Ӯзканд
| Шаҳр | |
| қирғ. Өзгөн | |
 | |
| 40°46′ с. ш. 73°18′ в. д.HGЯO | |
| Кишвар | Қирғизистон |
| Таърих ва ҷуғрофиё | |
| Масоҳат |
|
| Баландии марказ | 1 025 м |
| Минтақаи замонӣ | UTC+6:00 |
| Аҳолӣ | |
| Аҳолӣ | |
| Шиносаҳои ададӣ | |
| Нишонаи почта | 723600 |
|
|
|
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Узканд (Ӯзген, қирғ. Өзгөн) — шаҳрест дар ҷануби Ҷумҳурии Қирғизистон, маркази маъмурии ноҳияи Ӯзканди вилояти Ӯш.
Номгузорӣ[вироиш | вироиши манбаъ]
Муаррихон якчанд этимологияи шаҳрро фарқ мекунанд.
1) Аз "Яссикент" -и туркӣ дар тарҷума омадааст, ба маънои "Шаҳр дар рӯди Жази". Дар наздикии шаҳр шохоби дарёи Қарадарё мавҷуд аст, ки " Жази " ном дорад.
2) Аз калимаҳои туркии " Оғуз- Оғузӣ", "Кент-шаҳр" гирифта шудааст.
3) аз "Озикенти" -и туркӣ омадааст. Тарҷума ҳамчун "шаҳри қабилаҳои озӣ"
Таърих[вироиш | вироиши манбаъ]
Узканд яке аз қадимтарин шаҳрҳои Осиёи Марказист, ки таърихи беш аз 2000-сола дорад. Дар асрҳои II-I пеш аз милод ҳамчун маркази тиҷорат дар роҳи тиҷоратӣ аз водии Фарғона ба Қошғар ба вуҷуд омадааст..
Дар асрҳои миёна ин шаҳр як маркази муҳим дар роҳи тиҷоратӣ аз Осиёи Миёна ба Қошғар буд. Дар асри XII он пойтахти дуюми давлати Қарахониён буд.
Ёдгориҳои он мероси беназири таърихӣ ва фарҳангӣ мебошанд. Дар манораи баландиаш 44 метр, ки дар аввали асри XII сохта шудааст, мавҷуд аст. Дар наздикии он масҷид ва мадраса, инчунин мақбарае мавҷуд аст, ки дар он намояндагони сулолаи Қарахониён дафн карда шудаанд.
Дар шаҳр боқимондаҳои қалъа, мазорҳо ва дафнгоҳии муқаддасон ва одамони машҳури асрҳои XI—XII ва дигар ҷойҳои бостоншиносӣ мавҷуданд. Масҷидҳои асри XIX хуб боқӣ мондаанд. Ҳамаи ин биноҳо бо кумаки созмонҳои байналмилалӣ барқарор карда шуданд.
То инқилоби Октябри Кабир Узканд (он вақт - Узкент ) дар ноҳияи Андиҷони вилояти Фарғонаи империяи Россия ҷойгир буд.
Ҷуғрофия[вироиш | вироиши манбаъ]
Узканд дар самти 54 км шимолу шарқи шаҳри Ӯш, дар соҳили рости дарёи Қарадарё ( ҳавзаи Сирдарё ) ҷойгир аст. Дар шоҳроҳи Бишкек- Ӯш, Узканд дар байни марказҳои вилоятҳои ҷанубӣ Ӯш ва Ҷалол-Обод ҷойгир аст.
Узканд шаҳрест, ки дорои нуқтаҳои савдо ва хидматрасониҳои гуногун (аз ҷумла корхонаҳои коркарди маҳсулоти кишоварзӣ барои ноҳияҳои атроф) мебошад.
Дар наздикии шаҳр минтақаи фароғатии "Қаро-Шоро" ва маркази туристии "Салом-Алейк" мавҷуданд, ки минтақаҳои сайёҳӣ мебошанд ва дар онҳо шаҳрвандони Ҷумҳурии Қирғизистон, меҳмонони хориҷӣ ва сокинони шаҳр истироҳат мекунанд.
Сокинон ва сайёҳон таътили тобистонаи худро дар нишебиҳои кӯҳҳо гузаронида, аз оби шифобахши манбаи табиии "Қаро-Шоро"истифода мебаранд.
Аҳолӣ[вироиш | вироиши манбаъ]
То 1 январи соли 2018 шумораи аҳолии шаҳр 58,800 нафарро ташкил медод. То 1 январи соли 2017 шумораи аҳолӣ 57 300 нафарро ташкил мекард [2]
| Миллат | Рақам | Мубодила |
|---|---|---|
| Узбакҳо | 45 564 | 90,67% |
| Қирғизҳо | 3998 | 7.56% |
| Уйғурҳо | 357 | 0.71% |
| Русҳо | 199 | 0.40% |
| Туркҳо | 129 | 0.26% |
| Тоторҳо | 108 | 0.21% |
| Тоҷикон | 46 | 0.09% |
| Қазоқҳо | 8 | 0.02% |
| Украинҳо | 7 | 0.01% |
| Арманиҳо | 3 | 0.01% |
| Чеченҳо | як | 0.00% |
| Литвагиҳо | як | 0.00% |
| Туркманҳо | як | 0.00% |
| миллатҳои дигар | 31 | 0.06% |
| УМУМ: | 50253 | 100.00% |
Ёдгориҳо[вироиш | вироиши манбаъ]
Шахсиятҳои машҳур[вироиш | вироиши манбаъ]
- Рахмонбердӣ Мадазимов ( 1875 - 1933 ) - асосгузори ҳаракати театрии Қирғизистон, асосгузор, коргардони аввал, роҳбари бадеӣ ва саррежиссёри Театри мусиқӣ-драмавии Оши ба номи Бабур (собиқ ба номи Киров) [5][6][7].
- Солиҷон Шарипов (таваллуд 24 августи 1964 ) - аввалин кайҳонаварди Қирғизистон, Қаҳрамони Федератсияи Россия, Қаҳрамони Ҷумҳурии Қирғизистон [8][9].
Пайвандҳо[вироиш | вироиши манбаъ]
- На сайте Ассоциации городов Киргизии(пайванди дастнорас — таърих). Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 май 2008.
Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]
- ↑ Перепись населения Киргизии 2009 года
- ↑ 2017-жылдагы Кыргыз Республикасынын облустарынын, райондорунун, шаарларынын, шаар тибиндеги кыштактарынын калкынын саны, Численность населения Кыргызской Республики на 1 января 2017 года
- ↑ Численность постоянного населения по отдельным национальностям (на начало года, человек) по национальности(пайванди дастнорас — таърих).(пайванди дастнорас) (База данных Национального Статистического Комитета Кыргызской Республики)
- ↑ В Узгене открыт памятник Манасу(пайванди дастнорас)
- ↑ Ўзбек Миллий академик драма театри Қирғизистон Республикасига ташриф буюради. 13 Декабри 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 13 Декабри 2019.
- ↑ Они стояли ӯ истоков
- ↑ Люди, которые меняли мир
- ↑ Космонавт Салижан Шарипов установил государственный флаг Узбекистана на Северном полюсе » Озодагон. catoday.org. 15 октябри 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 26 феврали 2018.
- ↑ Шарипов Салижан Шакирович(рус.). v-kosmose.com. 21 Январ 2018 санҷида шуд.
 | |
|---|---|
| Дар феҳристҳои китобшинохтӣ |
|
 | Шаҳрҳои тобеи ҷумҳурӣ |  | |
|---|---|---|---|
| Вилоятҳо | |||