Муҳсин Навбоғчиёнӣ
| Таърихи таваллуд: | 1879 |
|---|---|
| Зодгоҳ: | |
| Таърихи даргузашт: | 1911 |
| Маҳалли даргузашт: | |
| Навъи фаъолият: | олим |
Ҳоҷӣ Муҳсин Навбоғчиёнӣ (1879, Самарқанд — 1911, Бухоро, генерал-губернатории Туркистон) — омӯзгор, рӯзноманигор, ҷадидӣ ва рӯшанфикри тоҷик.
Зиндагинома
[вироиш | вироиши манбаъ]Муҳсини Навбоғчиёнӣ соли 1879 дар деҳаи Навбоғчиёни дар канори ҷанубу ғарбии шаҳри Самарқанд дар оилаи деҳқони тоҷик ба дунё омадааст. Падари Муҳсин Саидҷалол соҳиби замини калон ва боғе буд, ки дар он сабзавоту тарбузу мева кишт мекард. Муҳсин аз хурдсолй ба падараш дар кораш ёрӣ мерасонд.
Ӯ дар яке аз мадрасаҳои Самарқанд таҳсил карда, дар он ҷо улуми исломӣ ва бархе аз улуми дунявӣ омӯхта, забони арабиро омӯхта, ба забони узбакӣ ҳам гап мезад .
Дар синни 19-солагӣ ҳамроҳи падар ва чанде аз хешовандонаш ба Маккаву Мадина ба ҳаҷ рафта, дар роҳ ба Арабистон аз бисёре аз шаҳрҳои машҳури ҷаҳони Ислом, аз қабили Марв, Машҳад, Нишопур, Исфаҳон, Шероз, Карбало, Бағдод, Ҷидда дидан кардааст. Ӯ унвони ҳоҷиро гирифт ва бо номи Ҳоҷӣ Муҳсин низ машҳур шуд. Пас аз бозгашт ба Самарқанд таваҷҷуҳи ҷиддие ба илм пайдо кард ва бо чанде аз рӯшанфикрони самарқандӣ, аз ҷумла Ҳоҷӣ Муин, ки баъдан ҳамчун ҷадидӣ маъруф шуд, вохӯрд. Вай дар мактабхои усули нав ба таҳсил шурӯъ намуда, дар таълифи китобхои дарсӣ иштирок намуд.
Соли 1906 ба Бухоро, пойтахти аморати Бухоро кӯчид ва дар яке аз мадрасаҳои шаҳр муаллим шуд. Дар Бухоро бо Садриддин Айнӣ шинос шуд . Он вақтҳо дар рӯзномаҳои махфии ҷадидиёни Бухоро мақолахои Муҳсин бо тахаллус чоп мешуданд. Сарфи назар аз оғози таъқиби ҷадидиён ӯ дар Бухоро монд.
Вай дар соли 1911, дар синни 32-солагӣ бар асраи бемрӣ даргузашт. Тибқи баъзе маълумот, ӯ издивоҷ накардааст.
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]Адабиёт
[вироиш | вироиши манбаъ]- Аслҳо ва наслҳо. — Душанбе: Нашриёт, 2013.
- Г. А. Шорасулова. Ҷадидон дар Аморати Бухоро. — Душанбе, 1999.