Масҷидулақсо

Масҷидулақсо
	Масҷид
Масҷидулақсо
	ар. الْمُصَلَّى الْقِبْلِيُّ‎
Кишвар	Давлати Фаластин;
Сабки меъморӣ	Меъмории исломӣ
Майдони умумӣ	4 500 м²;
	Парвандаҳо дар Викианбор

Масҷиди Ал-Ақсо, Ал-Масҷид ал-Ақсо (ар. المسجد الأقصى‎ — масҷиди дур) — масҷиде, ки дар кӯҳи маъбади Уршалим ҷойгир аст. Пас аз Масҷидулҳаром дар Макка ва Масҷиди Набавӣ дар Мадина ин саввумин ибодатгоҳи муқаддаси ислом аст. Тибқи эътиқоди исломӣ, қиблаи аввал ва масҷиди дуввум, ки дар рӯи замин сохта шудааст ^[2]. Дар масҷид ҳамзамон то 5000 диндор метавонанд намоз хонанд.

Таърих

Исро

Инҷо сафари паёмбари Муҳаммад (с) аз Макка ба Уршалим (исро) ва пасон ба осмонбароияшон (Исро ва меъроҷ) дар Ислом гуфта мешавад.

"Пок аст Он, ки бандаи Худро шабе аз Масҷиду-л-Ҳаром ба сӯи Масҷиди Ақсо, ки гирдогирди он баракат ниҳодем, бибурд,(Яъне: Худои Таъоло дар шаби меъроҷ он ҳазратро (с) пеш аз меъроҷ ба Масҷиди Байтулмуқаддас расонид) то баъзе нишонаҳои худро ба ӯ бинамоёнем. Ба дурустӣ ки Ӯ Шунавои Бино аст." — Қуръон 17:1 (Оятӣ)

Сафарҳои салибдорон

Салибдорон соли 1099 Уршалимро забт карда, масҷидро ҳамчун қаср барои подшоҳони Уршалим истифода мебурданд. Найтсҳои Темплӣ, масҷидро соли 1120 ҳамчун қароргоҳи фармондеҳӣ пазируфта, онро ба базиликаи ҳафтбастагӣ барқарор карданд ва ба он "Маъбади Сулаймон" (лот. Templum Solomonis) ном монданд . Функсияи масҷид пас аз забти Байтулмуқаддас аз ҷониби Салоҳиддин дар соли 1187 барқарор карда шуд.

Сохтмон ва азнавсозӣ

Ин масҷид аслан як хонаи хурди намозхонӣ буд, ки онро халифа Умар сохта буд, пас бо фармони халифа Абдулмалик ибни Марвон кор дар тавсеаи масҷид оғоз ёфт, ки онро писараш Валид соли 705 ба итмом расонд. Пас аз заминларзаи соли 746 масҷидро халифаи Аббосиён ал-Мансур дар соли 754 комилан хароб ва аз нав сохт ва аз ҷониби вориси худ Ал-Маҳдӣ дар соли 780 аз нав барқарор карда шуд. Заминларзаи дигар дар соли 1033 қисми зиёди Ақсоро хароб кард, аммо пас аз ду сол Алӣ ал-Зиҳир як масҷиди дигар сохт, ки то имрӯз боқӣ мондааст. Дар давоми таҷдиди даврӣ, сулолаҳои гуногуни ҳукмрони Хилофати Араб ба масҷид ва қаламрави шафати он иловаҳо сохтанд, аз қабили гунбаз, фасад, минбар, манораҳо ва сохтори дохилиро тағир доданд. Бозсозӣ ва таъмирро дар асрҳои баъдӣ Айюбиҳо, Мамлукҳо, Шӯрои олии мусалмонон ва Урдун анҷом додаанд.

Ҳангоми барқарорсозии солҳои 1938-1943 дар масҷид сутунҳои мармари Каррара, ки тӯҳфаи Муссолини буд, бо шифти нави ҳадяи шоҳи Миср Фарук насб шуданд . ^[3]

Нигоҳубин

Имрӯз, шаҳри кӯҳнаи Уршалим бахше аз Байтулмуқаддаси Уршалим аст, аммо тибқи созишномаи соли 1994 байни Исроил ва Урдун, масҷид ва ҳама зиёратгоҳҳои мусулмонон дар Уршалим таҳти назорат ва нигоҳубини Урдун мебошанд. Ҳамзамон, ба гуфтаи Захар Ҳелман, созишномаҳо «фавран пас аз пирӯзии Исроил дар ҷанги соли 1967 байни ВАК (Вақфи исломии Иерусалим ) ва Идораи Антиқаҳои Исроил (IUD) "назорати мусалмононро танҳо бар қаламрави Масҷид", ба истиснои ҳама иртиботот ва иншооти зеризаминӣ доданд " ^[4].