Ширин Ибодӣ

Ширин Ибодӣ
Ширин Ибодӣ
	форсӣ: شیرين عبادى‎
Таърихи таваллуд	21 июн 1947[…] (77 сол)
Зодгоҳ	Ҳамадон, Эрон;
Кишвар	Эрон;
Пеша	қозӣ, нависанда, фаъоли ҳуқуқи башар, фаъоли сулҳ, вакил, women's rights activist, сиёсатмадор, ҳуқуқдон
Ҷоизаҳо	; Rafto Prize[d] (2001) Felix Ermacora Human Rights Award[d] James Parks Morton Interfaith Award[d] (2004) honorary doctorate of Concordia University[d] honorary doctorate from the University of British Columbia[d] honorary doctorate of the University of Lleida[d] (2018) Leibniz-Ring-Hannover[d] (2004) Q126416260? (2005)
Имзо
	Парвандаҳо дар Викианбор

Ширин Ибодӣ (форсӣ: شیرین عبادی‎; зод. 21 июн 1947^[1]^[2]^[3]^[…], Ҳамадон) — ҳуқуқшинос, адвокат, нависанда, фаъоли ҳуқуқи башар, муассиси Маркази дифоъ аз ҳуқуқи башар, нахустин раиси додгоҳ (1975—1979) аз зумраи занони Эрон, барандаи Ҷоизаи сулҳи Нобел «Барои саҳм дар рушди демократия ва мубориза барои ҳуқуқи инсон, махсусан занону кӯдакон дар Эрон» (2003).

Зиндагинома

Ширин Ибодӣ дар шаҳри Ҳамадон ба дунё омадааст. Ӯ духтари профессори ҳуқуқи тиҷорат Муҳаммад Алӣ Ибодӣ, ки нотариуси кулли Ҳамадон буд. Тибқи иттилои Britannica вай аз миллати эронӣ аст. Факултаи ҳуқуқшиносии Донишгоҳи Теҳронро хатм кардааст (1969) ва пас аз шаш моҳи таҷриба додрас шуд. Соли 1971 рисолаи худро дифоъ кард ва дар соли 1975 аввалин зан дар Эрон шуд, ки раиси додгоҳи маҳаллӣ (додгоҳи шаҳри Теҳрон) буд. Пас аз инҷилоби исломӣ дар Эрон ӯ ҳам мисли дигар занони додрасӣ ба вазифаи котиби гузашт. Ибодӣ истеъфо дод ва беш аз 10 сол натавонистааст дар касби адвокатӣ кор кунад. Дар соли 1993, вай ниҳоят муяссар шуд, ки барои кушодани клиникаи ҳуқуқӣ иҷозат гирад. Дар солхои 80-ум Ибодӣ умдатан китобу мақолаҳо менавишт, ки дар Эрон шӯҳрати зиёде доштааст. Ибодӣ ба ҳайси ҳуқуқшинос дар солҳои 1990 дар чанд мурофиаи муҳим дар Эрон ширкат кардааст. Илова бар ин, Ибодӣ чанде аз парвандаҳои марбут ба манъи нашри рӯзномаҳои Эронро сарварӣ мекард ва аз пайравони мазҳаби баҳоӣ, ки дар Эрон пайваста таъқиб мешуд, дифоъ мекард. Ширин Ибодӣ ду созмони ҳомии ҳуқуқи башари эронӣ: Ҷамъияти дифоъ аз ҳуқуқи кӯдакони Эрон ва Маркази ҳуқуқи башарро таъсис ва раҳбарӣ мекард.

Барандаи Ҷоизаи сулҳи Нобел

Хабари барандаи Ҷоизаи сулҳи Нобел (2003) гардидани Ибодӣ дар Эрон ба вокунишҳои мухталиф рӯбарӯ шуд. Тибқи баъзе гузоришҳо, ҷомеаи Эрон то шодмонии мадум дар кӯчаҳо аз ин тасмим пуштибонии густарда кардааст^[4]. Дар ҳамин ҳол, президенти Эрон Муҳаммад Ҳотамӣ як изҳороти хеле монеаеро баён кард, ки маънои он ба он рабт дод, ки Ҷоизаи сулҳи Нобел умдатан як василаи фишори сиёсӣ бар баъзе кишварҳост. Ибодӣ дар суханрониҳои мухталиф пас аз эълони ҷоизааш ба пойбандии худ ба ислом ва ватандӯстии худ таъкид кардааст. Ҳамин тариқ, вай зидди ҳар гуна дахолати хориҷӣ ба умури Эрон изҳори назар кард ва гуфт, ки мубориза барои ҳуқуқи башар дар Эрон бояд аз ҷониби худи эрониҳо анҷом дода шавад.^[5].

Соли 2009 ҷоизаи Ибодиро мақомоти Эрон мусодира карданд, ки худи мақомот инро рад кардааст.^[6] Агар ин маълумот тасдиқ шавад, вай аввалин барандаи Ҷоизаи сулҳи Нобел хоҳад буд, ки ҷоизааш аз ҷониби мақомоти давлатӣ маҷбуран гирифта шудааст.^[7]

Фаъолиятҳои иҷтимоӣ

Фаъолиятҳои иҷтимоии Ширин Ибодӣ: ҳамкорӣ дар татбиқи барномаҳои таҳқиқотии ЮНИСЕФ дар Эрон; таъсиси Анҷумани ҳимоят аз ҳуқуқи кӯдакон (1996); таъсис ва роҳбарии Маркази мудофиони ҳуқуқи башар (2002); тавсияи қабули Қонуни манъи зӯроварӣ алайҳи кӯдакон (2003); нозири расмии Дидбони ҳуқуқи башар (1996).

Унвону ҷоизаҳо

Доктори ифтихории донишгоҳҳои Торонто, Колумбияи Британия, Йоркс, Донишгоҳи католикии Австралия, барандаи ҷоизаҳои Торолф Рафто (2001) ва Манхэ (2009). Бо ордени Легиони Фахрӣ сарфароз гардидааст.

Соли 2011 дар шаҳри Пуатеи Фаронса як хиёбон ба шарафи Ширин Ибодӣ номгузорӣ шуд.

Эзоҳ

↑ ^1.0 ^1.1 Internet Movie Database (ингл.) — 1990.
↑ ^2.0 ^2.1 https://www.fembio.org/biographie.php/frau/frauendatenbank?fem_id=30246 (нем.)
↑ ^3.0 ^3.1 Энциклопедия Брокгауз (нем.)
↑ Safa Haeri. Iranians celebrated with joy Ebadi’s Nobel Peace prize Бойгонӣ шудааст 28 феврали 2019 сол. // Iranian Press Service, October 2003.(англ.)
↑ David Ignatius. Nobels With a Message // The Washington Post, October 14, 2003.(англ.)
↑ Reuters. Iran Denies It Confiscated Ebadi's Nobel Medal, The New York Times (27 листопада 2009). Проверено 27 листопада 2009.
↑ Norway says Iran confiscated Ebadi’s Nobel Reuters 27 November

Адабиёт

Ибодӣ Ширин / Қ. Расулиён // Замин — Илля. — Д. : СИЭМТ, 2018. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 7). — ISBN 978-99947-33-89-9.

[_b3847e51c1d7515a-1] 1.0 ^1.1 Internet Movie Database (ингл.) — 1990.

[_4128212a9783ef0c-2] 2.0 ^2.1 https://www.fembio.org/biographie.php/frau/frauendatenbank?fem_id=30246 (нем.)

[_2d1b72d70a2c2972-3] 3.0 ^3.1 Энциклопедия Брокгауз (нем.)

[4] Safa Haeri. Iranians celebrated with joy Ebadi’s Nobel Peace prize Бойгонӣ шудааст 28 феврали 2019 сол. // Iranian Press Service, October 2003.(англ.)

[5] David Ignatius. Nobels With a Message // The Washington Post, October 14, 2003.(англ.)

[Iran_Denies_It_Confiscated_Ebadi's_Nobel_Medal-6] Reuters. Iran Denies It Confiscated Ebadi's Nobel Medal, The New York Times (27 листопада 2009). Проверено 27 листопада 2009.

[7] Norway says Iran confiscated Ebadi’s Nobel Reuters 27 November

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]