Абдуссалом

Абдуссалом
англ. Abdus Salam
Таърихи таваллуд:	29 январ 1926(1926-01-29)
Зодгоҳ:	Панҷоб Покистон
Таърихи даргузашт:	21 ноябр 1996(1996-11-21) (70 сол)
Маҳалли даргузашт:	Оксфорд, Бритониёи Кабир
Кишвар:	Покистон  Роҷи Бритониё
Фазои илмӣ:	quantum field theory[d]
Ҷойҳои кор:	Коллеҷи салтанатии Ландан[d] Ministry of Science and Technology[d] Government College University[d] St John's College[d] International Centre for Theoretical Physics[d]
Дараҷаи илмӣ:	профессор
Алма-матер:	Government College University[d] St John's College[d] University of the Punjab[d] Донишгоҳи Кембриҷ Sanatan Dharma College[d]
Роҳбари илмӣ:	Nicholas Kemmer[d] ва Paul Taunton Matthews[d]
Шогирдони маъруф:	Fayyazuddin[d]
Ҷоизаҳо:	Atoms for Peace Award[d] ҳамкори Анҷумани салатанатӣ[d] Royal medal[d] (1978) Ҷоизаи Нобел дар бахши физик[d] (1979) Нишони зарини Ломоносов[d] (1983) Hughes Medal[d] (1964) Matteucci Medal[d] (1978) Honorary doctors of Ghent University[d] (18 март 1988) Catalonia International Prize[d] (1990) TWAS fellow[d] National Order of Scientific Merit[d] J. Robert Oppenheimer Memorial Prize[d] (1971) honorary doctor of the University of Gothenburg[d] доктори фахрии Донишгоҳи Кембриҷ[d] honorary doctor of the University of Edinburgh[d] Marcel Grossmann Award[d] (1985) узви Ҷамъияти физикии Амрико[d] honorary doctor of the University of Madrid Complutense[d] (1983) Bakerian Lecture[d] (1980) Maxwell Medal and Prize[d] (1962) Adams Prize[d] (1958) Fellow of Bangladesh Academy of Sciences[d] Fellow of Pakistan Academy of Sciences[d] Guthrie Medal and Prize[d] (1976) honorary doctor of the University of Science and Technology of China[d] (1986) Associate Fellow of the African Academy of Sciences[d] (1987) honorary doctor of Istanbul University[d] honorary doctor of the University of Exeter[d] Q4287195? (1978) Royal Society Bakerian Medal[d]
Имзо:
Парвандаҳо дар Викианбор

Абдуссалом (29 январи 1926, Ҷанг, Покистон – 21 ноябри 1996, Оксфорд) — физик-назариётчии покистонӣ, барандаи Ҷоизаи Нобел (1979).

Зиндагинома

Соли 1946 Коллеҷи давлатии Донишгоҳи Панҷобро дар Лоҳур хатм намуда, ба Донишгоҳи Кембриҷи Англия дохил мешавад. Соли 1949 рисолаи магистрӣ ва соли 1952 рисолаи докториро аз фанни электродинамикаи квантӣ ҳимоя кардааст. Солҳои 1951 – 54 профессор математикаи Коллеҷи давлатии Покистон, 1954 – 57 муаллими математикаи Донишгоҳи Кембриҷ, 1957 – 61 профессор кафедраи физикаи назариявии Коллеҷи империявии Лондон, 1961 – 64 мушовири Президенти Покистон оид ба илм, 1964 – 93 директори Маркази байналхалқии физикаи назариявӣ дар Триест (Италия), ҳамзамон солҳои 1964 – 75 узв ва 1971 – 72 раиси Кумитаи машваратии СММ оид ба илм ва техника буд. Солҳо 1960-ум роҳбари сохтмони реактори атомӣ дар Покистон буд. Реактор солҳои 1965-1966 ба истеҳсоли энергияи атомӣ шурӯъ намудааст. Ҳангоми иҷрои вазифаи мушовири Президенти Покистон оид ба илм солҳои 1972-1974 Абдуссалом роҳбари лоиҳаи истеҳсоли яроқи ҳастаӣ буд. Соли 1974 ӯ аз Покистон бинобар узви равияи хурофотии Аҳмадийа буданаш (дар Покистон хурофоти ғайриисломӣ эълон шудааст) муҳоҷират намудааст.

Осори Илмӣ

Аз миёнаи соли 1950 Абдуссалом оид ба назарияи умумии таъсирҳои фундаменталӣ кор карда, дар муттаҳид сохтани назарияи электромагнетизм бо таъсироти зӯр ва суст кӯшиш намудааст. Абдуссалом назарияи инвариантнокии Ш. Глэшоуро истифода намуда, соли 1968 (новобаста ба С. Вайнберг) назарияеро созмон дод, ки он таъсироти суст ва электромагнитиро ба як таъсирот муттаҳид мекунад. Абдуссалом нишон дод, ки барандагони таъсироти суст зарраҳои зарядноки W+, W– ва заррачаи нейтралии Z0 ҳастанд.

Ҷоизаҳо

Абдуссалом барои ин асараш соли 1979 ҳамроҳи С. Вайнберг ва Ш. Глешоу сазовори мукофоти Нобелӣ гардид. Абдуссалом инчунин бо мукофоти «Атом баҳри сулҳ» (1968), медалҳои «Максвелл»-и ҷамъияти физикии Лондон (1961), «Хюз» (1964), медали шоҳии Ҷамъияти шоҳии Лондон (1978), медали тилои Ломоносови АИ СССР (1983) ва бисёр ҷоизаҳои дигар сарфароз гардидааст. Абдуссалом узви академияҳои илмии бисёр давлатҳо, аз он ҷумла узви хориҷии АИ СССР буд.

Сарчашма

• А — Асос. — Д. : СИЭМТ, 2011. — 608 с. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир А. Қурбонов ; 2011—2021, ҷ. 1). — ISBN 978-99947-33-45-3.