Космодром

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод

Пойгоҳи кайҳонӣ ё Космодром (аз «космос» ва юн.-қад. δρόμος "ҷои парвоз") — қаламраве, ки дар он маҷмӯи иншоотҳо ҷойгир шудаанд, ки барои нигоҳдорӣ, дар омодагӣ, омодагӣ ба парвоз, барои сар додан ва назорати парвози мушакҳои кайҳонӣ дар макони партоб пешбинӣ шудаанд. [1] :п. 2.9 Ном бо шабеҳи фурудгоҳ барои ҳавопаймоҳо дода шудааст. Одатан, космодромҳо майдони калонро ишғол намуда, дар масофаи аз маҳалҳои сераҳолӣ воқеъ гардидаанд, то ки зинаҳое, ки ҳангоми парвоз аз ҳам ҷудо мешаванд, ба маҳалҳои истиқоматӣ ва ба ҷойҳои ҳамсояи парвоз зарар нарасонанд.

Мавқеи аз ҳама муфиди космодром дар экватор ҷойгир аст, то интиқолдиҳандаи ибтидоӣ тавонад аз энергияи гардиши Замин бештар истифода барад. Ракетаи пуркувват, ки аз экватор cap дода мешавад, назар ба ракетае, ки аз космодром дар минтацаи арзи миёна cap дода мешавад, кариб 10 фоизи сузишвориро сарфа карда метавонад. Мувофиқи он, ҳамон як интиқолдиҳанда метавонад бори каме калонтарро ба мадор гузорад. Аз экватор бо ҳар гуна майл ба мадор баровардан мумкин аст. Азбаски дар экватор бисёр давлатҳое мавҷуд нестанд, ки қодиранд ба кайҳон ракета партоянд, лоиҳаҳои космодромҳои баҳрӣ ба вуҷуд омаданд.

Омор[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар соли 2019 шумораи партобҳои киштиҳои кайҳонӣ аз фурудгоҳҳои сайёра чунин буд:

Ҷойи саромадан Як кишвар Шумораи парвозҳо Қайдҳо
Ҳамагӣ Муваффақ Муваффақият Қисман муваффакиятнок
Сичан Шаблон:Country data Китай</img> 13 13
Байконур Шаблон:Country data Казахстан</img> 13 13
Кейп Канаверал Шаблон:Country data США</img> 12 12
тайюан Шаблон:Country data Китай</img> 10 нӯҳ як
Цзюцюан Шаблон:Country data Китай</img> нӯҳ ҳашт як
Куру Шаблон:Country data ЕС</img> нӯҳ ҳашт як
Плесецк Русия</img> ҳашт ҳашт
Лабораторияи мушакии LC-1 Шаблон:Country data Новая Зеландия</img> 6 6
Шрихарикота Шаблон:Country data Индия</img> 6 6
Пойгоҳи Ванденберг Шаблон:Country data США</img> 3 3
КС Кеннеди Шаблон:Country data США</img> 3 3
МАРС Шаблон:Country data США</img> 2 2
Семнан Эрон</img> 2 2
Учинура Шаблон:Country data Япония</img> як як
Платформаи мобилӣ дар баҳри Зард Шаблон:Country data Китай</img> як як
шарқӣ Русия</img> як як
Танегасима Шаблон:Country data Япония</img> як як
Ҳавопаймои " Stargazer " Шаблон:Country data США</img> як як
Венчанг Шаблон:Country data Китай</img> як як

Пойгоҳҳои кайҳонӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Бандарҳои кайҳонӣ, ки фаъолияташонро қатъ кардаанд, бо ҳарфҳои курсив нишон дода шудаанд.

Мир токунун Харитаи маҳал надорад.

Рӯйхат[вироиш | вироиши манбаъ]

Комплексҳо ва мавзеъҳои партобшуда, ки ба мақоми космодром нарасидаанд, бо ранг нишон дода шудаанд (аз моҳи ноябри соли 2016).

Название Полное название Принадлежность Расположен Координаты Ввод в эксплу­атацию Первый пуск Закры­тие
Арнем Космический центр «Арнем»  Австралия Северная территория 12.38138912°22′53″ ю. ш. 136°48′50″ в. д.HGЯO ? 2022
Вумера -  Австралия

Шаблон:Country data Великобритания
Штат Южная Австралия 30.955330°57′19″ ю. ш. 136°31′55″ в. д.HGЯO 1947 1967 1976
Алкантара -  Бразилия Штат Мараньян 02.36522°21′54″ ю. ш. 44°22′38″ з. д.HGЯO 1990 1990 -
Пальмахим Явне

База 25
Шаблон:Country data Израиль Центральный округ 31.884831°53′05″ с. ш. 34°40′48″ в. д.HGЯO 1971 1988 -
Шрихарикота Космический центр им. Сатиша Дхавана Шаблон:Country data Индия Штат Андхра-Прадеш 13.719913°43′12″ с. ш. 80°13′49″ в. д.HGЯO 1971 1980 -
Аль-Анбар Al Anbar[2], Космический центр Аль-Анбар Шаблон:Country data Ирак Мухафаза Аль-Анбар 32.782232°46′55″ с. ш. 44°17′58″ в. д.HGЯO 1989 (?) 1991 (?) 1991
Семнан -  Эрон Остан Семнан 35.222235°13′19″ с. ш. 53°53′42″ в. д.HGЯO 2008 2009 2015
Сан-Марко Ныне — Космический центр им. Луиджи Брольо  Итолиё Залив Формоза,  Кения кенийские территориальные воды 02.94082°56′27″ ю. ш. 40°12′48″ в. д.HGЯO 1964 1967 1988
Вэньчан Хайкоу, Хайнань Шаблон:Country data Китай Остров Хайнань 19.61719°37′12″ с. ш. 110°45′03″ в. д.HGЯO 2012 2013 -
Сичан База 27 Шаблон:Country data Китай Провинция Сычуань 28.246028°14′45″ с. ш. 102°01′35″ в. д.HGЯO 1970 1984 -
Тайюань Учжай

(Wuzhai)
Шаблон:Country data Китай Провинция Шаньси 38.848738°50′55″ с. ш. 111°36′28″ в. д.HGЯO 1968 1988 -
Цзюцюань База 10, Дунфэн (Dongfeng)

ранее — Чанчэнцзе,

Шуанчэнцзы
Шаблон:Country data Китай Аймак Алашань<br id="mwAaw"><br>(Внутренняя Монголия) 40.95777840°57′28″ с. ш. 100°17′30″ в. д.HGЯO 1958 1970 -
Тонхэ Ракетный испытательный полигон Квандай Шаблон:Country data КНДР Провинция Хамгён-Пукто 40.85555640°51′20″ с. ш. 129°39′57″ в. д.HGЯO 1984 - -
Сохэ Западный испытательный полигон Сохэ Шаблон:Country data КНДР Провинция Пхёнан-Пукто 39.66007539°39′36″ с. ш. 124°42′19″ в. д.HGЯO 1990—2000-е 2012 -
Наро Космический центр Наро (Naro Space Center) КореяШаблон:Country data Республика Корея Остров Венародо (Oenaro), Провинция Чолла-Намдо 34.43186734°25′55″ с. ш. 127°32′06″ в. д.HGЯO 2009 2013 -
Байконур Байконыр, Тюратам,

ранее — Ленинск
Шаблон:Country data Казахстан

 Русия
Кызылординская область, Шаблон:Country data Казахстан 45.96611145°57′58″ с. ш. 63°18′28″ в. д.HGЯO 1957 1957 -
Капустин Яр 4-й Государственный центральный межвидовый полигон (4ГЦМП), Знаменск  Русия Астраханская область 48.565548°33′55″ с. ш. 46°17′42″ в. д.HGЯO 1946 1962 -
Плесецк 1-й Государственный испытательный космодром, ГИК-1, ГНИИП-53  Русия Архангельская область 62.96004462°57′36″ с. ш. 40°41′00″ в. д.HGЯO 1959 1966 -
Свободный 2-й Государственный испытательный космодром, ГИК-2, Свободный-18  Русия Амурская область 51.793551°47′36″ с. ш. 128°11′16″ в. д.HGЯO 1996 1997 2007
Ясный Пусковая база «Ясный», Домбаровский  Русия Оренбургская область 51.207151°12′25″ с. ш. 59°51′00″ в. д.HGЯO 1964 2006 -
Восточный Российский гражданский космодром на Дальнем Востоке  Русия Амурская область 51.793551°53′04″ с. ш. 128°20′05″ в. д.HGЯO 2016 (1Шаблон:Nbhyя очередь) 2016
Ванденберг Западный испытательный полигон,

Тихоокеанский полигон
Шаблон:Country data США Округ Санта-Барбара,

штат Калифорния
34.729734°43′47″ с. ш. 120°34′36″ з. д.HGЯO 1957 1959 -
Кадьяк Пусковой комплекс «Кадьяк»,

(Kodiak Launch Complex, KLC)

Мыс Нэрроу (Narrow Cape)
Шаблон:Country data США Остров Кадьяк,

штат Аляска
57.43583357°26′09″ с. ш. 152°20′16″ з. д.HGЯO 1998 2001 -
Кваджалейн Испытательный полигон Рейгана, Reagan Test Site (RTS), ранее — U.S. Army Kwajalein Atoll (USAKA), Kwajalein Missile Range (KMR) Шаблон:Country data США Остров Омелек, атолл Кваджалейн, Шаблон:Country data Маршалловы Острова 08.99958°59′58″ с. ш. 167°39′16″ в. д.HGЯO 1964 2008 -
Космический центр Кеннеди Восточный испытательный полигон Шаблон:Country data США Округ Бревард,

штат Флорида
28.585028°35′06″ с. ш. 80°39′04″ з. д.HGЯO 1962 1967 -
Мыс Канаверал Восточный испытательный полигон

Cape Canaveral Air Force Station (CCAFS)
Шаблон:Country data США Округ Бревард,

штат Флорида
28.488928°29′20″ с. ш. 80°34′40″ з. д.HGЯO 1949 1958 -
Уоллопс Wallops, Испытательный центр на о. Уоллопс

(Wallops Island Test Center, WITC, WFF, WAL, KWAL)
Шаблон:Country data США Округ Аккомик,

штат Вирджиния
37.833037°49′59″ с. ш. 75°29′24″ з. д.HGЯO 1945 1961 -
Куру Космический центр в Гвиане

(Guiana Space Centre)
Шаблон:Country data Франция

Шаблон:Country data Евросоюз Евросоюз
Шаблон:Country data Французская Гвиана 05.23935°14′21″ с. ш. 52°46′06″ з. д.HGЯO 1968 1970 -
Хаммагир Первоначально — ракетный испытательный центр Колон-Бешар Шаблон:Country data Франция Шаблон:Country data Алжир 30.893530°53′37″ с. ш. 3°02′09″ з. д.HGЯO 1947 1965 1967
Танегасима Космический центр Танегасима (TNSC) Шаблон:Country data Япония Остров Танегасима, префектура Кагосима 30.399530°23′58″ с. ш. 130°58′13″ в. д.HGЯO 1969 1975 -
Утиноура Космический центр Утиноура (USC), Кимоцуки Шаблон:Country data Япония Префектура Кагосима 31.251031°15′03″ с. ш. 131°04′55″ в. д.HGЯO 1962 1970 -
Rocket Lab Стартовая площадка № 1 на полуострове Махия Шаблон:Country data Новая Зеландия Северный остров 31.251039°15′39″ ю. ш. 177°51′55″ в. д.HGЯO 2017 2018 -

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. ГОСТ Р 53802-2010 Системы и комплексы космические. Термины и определения
  2. Al Anbar(пайванди дастнорас — таърих). 7 июни 2009 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 8 ноябри 2013.

Пайвандҳо[вироиш | вироиши манбаъ]