Ширин Ибодӣ

Ширин Ибодӣ
Ширин Ибодӣ
	форсӣ: شیرین عبادی‎
Таърихи таваллуд	21 июн 1947[…] (75 сол)
Зодгоҳ	Ҳамадон, Эрон;
Кишвар	Эрон;
Пеша	қозӣ, нависанда, фаъоли ҳуқуқи башар, фаъоли сулҳ, вакил, women's rights activist, сиёсатмадор, ҳуқуқдон
Ҷоизаҳо	Ҷоизаи сулҳи Нобел (2003) Rafto Prize[d] (2001) Felix Ermacora Human Rights Award[d] James Parks Morton Interfaith Award[d] (2004) honorary doctorate of Concordia University[d] honorary doctorate from the University of British Columbia[d] honorary doctorate of the University of Lleida[d] (2018) Leibniz-Ring-Hannover[d] (2004)
Имзо
	Парвандаҳо дар Викианбор

Ширин Ибодӣ ( 21 июни 1947, Ҳамадон, Эрон ) - Ҳуқуқшиноси эронӣ, собиқ додрас ва фаъоли дифои ҳуқуқи башар, муассиси Маркази дифоъ аз ҳуқуқи башар . 10 октябри соли 2003 ба ӯ Ҷоизаи сулҳи Нобел барои талошҳои таъсирбахш ва бунёдкоронааш дар соҳаи ҳуқуқи башар, бахусус занон, кӯдакон ва гурезагон дода шуд. Вай аввалин зани эронӣ ва нахустин зани мусалмоне аст, ки соҳиби чунин ҷоиза шудааст.

Зиндагинома[вироиш | вироиши манбаъ]

Ширин Ибодӣ дар шаҳри Ҳамадон ба дунё омадааст. Ӯ духтари профессори ҳуқуқи тиҷорат Муҳаммад Алӣ Ибодӣ, ки нотариуси кулли Ҳамадон буд. Тибқи иттилои Britannica вай аз миллати эронӣ аст. Факултаи ҳуқуқшиносии Донишгоҳи Теҳронро хатм кардааст (1969) ва пас аз шаш моҳи таҷриба додрас шуд. Соли 1971 рисолаи худро дифоъ кард ва дар соли 1975 аввалин зан дар Эрон шуд, ки раиси додгоҳи маҳаллӣ (додгоҳи шаҳри Теҳрон) буд. Пас аз инҷилоби исломӣ дар Эрон ӯ ҳам мисли дигар занони додрасӣ ба вазифаи котиби гузашт. Ибодӣ истеъфо дод ва беш аз 10 сол натавонистааст дар касби адвокатӣ кор кунад. Дар соли 1993, вай ниҳоят муяссар шуд, ки барои кушодани клиникаи ҳуқуқӣ иҷозат гирад. Дар солхои 80-ум Ибодӣ умдатан китобу мақолаҳо менавишт, ки дар Эрон шӯҳрати зиёде доштааст. Ибодӣ ба ҳайси ҳуқуқшинос дар солҳои 1990 дар чанд мурофиаи муҳим дар Эрон ширкат кардааст. Илова бар ин, Ибодӣ як қатор парвандаҳои марбут ба манъи нашри рӯзномаҳои Эронро сарварӣ мекард ва аз пайравони мазҳаби баҳоӣ, ки дар Эрон пайваста таъқиб мешуд, дифоъ мекард. Ширин Ибодӣ ду созмони ҳомии ҳуқуқи башари эронӣ: Ҷамъияти дифоъ аз ҳуқуқи кӯдакони Эрон ва Маркази ҳуқуқи башарро таъсис ва раҳбарӣ мекард.

Барандаи Ҷоизаи сулҳи Нобел[вироиш | вироиши манбаъ]

Хабари барандаи Ҷоизаи сулҳи Нобел (2003) гардидани Ибодӣ дар Эрон ба вокунишҳои мухталиф рӯбарӯ шуд. Тибқи баъзе гузоришҳо, ҷомеаи Эрон то шодмонии мадум дар кӯчаҳо аз ин тасмим пуштибонии густарда кардааст ^[4]. Дар ҳамин ҳол, президенти Эрон Муҳаммад Ҳотамӣ як изҳороти хеле монеаеро баён кард, ки маънои он ба он рабт дод, ки Ҷоизаи сулҳи Нобел умдатан як василаи фишори сиёсӣ бар баъзе кишварҳост. Ибодӣ дар суханрониҳои мухталиф пас аз эълони ҷоизааш ба пойбандии худ ба ислом ва ватандӯстии худ таъкид кардааст. Ҳамин тариқ, вай зидди ҳар гуна дахолати хориҷӣ ба умури Эрон изҳори назар кард ва гуфт, ки мубориза барои ҳуқуқи башар дар Эрон бояд аз ҷониби худи эрониҳо анҷом дода шавад.^[5].

Соли 2009 ҷоизаи Ибодиро мақомоти Эрон мусодира карданд, ки худи мақомот инро рад кардааст. ^[6] Агар ин маълумот тасдиқ шавад, вай аввалин барандаи Ҷоизаи сулҳи Нобел хоҳад буд, ки ҷоизааш аз ҷониби мақомоти давлатӣ маҷбуран гирифта шудааст. ^[7]

Адабиёт[вироиш | вироиши манбаъ]

Асарҳои Ибодӣ ба забони инглисӣ:

«Ҳуқуқҳои кӯдак. Омӯзиши ҷанбаҳои ҳуқуқии ҳуқуқи кӯдак дар Эрон» (англ. The Rights of the Child. A Study of Legal Aspects of Children's Rights in Iran; Тегеран, 1994),
«Таърихи ҳуқуқи башар дар Эрон» (англ. History and Documentation of Human Rights in Iran; Нью-Йорк, 2000),
«Эрон бедор мешавад: шаҳодати инқилоб ва умед» (англ. Iran Awakening: A Memoir of Revolution and Hope; Нью-Йорк, 2006).

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

↑ Internet Movie Database (ингл.) — 1990.
↑ FemBio: Банк інформації про видатних жінок, Frauendatenbank, Банк данных о выдающихся женщинах, Görkəmli qadınlar haqqında məlumat bankı, Հայտնի կանանց տվյալների բանկ
↑ Энциклопедия Брокгауз (нем.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ Safa Haeri. Iranians celebrated with joy Ebadi’s Nobel Peace prize Бойгонӣ шудааст 28 феврали 2019 сол. // Iranian Press Service, October 2003. (англ.)
↑ David Ignatius. Nobels With a Message // The Washington Post, October 14, 2003. (англ.)
↑ Reuters. Iran Denies It Confiscated Ebadi's Nobel Medal, The New York Times (27 листопада 2009). Проверено 27 листопада 2009.
↑ Norway says Iran confiscated Ebadi's Nobel Reuters 27 November

[_3a815b87b72ad953-1] Internet Movie Database (ингл.) — 1990.

[_ce2c0622efe1b5c4-2] FemBio: Банк інформації про видатних жінок, Frauendatenbank, Банк данных о выдающихся женщинах, Görkəmli qadınlar haqqında məlumat bankı, Հայտնի կանանց տվյալների բանկ

[_aac35fa99482f925-3] Энциклопедия Брокгауз (нем.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[4] Safa Haeri. Iranians celebrated with joy Ebadi’s Nobel Peace prize Бойгонӣ шудааст 28 феврали 2019 сол. // Iranian Press Service, October 2003. (англ.)

[5] David Ignatius. Nobels With a Message // The Washington Post, October 14, 2003. (англ.)

[Iran_Denies_It_Confiscated_Ebadi's_Nobel_Medal-6] Reuters. Iran Denies It Confiscated Ebadi's Nobel Medal, The New York Times (27 листопада 2009). Проверено 27 листопада 2009.

[7] Norway says Iran confiscated Ebadi's Nobel Reuters 27 November

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]