидоракунии "Кишвари ман, бедор шав! ". Тиражи он мусодира карда шуд ва муаллиф дар мурофиаи тӯлонӣ қарор гирифт.[4]

Вақте ки ҳукумат Ҳизби Наҳзати исломистро бо зӯрӣ пароканда кард, Марзуқӣ амалҳои президент Бен Алиро маҳкум кард ва ӯро ба риояи қонун даъват кард.[7] Дар соли 1993, ӯ ҳамдастаи Кумитаи миллии ҳифзи маҳбусони виҷдонро таъсис дод, аммо баъдтар вақте ки тарафдорони ҳукумат назорати кумитаро ба даст гирифтанд, тарк кард. Марзуқӣ чанд маротиба бо иттиҳоми паҳн кардани овозаҳои бардурӯғ ва ҳамкорӣ бо гурӯҳҳои мамнӯи исломӣ боздошт шуд. Баъдан, ӯ Кумитаи миллии озодиро таъсис дод ва президенти[5] арабии ҳуқуқи башар интихоб шуд (дар онҷо 17 январи соли 2011 узвият дар кумитаи иҷроияро идома дод[8]).

Дар миёнаи соли 1999 Марзуқӣ барои якчанд рӯз боздошт шуд; дар моҳи ноябри соли 1999, вайро барои таҳқири мақомот ва паҳн кардани маълумоти бардурӯғ айбдор карданд. Тобистони соли 2000 бо баҳонаи расмӣ Марзуқӣ аз Донишгоҳи Сус, ки дар он ҷо кораш ягона манбаи даромади ӯ буд, аз кор ронда шуд. Дар охири моҳи декабри соли 2000, ӯ ба 1 соли зиндон маҳкум шуд[4].

25 июли соли 2001 Марзуқӣ ҳизби сиёсии «Конгресси ҷумҳуриявӣ» -и Тунисро роҳбарӣ мекард[9][10], аммо аллакай дар соли 2002 «Конгресси ҷумҳуриявӣ» манъ карда шуд ва Мунсиф Марзуқӣ маҷбур шуд, ки ба Фаронса кӯч бандад, аммо ӯ кор дар ҳизбро идома дод.[5].

Охири соли 2010 дар Тунис эътирозҳои оммавӣ оғоз ёфтанд, ки иштирокчиёни он истеъфои президентро талаб карданд. 14 январи соли 2011 Зайнулобидин Бен Алӣ аз кишвар фирор кард. Марзуқӣ эълом дошт, ки ба Тунис бармегардад ва ният дорад ба мақоми президентӣ бирасад.[5]

Президенти Ҷумҳурии Тунис[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар моҳи октябри соли 2011 дар Тунис интихобот барои Маҷлиси Миллии Муассисон (МММ), як ниҳоди муваққатӣ баргузор гардид, ки вазифаҳояш коркарди конститутсияи нав, интихоботи президент ва ҳукуматро дар бар мегиранд. Дар натиҷаи овоздиҳӣ Ҳизби наҳзати исломӣ бо касби 89 аз 217 курсӣ пирӯз шуд. Ҷойи дуюмро ҳизби чапгарои марказӣ «Конгресси ҷумҳурӣ» ишғол кард — намояндагони он 29 мандати вакилӣ, ҷои сеюм — «Муроҷиати мардум» (26 мандат), чорум — ҳизби «Ат-Такаттул» (20 мандат)-ро гирифтанд[11]. МММ кори худро як моҳ пас аз интихобот, ки 23 октябр ба поён расид, оғоз кард.

12 декабри соли 2011, дар интихоботи президентӣ номзадии Мунсиф Марзуқиро аз 217 вакили Маҷлиси Муассисони Тунис 153 нафар тарафдорӣ карданд[12]. Интихобот бидуни рақобат буд — фраксияҳои калонтарин қаблан дар бораи номзадии Марзуқӣ мувофиқа карда буданд.

14 декабр, як рӯз пас аз ба кор омаданаш, Ҳамадӣ Ҷебалиро сарвазир таъйин кард.[13] 20 декабр Ҷебалӣ ҳукуматро муаррифӣ кард [14].

Соли 2012 Монсеф Марзукӣ хостори муттаҳид шудани Тунис ва Либия шуд.[1].

Дар охири соли 2014 вай дар интихоботи президентӣ мағлуб шуд[15]. Дар рӯзи охирини соли 2014 ӯ раёсати ҷумҳуриро тарк кард[16].

Моҳи ноябри соли 2021 ба Монсеф Марзуки барои зери хатар гузоштан ба амнияти давлат амри ҳабси байналмилалӣ дода шуд.

Нигаред низ[вироиш | вироиши манбаъ]

Ҷоизаҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

  • Ордени Муҳаммадия (Марокаш, 31.05.2014)[17]

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. ↑ Энциклопедия Брокгауз (нем.)
  2. ↑ Munzinger Personen (нем.)
  3. ↑ https://www.jeuneafrique.com/133458/politique/tunisie-france-nadia-et-myriam-marzouki-la-politique-en-h-ritage/
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Кусов В.Г. Монсеф Марзуки, президент Туниса(рус.). Правители Африки: XXI век. 27 Декабри 2019 санҷида шуд.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Tunisian exiled reformist to head back home(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). Al Arabiya (16 January 2011). 15 май 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 сентябри 2012.
  6. ↑ Marzouki: Tunisia’s opposition stalwart turned president(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). alarabiya.net (13 December 2011). 15 май 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 сентябри 2012.
  7. ↑ 7.0 7.1 Steve Coll. The Casbah Coalition(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). The New Yorker (April 4, 2011). 15 май 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 сентябри 2012.
  8. ↑ Arab Commission for Human Rights(англ.) (2011). 15 май 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 28 июли 2012.
  9. ↑ Déclaration constitutive(фр.)(пайванди дастнорас — таърих). Congress for the Republic (24 juillet 2001). 15 май 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 сентябри 2012.
  10. ↑ Première liste des membres fondateurs du CPR(фр.)(пайванди дастнорас — таърих). Congress for the Republic. 15 май 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 сентябри 2012.
  11. ↑ Учредительный совет Туниса избрал президентом Мансыфа аль-Марзуки(рус.)(пайванди дастнорас — таърих). РИА НОВОСТИ (12/12/2011). 15 май 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 сентябри 2012.
  12. ↑ Tunisian activist, Moncef Marzouki, named president(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). BBC News (12 December 2011). 15 май 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 сентябри 2012.
  13. ↑ Houda Mzioudet. Ennahda’s Jebali Appointed as Tunisian Prime Minister(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). Tunisia-live.net (14 December 2011). 15 май 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 сентябри 2012.
  14. ↑ Tunisian PM presents new government(англ.)(пайванди дастнорас — таърих). AFP (Dec 20, 2011). 15 май 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 сентябри 2012.
  15. ↑ Президентом Туниса избран Бежи Каид эс-Себси.
  16. ↑ Новый президент Туниса принес присягу и вступил в должность.(пайванди дастнорас — таърих). 31 Декабри 2014 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 31 Декабри 2014.
  17. ↑ Le Président tunisien offre un dîner officiel en l’honneur de S.M. le Roi

Пайвандҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Мунсиф_Марзуқӣ&oldid=1350977"