Jump to content

Ҷалол Талабонӣ

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Ҷалол Талабонӣ
суронӣ جەلال تاڵەبانی
курдӣ: Celal Talebanî
1 ноябр 2003 — 30 ноябр 2003
Пешгузашта Ayad Allawi[d]
Ҷонишин Abdul Aziz al-Hakim[d]
7 апрел 2005 — 24 июл 2014
Пешгузашта Ғозӣ Машъал Аҷил ал-Ёвар
Ҷонишин Фуод Маъсум

Таваллуд 12 ноябр 1933(1933-11-12)[1][2][3]
Даргузашт 3 октябр 2017(2017-10-03)[1][2][3] (83 сол)
Ҳамсар Hero Ibrahim Ahmed[d]
Фарзандон Bafel Talabani[d]
Ҳизб
Таҳсилот
Эътиқод ислом[d]
Ҷоизаҳо
 Парвандаҳо дар Викианбор

Ҷалол Ҳусамаддини Талабонӣ ( сорани جەلال تاڵەانی, ар. جلال طالباني‎ ‎ Ҷалол Талабонӣ; 12 ноябри 1933, Сулаймония, Шоҳигарии Ироқ - 3 октябри 2017, Берлин, Олмон ) — сиёсатмадори курд ва ироқӣ , президенти Ироқ аз 6 апрели 2005 то 24 июли 2014 .

Моҳи апрели соли 2003, пас аз суқути Бағдод, нерӯҳои Талабонӣ "пойтахти нафт"-и Ироқ Киркукро ишғол карданд ; Ба дунболи ин, Талабонӣ ва Барзонӣ аъзои Шӯрои ҳокими Ироқ мешаванд. Дар соли 2005 Талабонӣ бо пуштибонии фаъоли рақибаш Барзонӣ Президенти Ироқ шуд, ки дар навбати худ тибқи созиш раисиҷумҳури Курдистон шуд.

Дар байни курдҳо Талабонӣ бо номи "Мам Ҷалол" - "Амак Ҷалол" маъруф аст. Вай бо пурғайрат будан дар кор, малакаҳои дипломатӣ, шӯҳратпарастӣ фарқ мекунад. Якчанд маротиба ҳамчун миёнарав дар низоъҳои байни қавмҳои Ироқ ва равияҳои мазҳабӣ баромад кардааст [4] . Талабонӣ муаллифи як қатор китобҳост, ки асосан ба ҳаракати миллии озодихоҳии курдҳо бахшида шудаанд.

Моҳи марти соли 2009 ӯ эълон кард, ки дигар ба унвони номзад ба курсии президенти давлат намебарояд (ваколатҳояш дар охири сол ба охир мерасад; нияти ба нафақа рафтанро дорад). Бо вуҷуди ин, 11 ноябри соли 2010 ӯ дубора президенти Ироқ интихоб шуд [5] .

17 ноябри соли 2010 ӯ аз имзои қарори ба қатл расонидани собиқ муовини сарвазири Ироқ Тариқ Азиз, ки ба марг маҳкум шуда буд, худдорӣ кард [6] .

24 июли соли 2014 мӯҳлати ӯ ҳамчун президент ба охир расид [7].

Талабонӣ 3 октябри соли 2017 дар синни 84-солагӣ дар Олмон, ки дар онҷо табобат мегирифт, даргузашт ва қаблан ба беҳушӣ афтода буд [8] . Дар робита ба марги Талабонӣ дар Ироқ мотами серӯза эълон шуд [9] .