Мериан Купер

Мериан Купер
англ. Merian Cooper
Таърихи таваллуд:	24 октябр 1893(1893-10-24)
Зодгоҳ:	Ҷэксонвилл, Флорида, ИМА
Таърихи даргузашт	21 апрел 1973(1973-04-21) (79 сол)
Маҳалли марг:	Сан Диего, Калифорния, ИМА
Шаҳрвандӣ:	ИМА
Касб:	филмноманавис, таҳиякунандаи филм, коргардони филм, ҳунарпеша, fighter pilot, афсари низомӣ, халабон, рӯзноманигор, ҳунарпешаи синамо, филмбардор, producer
Ҷоизаҳо:	Honorary Scout[d] Ситора дар Ҳолливуд «Роҳрави фахрӣ»[d] Academy Honorary Award[d] (19 март 1953)
IMDb:	ID 0178260
Парвандаҳо дар Викианбор

Мериан Колдвелл Купер (англ. Merian Caldwell Cooper; 24 октябри 1893, Ҷэксонвилл, Флорида — 21 апрели 1973, Сан Диего, Калифорния, ИМА) — ҳавонаварди амрикоӣ, низомӣ, коргардон, таҳиягар, филмноманавис ва наворбардор. Падари нависанда ва драматург Матсей Сломчинский мебошад. Вай маъруфияти бештарро ҳамчун коргардони филми синамои соли 1933 «Кинг Конг», инчунин продюсери филмҳои зиёди Ҷон Форд ба даст овардааст. Вай тақрибан тамоми корҳои коргардонии худро бо Эрнест Б. Шудсак ҳамбастагӣ кард.

Зиндагинома ва фаъолият

Мериан Купер 24 октябри соли 1893 дар Ҷексонвилл (Флорида, ИМА) таваллуд шудааст.

Вай мактаби миёнаро дар Лоуренсвилл хатм карда, соли 1912 ба Академияи ҳарбӣ-баҳрӣ дохил шуд, аммо соли 1915 онро тарк кард ва ҳамчун рӯзноманигор ба кор кардан шурӯъ кард. Дар соли 1916 вай ба Гвардияи Миллии Ҷорҷия пайваст ва дар амалиёти низомӣ алайҳи сарбозони Панчо Вилла дар марзи Амрикову Мексика иштирок намуд.

Соли 1917 вай курсҳои пилотҳои ҳарбиро дар Ню Йорк хатм карда, ба сафи Нерӯҳои Экспедитсионии Амрико, ки барои иштирок дар Ҷанги якуми ҷаҳон ба Аврупо фиристода шуда буданд, пайваст. Дар тирамоҳи соли 1918, вайро олмониҳо ҳангоми сарнагун кардани ҳавопаймояш дастгир карданд. Купер, шарики маҷрӯҳашро наҷот дода, дастҳояш сӯхтааст. Моҳи ноябри соли 1918 вай аз асорат раҳо ёфт ва дар Фаронса афтод ва ба зудӣ ба хидмати ҳавонавардӣ баргашт.

Дар соли 1919 вай ба яке аз ихтиёриёни эскадриляи ҳавоии Амрико шуд, ки дар ҷанги Шӯравӣ-Лаҳистон дар сафҳои нерӯҳои ҳавоии Лаҳистон бар зидди Иттиҳоди Шӯравӣ ҷангид. Аз моҳи октябри соли 1919 ин эскадриля, ки моҳи сентябри ҳамон сол ба Лаҳистон омада буд, 7-ум эскадриляи ҷангии Тадеуш Костюшко ном гирифт. Дар аввали моҳи майи соли 1920 Купер дар амалиёти Киеви сарбозони Лаҳистон иштирок намуд.

26 июли соли 1920 ҳавопаймои ӯро сарнагун карданд ва ӯ дар як маҳбуси ҳарбии шӯравӣ, ки 9 моҳ дар он ҷо буд. Сабти мулоқот бо ӯро дар асорат нависандаи шӯравӣ Исаак Бабел боқӣ гузоштааст. Пас аз кӯшиши номуваффақи фирор ӯро ба сохтмони роҳи оҳан дар наздикии Маскав фиристоданд, аммо баъд ӯ боз гурехт ва ба воситаи Латвия ва Литва ба Лаҳистон расид ва дар онҷо ба Сарфармондеҳи Лаҳистон Юзеф Пилсудский бо ордени Virtuti militari мукофотонида шуд, ки ин мукофоти олии ҳарбӣ мебошад. Ҳангоми дар асорат буданаш, ӯ тарҷумаи ҳоли худро навиштааст, ки соли 1927 нашр шудааст ва баъдан хост, ки ҳамаи нусхаҳои онро харида, нобуд кунад, зеро як қатор ҳукмҳои дар он баёнгардидаро аз нав дида баромад.

Соли 1927 дар ҷангали шимоли Сиам ҳамроҳ бо Эрнест Б. Шодсак филми мустанади бадеиро дар бораи ҳаёти сокинони маҳаллӣ «Chang: A Drama of the Wilderness» ба навор гирифт.

Купер яке аз муассисони Pan American World Airways дар соли 1930 буд, ки дар тӯли даҳсолаҳо бузургтарин ҳавонаварди ИМА боқӣ монд. Вай истифодаи ҳавопаймоҳои мухталиф, низомӣ ва шаҳрвандиро пешравӣ кардааст. Дар давоми фаъолияти худ дар Pan Am, ширкат аввалин парвозҳои мунтазами трансатлантикиро таъсис дод.

Баргашта ба Иёлоти Муттаҳида, Купер дубора ба рӯзноманигорӣ рӯ овард, аммо инчунин ба синамо. Ҳардуи ин ҳавасҳо ӯро водор карданд, ки филмнома дар бораи маймуни бузургҷусса дар Ню Йорк бинависад. Соли 1933 ӯ директори истеҳсолоти RKO Pictures, солҳои 1934—1936 дар Pioneer Pictures кор карда, солҳои 1936—1937 ноиби президенти Selznick International Pictures буд ва пас аз он ба Metro-Goldwyn-Mayer кӯчид. Аввалин филмҳои ӯ филмҳои мустанад буданд, аммо муваффақияти воқеии ӯ пас аз «Кинг Конг» дар соли 1933 ба даст омад. Баъдан, Купер тақрибан ба ҳайси коргардон кор намекард, аммо ӯ продюсери бисёр наворҳое буд, ки классикӣ шудаанд.

Вақте ки Ҷанги дуюми ҷаҳон сар шуд, Мериан Купер бо рутбаи полковникӣ мушарраф карда шуд. Вай дар Ҳиндустон, ҷанубу ғарби Чин ва Бирма масъули таъминоти ҳавоӣ буд. Дар Чин вай таҳти роҳбарии генерал Клэр Лӣ Шеннолт, солҳои 1943—1945 — дар қароргоҳи нерӯҳои ҳавоӣ дар уқёнуси Ором хидмат кардааст. Дар охири ҷанг ба ӯ рутбаи генералии бригада дода шуд ва дар маросими таслимшавии Ҷопон ширкат варзид.

Ҳаёти шахсӣ

Вай бо ҳунарпеша Доротӣ Ҷордан издивоҷ карда буд, аммо дар авоили даҳаи 1920 дар Лаҳистон бо як зани инглис робита дошт, ки аз ӯ писаре Матсей, баъдтар нависанда ва тарҷумони маъруф ба дунё омад. Дар солҳои 1950-ум, ӯ сиёсати сенатор Ҷозеф Маккартӣ нисбати коммунистони Амрикоро дастгирӣ кард. Вай 21 апрели соли 1973 дар Сан Диего вафот кардааст.

Филмнома

Сол	Номгӯй	Коргардон	Продюсер	Филмноманавис	Синамогар	Шарҳҳо
1924	The Lost Empire	Не	Не	Номгӯй	Не	Инчунин муҳаррир
1925	Grass: A Nation’s Battle for Life	Ҳа	Ҳа	Не	Ҳа	Нақш: Худаш; Мустанад
1927	Chang: A Drama of the Wilderness	Ҳа	Ҳа	Ҳа	Не	Мустанад
1928	Gow the Head Hunter	Не	Не	Не	Ҳа
1929	Captain Salisbury’s Ra-Mu	Не	Не	Не	Ҳа
	The Four Feathers	Ҳа	Ҳа	Не	Ҳа
1931	Gow the Killer	Не	Не	Не	Ҳа	Мустанад
1932	Roar of the Dragon	Не	Не	Ҳикоя	Не
1933	King Kong	Ҳа	Ҳа	Ҳикоя	Не	Нақш: Сарнишини ҳавопаймо
1935	The Last Days of Pompeii	Ҳа	Ҳа	Не	Не
1949	Mighty Joe Young	Не	Ҳа	Ҳикоя	Не
1952	This Is Cinerama	Ҳа	Ҳа	Не	Не	Мустанад

Продюсер
Сол	Номгӯй	Нақши продюсерӣ	Шарҳҳо
1932	The Most Dangerous Game	Ёрдамчии продюсер
	Flaming Gold	Продюсери иҷроия
	The Phantom of Crestwood	Ёрдамчии продюсер
1933	The Monkey’s Paw	Продюсер
	Lucky Devils	Ёрдамчии продюсер
	Diplomaniacs	Продюсери иҷроия
	The Silver Cord
	Emergency Call
	Cross Fire
	Professional Sweetheart
	Melody Cruise
	Bed of Roses
	Flying Devils
	Double Harness
	Headline Shooter
	Before Dawn
	No Marriage Ties
	Morning Glory
	Blind Adventure
	One Man's Journey
	Rafter Romance
	Midshipman Jack
	Ann Vickers
	Aggie Appleby, Maker of Men
	Ace of Aces
	After Tonight
	Chance at Heaven
	Little Women
	The Right to Romance
	If I Were Free
	The Son of Kong
	Flying Down to Rio
1934	Stingaree
	The Meanest Gal in Town	Продюсери иҷроия
	Man of Two Worlds
	Long Lost Father
	Two Alone
	Hips, Hips, Hooray!
	The Lost Patrol
	Keep 'Em Rolling
	Spitfire
	Success at Any Price
	This Man Is Mine
	Sing and Like It
	Finishing School
	Kentucky Kernels
1935	She	Producer
1936	Dancing Pirate	Продюсери иҷроия
1938	The Toy Wife	Продюсер
1940	Dr. Cyclops
1947	The Fugitive	Продюсер
1948	Fort Apache	Продюсери иҷроия
	3 Godfathers	Продюсер
1949	She Wore a Yellow Ribbon	Продюсери иҷроия
1950	Wagon Master
	Rio Grande	Продюсер
1952	The Quiet Man
1953	The Sun Shines Bright
1956	Seven Wonders of the World		Мустанад
	The Searchers	Продюсери иҷроия
1963	Best of Cinerama	Продюсер	Мустанад