Майкл Крайтон

Майкл Крайтон
Майкл Крайтон
	англ. Michael Crichton
Ном ба ҳангоми таваллуд:	Ҷон Майкл Крайтон
Тахаллусҳо:	Ҷон Ланг, Чеффрӣ Ҳадсон
Таърихи таваллуд:	3 октябр 1942
Зодгоҳ:	Чикаго, Иллинойс, ИМА
Таърихи даргузашт:	4 ноябр 2008 (66 сол)
Маҳалли даргузашт:	Лос-Анҷелес, ИМА
Шаҳрвандӣ:	ИМА
Навъи фаъолият:	филмноманавис, таҳиякунандаи филм, коргардони филм, румоннавис
Солҳои эҷод:	1966 — 2008
Самт:	фантастика, ҷангӣ, триллер
Жанр:	филми экшн
Забони осор:	инглисӣ
Ҷоизаҳо:	Edgar Awards[d] Academy Award for Technical Achievement[d] (1994) Hugo Award for Best Dramatic Presentation[d] (1994)
Имзо:
michaelcrichton.com(англ.)
	Парвандаҳо дар Викианбор

Ҷон Майкл Крайтон (англ. John Michael Crichton, 3 октябри соли 1942, Чикаго, Иллинойс - 4 ноябри соли 2008, Лос Анҷелес, ИМА) — нависандаи жанри фантастика, филмноманавис, коргардон ва продюсери амрикоӣ, ки бо асарҳои худ дар жанрҳои фантастика, бадеии тиббӣ ва триллер ба таври васеъ маъруф аст. Китобҳои ӯ дар саросари ҷаҳон беш аз 150 миллион нусха фурӯхта шуданд ва аксари онҳо ба навор гирифта шуданд.

Асарҳои адабии ӯ одатан жанрҳои амалиётӣ ва технотриллерӣ мебошанд, ки офатҳои табииро тавсиф мекунанд - натиҷаи иштибоҳи инсон дар муносибат бо технологияи навтарин, алахусус биотехнология. Китобҳои зиёде дар ҷаҳони тиб ё илм гузошта шудаанд, ки гузаштаи худи муаллифро инъикос мекунанд.

Дар байни дигар чизҳо, ӯ муаллифи китобҳои зерин мебошад: "Штамми Андромеда", "Конго", "Кура", "Тулӯи офтоб", "Дунёи гумшуда", "Болҳо", "Тири замон", "Тӯда" , "Next" (охирин китоби пеш аз маргаш нашршуда), "Арзи ҷуғрофӣ".

Зиндагинома[вироиш | вироиши манбаъ]

23 октябри соли 1942 дар Чикаго (Иллинойс) таваллуд шудааст, аммо дар наздикии Ню-Йорк, дар Рослин (Лонг Айленд) ба воя расидааст. Падари Крайтон дар маҷалла кор мекард, модараш хонашин буд ва оила соҳиби се фарзанди дигар (ду хоҳару як бародари хурд) буд.

Вай дар мактаби миёнаи Рослин таҳсил кардааст, ки дар он ҷо аз рӯи қадаш дар дастаи баскетбол муваффақ буд. Ӯ ҳамеша нақшаи нависанда шуданро дошт, аз ин рӯ аз соли 1960 дар Донишгоҳи бонуфузи Ҳарвард дар Кембриҷ (Массачусетс) дар факултаи филология таҳсил кардааст. Аммо услуби ӯ пайваста аз ҷониби профессорон танқид мешуд ва баҳоҳояш одатан паст буданд. Як рӯз ӯ яке аз иншоҳои Ҷорҷ Оруэллро ҳамчун асари худ пешниҳод кард. Профессор барои ин «кор» ба Крейтон баҳои "се плюс" дод ва баъд аз он нависандаи оянда фаҳмид, ки стандартҳои Ҳарвард барои ӯ нестанд.

Соли 1964, пас аз хатми донишгоҳ бо баҳои миёна, ӯ тасмим гирифт, ки соҳаи таваҷҷӯҳи худро иваз кунад ва дар Кембриҷ (Бритониё) ба антропология машғул шавад. Дар ин соҳа муваффақият аз ҳама интизориҳо зиёд буд, барои муваффақияти таълимӣ дар соли 1965 ба ӯ як сафари яксола ба Аврупо ва Африқои Шимолӣ дода шуд. Ба Иёлоти Муттаҳида баргашта, Крайтон боз майдони таваҷҷӯҳро тағир медиҳад. Ин дафъа ӯ нияти духтур шуданро кард, соли 1969 дар Мактаби тиббии Ҳарвард рисолаи номзадии худро дар соҳаи тиб ҳимоя кард, муддати кӯтоҳ дар Институти тадқиқоти биологии Ҷонас Солк дар Ла Холл (Калифорния) кор кард, аммо таҷрибаи хусусӣ нагирифтааст, бинобар ин ҳатто ҳангоми тахсил дар омӯзишгоҳи тиббӣ ба навиштан шурӯъ кард.

Ба гуфтаи худи муаллиф, он вақт (1977) қади ӯ тақрибан 2 метру 6 сантиметр буд, аз ин рӯ тахаллуси ӯ Ҷон Ланҷ ва Ҷеффрӣ Ҳадсон буданд. Ланҷ насаб олмонист, ки маънояш "дароз" аст, сэр Ҷеффрӣ Ҳадсон дар асри XVII бо бинии худ машҳур 17 буд. Дар Сафарҳо, Крайтон сӯҳбати шунидаи байни ду табиби ношиносро ба ёд меорад, ки хатогиҳои дар Штамми Андромеда содиршударо муҳокима мекунанд, вақте ки ӯ дар мактаби тиббӣ беном монд. Ҳаммуаллифи китоби "Муносибат бо бародари хурдии худ Дуглас", китоб бо тахаллуси "Майкл Дуглас", нашр шуда буд, дар қафои китоб акси Майкл ва Дугласро дар синни хеле хурдсолӣ, ки модарашон гирифта буд, гузоштанд.

Фаъолият[вироиш | вироиши манбаъ]

Адабиёт[вироиш | вироиши манбаъ]

Майкл Крайтон дар синни 14-солагӣ аввалин кори худ, эскизҳои "Сафар" - ро ба The New York Times фурӯхт. Ҷиддитар кӯшиш кард, ки дар факултети филология нависад ва дар миёнаҳои солҳои 60-ум, ӯ ба навиштани романҳои полисӣ шурӯъ кард, ки бо тахаллуси Ҷеффрӣ Ҳадсон ва Ҷон Ланҷ нашр мешаванд. Яке аз ин романҳо «Дар ҳолати зарурат» соли 1968 соҳиби ҷоизаи бонуфузи детективии Эдгар гардид. Ва китоби дигар аввалин китоби фантастикаи илмии Крайтон мебошад: романи "Илоҷоти интихоб" (1968), ки як ҳикояи классикии детективии фантастикӣ аст, дар назар дошта шудааст. Муваффақияти Крайтонро аввалин китоби бо имзои худаш - романи фантастикаи "Штамми Андромеда" (1969), ки пас аз ду сол ба навор гирифта шудааст, овард.

Синамо[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар ибтидои солҳои 1970-ум ӯ ба филмноманависӣ шурӯъ намуд ва баъдан ба ҳайси коргардонӣ гузашт ва филми панҷуми ӯ "Westworld" муваффақ гардид. Дар ин расм одамони оянда таътили худро дар як боғи азим ба мисли Диснейленд мегузаронанд, ки дар он ҳама давру замонҳои гузашта таҷдиди назар мешаванд, аммо ба ҷои одамон аз роботҳо фарқ намекунанд. Ва он гоҳ яке аз роботҳои ковбой (Юл Бриннер) вайрон шуда, ба шикори одам шурӯъ мекунад. Муборизаи роботу одам сюжети асосии филм мебошад. Илова бар ин, дар ин навор, Крайтон яке аз аввалинҳо буд, ки рақамизатсияи тасвирро барои ба даст овардани эффектҳои махсус истифода бурдааст. Кори дигари муваффақи коргардон триллери "Кома" буд, ки онро Крайтон аз рӯи романи дӯсташ Робин Кук аз рӯи сенарияи худи ӯ ба навор гирифтааст.

Аммо Крайтон соли 1993, вақте ки блокбастер дар асоси романи ҳамном "Westworld" дар экран пайдо шуд, шӯҳрати ҷаҳонӣ пайдо кард. Ин мутобиқгардонии филм таваҷҷуҳи хонандагонро ба осори пешинаи нависанда барангехт ва худи "Westworld" соли 1993 дар Иёлоти Муттаҳида як сол дар феҳристи бестселлерҳо қарор дошт, теъдоди умумии он дар Иёлоти Муттаҳида ба 7 миллион нусха наздик шуд. Ҳамон сол, Крайтон машҳуртарин нависанда дар Иёлоти Муттаҳида эътироф карда шуд. То аввали соли 1998, ӯ чаҳорумин сарватмандтарин шахс дар соҳаи фароғат (102 миллион доллар) буд. То имрӯз теъдоди китобҳои ӯ дар саросари ҷаҳон аз 100 миллион нусха зиёд аст.

Илова бар ин, яке аз муваффақтарин сериалҳои телевизионии амрикоӣ "ER" аз рӯи сенарияи Майкл Крайтон ба навор гирифта шудааст, ки 14 ҷоизаи Эммӣ, ҷоизаи олӣ дар телевизионро гирифтааст. Крайтон раҳбари ширкати нармафзори "FilmTrack" буд ва дар охири солҳои 1990-ум ширкати бозиҳои компютерии "Timeline Studios" -ро бар асоси романҳои худаш таъсис дод. Худи нависанда иқрор шуд, ки тақрибан ду даҳсола ин навъи дилхуширо ба таври фанатӣ дӯст медошт ва ин ба кори ӯ таъсир нарасонда наметавонист.

Ҳаёти шахсӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар Санта Моника, Калифорния зиндагӣ мекард. Се маротиба оиладор шудааст: Ҷоан Рэдам (Joan Radam), Кэтӣ Ҷонс (Kathy St. Johns) и Анн-Марӣ Мартин (Anne-Marie Martin). Духтараш Тейлор соли 1988 таваллуд шудааст.

Ӯ ҳамчун мутахассиси соҳаи компютерҳо ва муаллифи яке аз аввалин китобҳои илмии оммавӣ оид ба технологияҳои иттилоотии «Ҳаёти электронӣ: Чӣ тавр компютерҳо фикр мекунанд» (1983), инчунин таҳиягари бозиҳои компютерии «Амазонка» (Amazon, 1984) ва "Тири замон" Timeline "" (2000) буд.

Вай асарҳои санъати муосирро ҷамъоварӣ карда, монографияи ҷиддӣ навишт, ки ба намояндаи пешбари санъати поп Ҷаспер Ҷонс бахшида шудааст. Соли 1988, Крайтон достони автобиографии худ "Сафарҳо" нашр кард, ки дар он муаллиф сафарҳои худро дар саросари ҷаҳон тавсиф кардааст: Бангкок, Малайзия, Покистон, Килиманҷаро, Ямайка, Гвинеяи Нав. Илова бар ин, ӯ пайваста дар маҷаллаҳои гуногун дар бораи илм мақолаҳо нашр мекард.

Крейтон дарки экстрасенсориро таҷриба мекард, дар сеансҳо иштирок карда аураҳои инсонро мушоҳида менамуд, қошуқҳои металлиро хам карданӣ мешуд ва ҳатто сеансҳои ҷинсиро мегузаронд.

Соли 2000 як навъи нави анкилозавр "Bienosaurus crichtoni", ки палеонтологҳо кашф кардаанд, ба номи ӯ ва пас аз се сол, соли 2003 динозаври зиреҳпӯши "Crichtonsaurus bohlini" номгузорӣ шудааст.

Марг[вироиш | вироиши манбаъ]

Майкл Крайтон 4 ноябри соли 2008 дар Лос-Анҷелес дар синни 67-солагӣ аз лимфома даргузашт.

Китобҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

Достонҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

Сол	Номгӯй	Шарҳҳо	# Достон	Таҳти номи худ	Чоп баъди марг	Филмбардоришуда	Иқт.
1966	Odds On	ҳамчун Ҷон Ланҷ	1	Не	Не	Не	^[2]
1967	Scratch One	ҳамчун Ҷон Ланҷ	2	Не	Не	Не	^[3]
1968	Easy Go	ҳамчун Ҷон Ланҷ (инчунин The Last Tomb)	3	Не	Не	Не	^[4]
1968	A Case of Need	ҳамчун Ҷеффрӣ Ҳадсон (ҳамчун Крайтон соли 1993 дубора нашр шуд)	4	Не	Не	Не	^[5]
1969	Zero Cool	ҳамчун Ҷон Ланҷ	5	Не	Не	Не	^[6]
1969	The Andromeda Strain		6	Ҳа	Не	Ҳа	^[7]
1969	The Venom Business	ҳамчун Ҷон Ланҷ	7	Не	Не	Не	^[8]
1970	Drug of Choice	ҳамчун Ҷон Ланҷ (инчунин Overkill)	8	Не	Не	Не	^[9]
1970	Dealing	ҳамчун Майкл Дуглас (бо бародараш Дуглас Крайтон)	9	Не	Не	Ҳа	^[10]
1970	Grave Descend	ҳамчун Ҷон Ланҷ	10	Не	Не	Не	^[11]
1972	Binary	ҳамчун Ҷон Ланҷ	11	Не	Не	Ҳа	^[12]
1972	The Terminal Man		12	Ҳа	Не	Ҳа	^[13]
1975	The Great Train Robbery		13	Ҳа	Не	Ҳа	^[14]
1976	Eaters of the Dead	инчунин The 13th Warrior	14	Ҳа	Не	Ҳа	^[15]
1980	Congo		15	Ҳа	Не	Ҳа	^[16]
1987	Sphere		16	Ҳа	Не	Ҳа	^[17]
1990	Jurassic Park		17	Ҳа	Не	Ҳа	^[18]
1992	Rising Sun		18	Ҳа	Не	Ҳа	^[19]
1994	Disclosure		19	Ҳа	Не	Ҳа	^[20]
1995	The Lost World		20	Ҳа	Не	Ҳа	^[21]
1996	Airframe		21	Ҳа	Не	Не	^[22]
1999	Timeline		22	Ҳа	Не	Ҳа	^[23]
2002	Prey		23	Ҳа	Не	Не	^[24]
2004	State of Fear		24	Ҳа	Не	Не	^[25]
2006	Next		25	Ҳа	Не	Не	^[26]
2009	Pirate Latitudes	Нашр баъди марг	26	Ҳа	Ҳа	Не	^[27]
2011	Micro	Нашри баъди марг (аз ҷониби Ричард Престон анҷом дода шудааст)	27	Ҳа	Ҳа	Не	^[28]
2017	Dragon Teeth	Нашр баъди марг	28	Ҳа	Ҳа	Не	^[29]

Фантастикаи кӯтоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

Сол	Номгӯй	Аслан нашр шуд	Шарҳ
1957	"Johnny at 8:30"	First Words (1993)	шеър
1960		First Words (1993)	Well, Nothing.
1961	"Life Goes to a Party"	First Words (1993)
1961	"The Most Important Part of the Lab"	First Words (1993)
1968	"Villa of Assassins"	Stag Annual (1968)	ҳамчун Ҷон Ланҷ; иқтибос аз Scratch One (1967)
1968	"How Does That Make You Feel?"	Playboy (Ноябр 1968)	ҳамчун Ҷеффрӣ Ҳадсон
1970	"The Death Divers"	Man's World (Декабр 1970)	ҳамчун Ҷон Ланҷ; иқтибос аз Grave Descend (1970)
1971	"The Most Powerful Tailor in the World"	Playboy (Сентябри 1971)
1984	"Mousetrap: A Tale of Computer Crime"	Life (Январи 1984)
2003	"Blood Doesn't Come Out"	McSweeney's Mammoth Treasury of Thrilling Tales (2003)

Достонҳои пост-Кричтон[вироиш | вироиши манбаъ]


Сол	Номгӯй	Муаллиф	Иқт.
2019	The Andromeda Evolution	Daniel H. Wilson	^[30]

Нашрия[вироиш | вироиши манбаъ]

Сол	Номгӯй
1970	Five Patients
1977	Jasper Johns
1983	Electronic Life
1988	Travels

Филмнома[вироиш | вироиши манбаъ]

Филмноманавис[вироиш | вироиши манбаъ]

1971 — The Andromeda Strain
1972 — Dealing: Or the Berkeley-to-Boston Forty-Brick Lost-Bag Blues
1972 — The Carey Treatment
1972 — Pursuit
1973 — Extreme Close-Up
1973 — Westworld
1974 — The Terminal Man
1978 — Coma
1979 — The First Great Train Robbery
1980 — Beyond Westworld
1981 — Looker
1984 — Runaway
1993 — Jurassic Park
1993 — Rising Sun
1994—2009 — ER
1994 — Disclosure
1995 — Congo
1996 — Twister
1997 — The Lost World: Jurassic Park
1998 — Sphere
1999 — The 13th warrior
2001 — Jurassic Park
2003 — Timeline
2008 — The Andromeda Strain
2011 — Pirate Latitudes^[31]^[32]
2015 — Jurassic World
2016 — Westworld^[33]
2018 — Jurassic World: Fallen Kingdom
2022 — Jurassic World Dominion

Коргардон[вироиш | вироиши манбаъ]

1972 — /Pursuit
1973 — Westworld
1978 — Coma
1979 — The First Great Train Robbery
1981 — Looker
1984 — Runaway
1989 — Physical Evidence
1999 — The 13th warrior конец}}

Продюсер[вироиш | вироиши манбаъ]

1994—2009 — ER
1994 — Disclosure
1996 — Twister
1998 — Sphere
1999 — The 13th warrior

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

↑ Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.
↑ John Lange. Odds On.
↑ John Lange. Scratch One.
↑ John Lange. Easy Go.
↑ Jeffery Hudson (1993-08-01). A Case of Need. ISBN 978-0-525-93802-6.
↑ John Lange. Zero Cool. ISBN 978-0-8439-5959-8.
↑ Michael Crichton. The Andromeda Strain. ISBN 978-0-394-41525-3.
↑ John Lange. The Venom Business.
↑ John Lange. Drug of Choice. ISBN 978-0-451-04116-6.
↑ Michael Douglas. Dealing. ISBN 978-0-394-42168-1.
↑ John Lange. Grave Descend. ISBN 978-0-8439-5597-2.
↑ Lange, John (1972). Binary. Knopf. ISBN 978-0-394-47987-3.
↑ Michael Crichton (1972). The Terminal Man. ISBN 978-0-394-44768-1.
↑ Michael Crichton (1975-05-12). The Great Train Robbery. ISBN 978-0-394-49401-2.
↑ Michael Crichton (1976). Eaters of the Dead. ISBN 978-0-394-49400-5.
↑ Michael Crichton. Congo. ISBN 978-0-394-51392-8.
↑ Michael Crichton. Sphere. ISBN 978-0-394-56110-3.
↑ Michael Crichton (1990). Jurassic Park. ISBN 978-0-394-58816-2.
↑ Michael Crichton (1993). Rising Sun. ISBN 978-0-345-38037-1.
↑ Michael Crichton (1994). Disclosure. ISBN 978-0-679-41945-7.
↑ Michael Crichton (1995). The Lost World. ISBN 978-0-679-41946-4.
↑ Michael Crichton (1996). Airframe. ISBN 978-0-679-44648-4.
↑ Michael Crichton (1999). Timeline. ISBN 978-0-679-44481-7.
↑ Michael Crichton (1999). Prey. ISBN 978-0-679-44481-7.
↑ Michael Crichton (2004-12-07). State of Fear. ISBN 978-0-06-621413-9.
↑ Michael Crichton (2006-11-28). Next. ISBN 978-0-06-087298-4.
↑ Michael Crichton (November 24, 2009). Pirate Latitudes. ISBN 978-0-06-192937-3.
↑ New Crichton novel coming in the fall, USA Today (May 22, 2011).
↑ HarperCollins to Publish Found Novel by Late Michael Crichton. Publishers Weekly.
↑ Don Oldenburg. 'The Andromeda Evolution' an infectious sequel to Michael Crichton's classic best-seller (November 14, 2019).
↑ Pirate Latitudes(англ.) дар вебгоҳи Internet Movie Database
↑ Spielberg to Develop Crichton’s Pirate Latitudes — ComingSoon.net(пайванди дастнорас — таърих). 20 апрели 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 30 августи 2009.
↑ Westworld(англ.) дар вебгоҳи Internet Movie Database

Пайвандҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

[_81e126a6d6c9350c-1] Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): платформаи додаҳои боз — 2011.

[2] John Lange. Odds On.

[3] John Lange. Scratch One.

[4] John Lange. Easy Go.

[5] Jeffery Hudson (1993-08-01). A Case of Need. ISBN 978-0-525-93802-6.

[6] John Lange. Zero Cool. ISBN 978-0-8439-5959-8.

[7] Michael Crichton. The Andromeda Strain. ISBN 978-0-394-41525-3.

[8] John Lange. The Venom Business.

[9] John Lange. Drug of Choice. ISBN 978-0-451-04116-6.

[10] Michael Douglas. Dealing. ISBN 978-0-394-42168-1.

[11] John Lange. Grave Descend. ISBN 978-0-8439-5597-2.

[:0-12] Lange, John (1972). Binary. Knopf. ISBN 978-0-394-47987-3.

[13] Michael Crichton (1972). The Terminal Man. ISBN 978-0-394-44768-1.

[14] Michael Crichton (1975-05-12). The Great Train Robbery. ISBN 978-0-394-49401-2.

[15] Michael Crichton (1976). Eaters of the Dead. ISBN 978-0-394-49400-5.

[16] Michael Crichton. Congo. ISBN 978-0-394-51392-8.

[17] Michael Crichton. Sphere. ISBN 978-0-394-56110-3.

[18] Michael Crichton (1990). Jurassic Park. ISBN 978-0-394-58816-2.

[19] Michael Crichton (1993). Rising Sun. ISBN 978-0-345-38037-1.

[20] Michael Crichton (1994). Disclosure. ISBN 978-0-679-41945-7.

[21] Michael Crichton (1995). The Lost World. ISBN 978-0-679-41946-4.

[22] Michael Crichton (1996). Airframe. ISBN 978-0-679-44648-4.

[23] Michael Crichton (1999). Timeline. ISBN 978-0-679-44481-7.

[24] Michael Crichton (1999). Prey. ISBN 978-0-679-44481-7.

[25] Michael Crichton (2004-12-07). State of Fear. ISBN 978-0-06-621413-9.

[26] Michael Crichton (2006-11-28). Next. ISBN 978-0-06-087298-4.

[27] Michael Crichton (November 24, 2009). Pirate Latitudes. ISBN 978-0-06-192937-3.

[28] New Crichton novel coming in the fall, USA Today (May 22, 2011).

[29] HarperCollins to Publish Found Novel by Late Michael Crichton. Publishers Weekly.

[30] Don Oldenburg. 'The Andromeda Evolution' an infectious sequel to Michael Crichton's classic best-seller (November 14, 2019).

[31] Pirate Latitudes(англ.) дар вебгоҳи Internet Movie Database

[32] Spielberg to Develop Crichton’s Pirate Latitudes — ComingSoon.net(пайванди дастнорас — таърих). 20 апрели 2023 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 30 августи 2009.

[33] Westworld(англ.) дар вебгоҳи Internet Movie Database

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]