Малола Юсафзай

Малола Юсафзай
Малола Юсафзай
	пашту: ملاله یوسفزۍ‎; урду: ملالہ یوسفزئی
Таърихи таваллуд	12 июл 1997[…] (27 сол)
Зодгоҳ	Mingora[d], Покистон;
Кишвар	Покистон;
Пеша	блогнавис, фаъоли ҳуқуқи башар, ёддоштнавис, нависанда, women's rights activist
Падар	Ziauddin Yousafzai[d]
Модар	Toorpekai Yousafzai[d]
Ҳамсар	Victor Bentala[d]
Ҷоизаҳо	Sakharov Prize[d] (2013) Simone de Beauvoir Prize[d] (2013) National Malala Peace Prize[d] (2011) Anna Politkovskaya Award[d] (2013) United Nations Prize in the Field of Human Rights[d] (2013) European Human Rights Prize[d] (2013) Four Freedoms Award – Freedom from Fear[d] International Children's Peace Prize[d] (2013) Index Award[d] (2013) Ambassador of Conscience Award[d] (2013) Secularist of the Year[d] (2013) Catalonia International Prize[d] (2013) Humanitarian of the Year[d] (2013) honorary Canadian citizenship[d] (2013) BBC 100 Women[d] (2021) Time 100[d] (апрели 2013) Memminger Freedom Prize 1525[d] (2013) Jane Addams Children's Book Award[d] (2018) Fred and Anne Jarvis Award[d]
Вебгоҳ	malala.org(англ.)
	Парвандаҳо дар Викианбор

Малола Юсуфзай (пашту: ملاله یوسفزۍ‎, англ. Malala Yousafzai; 12 июли 1997 ^[6], Мингора, Покистон) — ҳомии ҳуқуқи башари покистонӣ аст, ки аз дастрасии занон ба таҳсил дар саросари ҷаҳон ҳимоят мекунад. 10 октябри соли 2012 Малола барои фаъолиятҳояш дар дифои ҳуқуқи башар аз ҷониби ҷангҷӯёни «Таҳрики Толибони Покистон» сахт маҷрӯҳ шуд. Дорандаи ҷоизаҳои «Симон де Бовуар» ва ҷоизаи Сахаров. Барандаи Ҷоизаи сулҳи Нобел дар соли 2014, ки ҳамроҳ бо фаъоли ҳуқуқи башари ҳиндуӣ Кайлаш Сатярти дарёфт кардааст. Ҷавонтарин барандаи Ҷоизаи Нобел дар таърих, вай дар синни 17-солагӣ онро ба даст овард.

Блогнависи навраси покистонӣ

Дар авоили соли 2009, дар синни 11-солагӣ Юсуфзай бо як блоге, ки барои Би-би-сӣ баррасӣ мекард, дар саросари ҷаҳон машҳур шуд. Дар ин блог вай дар бораи зиндагии худ дар зери режими Толибон, талошҳои онҳо барои ба даст овардани водии Свот Покистон ва назари онҳо дар бораи рушди таҳсили духтарон ба таври муфассал нақл кардааст. Дар авохири соли 2009 артиши Покистон ба ҳамлаи густарда алайҳи ҷангҷӯёни «Таҳрики Толибони Покистон» шурӯъ кард, ки боиси ихроҷи толибон аз водии Свот шуд. Малола Юсуфзай барои тавсифи ин рӯйдодҳо дар як паёми блоги худ дар озмуни Ҷоизаи солонаи сулҳи ҷавонони Покистон ҷои аввалро гирифт.

Вай тарафдори тамоюли марксистии интернатсионалии тротскистӣ ва иштирокчии мактаби тобистонаи Свата мебошад, ки аз ҷониби ин созмон гузаронида мешавад ^[7] .

Кӯшиши суиқасд

9 октябри соли 2012 Малола Юсуфзай бо автобуси мактабӣ аз мактаб ба хона бармегашт; автобусро одамони ниқобпӯш ва силоҳдор боздоштанд. Яке аз ҷангиён ба автобус нишаст ва аз кӯдакон пурсид, ки Малола кист. Вақте ки ҳуввияти ӯ маълум шуд, Толибон ба сӯи духтарак ду маротиба тир холӣ карда, сару гардани вайро пахш кардаанд. Яке аз тирҳо ба ду духтари дар паси Малола нишаста низ захмҳои тир бардоштанд. Малола дар ҳолати вазнин ба бемористони низомии Пешовар интиқол ёфт. Пас аз се соат ҷарроҳӣ ба ҷарроҳ муяссар шуд, ки тирро аз мағзи сараш берун кунад. Духтар дар ҳолати беҳушӣ бу, ва илоҷи сиҳат шуданаш кам буд.

Гурӯҳи 50-нафарии рӯҳониёни исломӣ дар Покистон алайҳи афроде, ки қасди куштани ӯро кардаанд, фатво содир кардаанд.

Вақте ки вазъи Малола мӯътадил шуд, ҳукумати Покистон барои ӯ иҷозат доданд, ки ба Бритониё парвоз кунад. Духтар дар беморхонаи Бирмингем табобат гирифт. Падараш эълон кард, ки духтараш пас аз курси офиятбахшӣ дар Британиёи Кабир ба Покистон бармегардад^[8].

4 январи соли 2013 Малола аз беморхона мураххас шуд, вай муолиҷаи амбулаториро идома дод^[9].

Фарқиятҳо

Рӯзи 1 феврал маълум шуд, ки Юсуфзай ба ҷоизаи сулҳи Нобел дар соли 2013 пешбарӣ шуда буд, аммо ба ӯ ҷоиза дода намешавад.

12 июли ҳамон сол, дар рӯзи зодрӯзи 16-солагиаш Малола дар қароргоҳи СММ дар Ню Йорк суханронӣ кард.

Тарҷумаи ҳоли Юсуфзай рӯзи 8 октябр дар Лондон нашр шуд.

10 октябр Юсуфзай барандаи ҷоизаи Сахаровро барои озодии андеша гардид ^[10]

Дар соли 2013 ба ҷоизаи Анна Политковская мукофотонида шуд .

Баъд аз як сол — 10 октябри соли 2014 Юсуфзай, як зани мусалмони 17-солаи покистонӣ ҳамроҳ бо Кайлаш Сатяртии шастсолаи ҳиндуӣ , ки ҳамзамон барои ҳуқуқи кӯдакон мубориза мебарад, барандаи Ҷоизаи сулҳи Нобел шуд.

Эзоҳ

↑ Internet Movie Database (ингл.) — 1990.
↑ Энциклопедия Брокгауз (нем.)
↑ Энциклопедия Брокгауз (нем.)
↑ http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-23241937
↑ https://www.hindustantimes.com/world-news/mala-yousafzai-activist-and-nobel-laureate-gets-married-in-birmingham-101636503284554.html
↑ Memmot. Taliban Say They Shot Teenaged Pakistani Girl Who Exposed Their Cruelty, NPR (9 жовтня 2012). Проверено 15 жовтня 2012.
↑ Alan Woods. IMT sympathiser shot in Swat — Barbarism must not prevail!
↑ Malala to return to Pakistan despite threats — Europe — Al Jazeera English
↑ Malala discharged from hospital – The Express Tribune. 5 Январ 2013 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 Январ 2013.
↑ Лауреатом премії Сахарова стала 16-річна «мішень» пакистанських талібів Малала Юсуфзай. 19 марти 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 июни 2015.

Пайвандҳо

Духтари покистонӣ бо ҳавопаймо ба (англ.) низомӣ интиқол ёфт
Блогнависи навраси покистонӣ аз ҷониби Толибон пас аз (англ.) "интиқодӣ" кушта шуд

[_59201f380dfb2b0b-1] Internet Movie Database (ингл.) — 1990.

[_e1747682ee0d8f42-2] Энциклопедия Брокгауз (нем.)

[_e76d30ee64f08fbe-3] Энциклопедия Брокгауз (нем.)

[_3d2da8e4a205f91b-4] ttp://www.bbc.co.uk/news/world-asia-23241937

[_d64a0d5a894c3f13-5] ttps://www.hindustantimes.com/world-news/mala-yousafzai-activist-and-nobel-laureate-gets-married-in-birmingham-101636503284554.html

[NPRNews-6] Memmot. Taliban Say They Shot Teenaged Pakistani Girl Who Exposed Their Cruelty, NPR (9 жовтня 2012). Проверено 15 жовтня 2012.

[7] Alan Woods. IMT sympathiser shot in Swat — Barbarism must not prevail!

[8] Malala to return to Pakistan despite threats — Europe — Al Jazeera English

[9] Malala discharged from hospital – The Express Tribune. 5 Январ 2013 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 Январ 2013.

[10] Лауреатом премії Сахарова стала 16-річна «мішень» пакистанських талібів Малала Юсуфзай. 19 марти 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 10 июни 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]