Интихоботи президентӣ дар Тоҷикистон (1994)
← 1991  Тоҷикистон 1999 → | |||
| Интихоботи президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон | |||
|---|---|---|---|
| 6 ноябр соли 1994 | |||
| Явка | 95,0 % | ||
.jpg) |
|||
| Кандидат | Эмомалӣ Раҳмон | Абдумалик Абдуллоҷонов | |
| Партия | Номзади мустаъқил | Номзади мустаъқил | |
| Голосов | 1 434 437 (59,54%) |
835 861 (34,69%) |
|
| | |||
| Прочие кандидаты | не | ||
| | |||
| Результат выборов | Эмомалӣ Раҳмон Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон интихоб шуд | ||
Дуввумин интихоботи президентӣ дар таърихи Тоҷикистон 6 ноябри соли 1994, дар авҷи Ҷанги шаҳрвандии Тоҷикистон, ки дар ин кишвар аз моҳи майи соли 1992 то июни соли 1997 идома дошт, баргузор шуд. Дар ҷараёни интихобот эҳёи институти раёсати ҷумҳурӣ дар Тоҷикистон пешбинӣ шуда буд, зеро аз моҳи ноябри соли 1992 то оғози ин интихобот сарвари кишвар воқеан раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон буд. Дар баробари интихоботи президент дар кишвар Раъйпурсии конститутсионии Тоҷикистон (1994) гузаронда шуд, ки дар он конститутсияи нави Ҷумҳурии Тоҷикистон кабул карда шуд. Ба тарафдории конститутсияи нав 95,7 % интихобкунандагон овоз доданд.
Ҳамчун аввалин номзад ба мақоми президентии Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон, ки аз моҳи ноябри соли 1992 раиси Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон буд ва воқеан роҳбари кунунии давлат буд, пешбарӣ шуд. Раҳмоновро, ҳарчанд ғайрирасмӣ бошад, Ҳизби ҳокими коммунистии Тоҷикистон пуштибонӣ кард.
Номзади дуюм ва охирин ба мақоми президентӣ сафири вақти Тоҷикистон дар Федератсияи Русия, сарвазири пешини кишвар Абдумалик Абдуллоҷонов буд . Ӯро асосан як қисми демократҳо дастгирӣ карданд. Нерӯҳои мухолиф дар ин муддат иҷозаи таъсиси ҳизбу ҳаракатҳои сиёсӣ ва ширкат дар интихоботро ба намояндагони мухолифин надоштанд. Дар натиҷа, мухолифин, аз ҷумла Иттиҳоди мухолифини тоҷик, якдилона интихоботро бойкут эълон карда, изҳор доштанд, ки интихоботи озод дар замони ҳукумати феълӣ ғайриимкон аст.
Интихобот дар шароити идомаи ҷанги шаҳрвандӣ баргузор шуд. Даври навбатии музокироти байни тоҷикон, моҳи сентябри соли 1994 дар Теҳрон оташбаси расмиро пешбинӣ кард [1] . Санаи таъини аслии интихобот 25 сентябр буд, вале то авоили моҳи сентябр танҳо Эмомалӣ Раҳмон ба далели бойкути мухолифон ба интихобот сабти ном шуда буд, аз ин рӯ тасмим гирифта шуд, ки интихобот то рӯзи дигар ба таъхир гузошта шавад.
Интихобот дар намояндагиҳои дипломатӣ (сафоратҳо ва консулгариҳо)-и Тоҷикистон дар хориҷ низ баргузор шуд, зеро даҳҳо ҳазор нафар аз тоҷикон ба сабаби ҷанг маҷбур шуданд, ки берун аз Тоҷикистон бимонанд. Ҳамин тариқ, шумораи бештари интихобкунандагон ба намояндагиҳои дипломатии Тоҷикистон дар Афғонистон ва кишварҳои ИДМ омадаанд .
Созмони Милали Муттаҳид ва САҲА бо назардошти мухолифати муқаррароти конститутсияи нав ва қонуни интихобот ба меъёрҳои байналмилалӣ нозиронро ба Тоҷикистон нафиристоданд. Чанд нозири хориҷӣ аз кишварҳои ИДМ, Эрон, Покистон ва Туркия гуфтанд, ки дар ҷараёни интихобот ва раъйпурсӣ ягон қонуншиканиро ошкор накардаанд. Нерӯҳои мухолифин президенти интихобшударо ғайриқонунӣ шуморида, ҷонибдорони Абдумалик Абдуллоҷонов мақомоти ҷумҳуриро дар тақаллуби натоиҷи интихобот айбдор карданд [2] .
Натоиҷ
[вироиш | вироиши манбаъ]| Номзад | Овоз додан | % |
|---|---|---|
| Эмомали Рахмонов | 1 434 437 | 59,54% |
| Абдумалик Абдуллочонов | 835 861 | 34,69% |
| Бар зидди ҳама ва овозҳои беэътибор | 139 032 | 5,77% |
| Ҳамагӣ | 2409330 | 100.00% |
| Манбаъ: [3] | ||
 Интихобот ва ҳамапурсиҳо дар Тоҷикистон | |
|---|---|
| Интихоботи президентӣ | |
| Интихоботи порлумонӣ | |
| Ҳамапурсиҳо | |
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ Linda Edgeworth, Walter Smith, Scott Lansell, Gwenn Hoffman, Sara Dashtamirova; Walter Smith; Linda Edgeworth; Scott Lansell. Compendium of Reports on Technical Election Assistance to Tajikistan: Pre-Election Assessment, Election Day Observations, Post-Election Technical Asse. — IFES, 1995. — С. 19—. — ISBN 978-1-879720-28-2.
- ↑ Рахмонов получил президентство "автоматом"(рус.)(пайванди дастнорас — таърих). kommersant.ru. 22 июли 2017 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 7 марти 2016.
- ↑ Dieter Nohlen, Florian Grotz & Christof Hartmann (2001) Elections in Asia: A data handbook, Volume I, p462 ISBN 0-19-924958-X