Чолпон-Ота

Чолпон-Ота
	Шаҳр
Чолпон-Ота
	қирғ. Чолпон-Ата
	42°39′ с. ш. 77°05′ в. д.HGЯO
Кишвар	Қирғизистон
Таърих ва ҷуғрофиё
Аввалин номбарӣ	1922
Баландии марказ	1 630 м
Минтақаи замонӣ	UTC+6:00
Аҳолӣ
Аҳолӣ	▲11 520 тан (2003);
Шиносаҳои ададӣ
Нишонаи почта	715622
	cholpon-atacity.kg/index…
	Чолпон-Ота
	Парвандаҳо дар Викианбор

Чолпон-Ота (қирғ. Чолпон-Ата [tʃolpon ɑˈtɑ] — «Падари Зуҳра») — шаҳрест дар вилояти Иссиқкӯли Қирғизистон, маркази маъмурии ноҳияи Иссиқкӯл, шаҳр-осоишгоҳ. Аҳолӣ — 12 568 нафар (2017).

Таърих

Яке аз хатсайрҳои Роҳи Бузурги Абрешим аз шаҳраки бостонӣ мегузарад. Номи Чолпон-Ота аз таркиби калимаҳои забони қирғизӣ «Чолпон» (субҳ ситораи Зуҳра) ва «Ата» (падар) бармеояд.

Дар бораи этимологияи ин топоним якчанд ривоятҳо мавҷуданд. Тибқи ривояти дигар, «Чолпон-Ата» таҳрифи номи авлиёи афсонавӣ Чопан-Ота, ҳимоятгари гӯсфандон аст (аз ин рӯ калимаи «чӯпон»).

Ҷуғрофия

Шаҳр дар қисми марказии соҳили шимолии Иссиқкӯл, 208 км (265 км бо роҳи автомобилгард) дар шарқи пойтахти ҷумҳурӣ — шаҳри Бишкек, дар масофаи 109 км (145 км бо роҳ) ғарбу шимол ҷойгир аст. Маркази вилоят — шаҳри Қара-Кӯл. Шаҳр бо соҳилҳои регдор ва обҳои мусаффои кӯлаш шуҳрат дорад.

Иқлим

Иқлими баҳрии мӯътадил, зимистони мулоим ва тобистони салқин аст.

Ҳарорати мутлақи максималии ҳаво + 31 ° (августи 1984), ҳадди ақали мутлақ −21 ° (декабри соли 2001).

Шамол дар тирамоҳ ва зимистон — шимолӣ, дар фасли баҳор ва тобистон — шамолҳои ҷанубу шарқӣ ва ҷанубӣ бартарӣ доранд. Басомади баланд дар тамоми сол (25-27 %).

Бориш дар тобистон рух медиҳад: 30-40 мм дар як моҳ. Дар тирамоҳу баҳор — дар як моҳ 15-20 мм, дар зимистон — 8-10 мм. Барои як сол — 258—272 мм.

Қабати барф доимӣ нест, дар рӯзҳои охири моҳи ноябр ба вуҷуд омада, дар миёнаи моҳи март об мешавад. Баландии миёнаи он ночиз аст (дар моҳҳои январ ва феврал 2-3 см). Баъзе солҳо баландии қабати барф ба 25-30 см, хеле кам ба 45-50 см мерасад.

Туман як ҳодисаи хеле нодир аст (дар 2 сол як маротиба). Танҳо дар баъзе солҳо он то 5-6 рӯз аст.

Аҳолӣ

Сол	Шумора
1970	5 239	^[1]
1979	8 170	^[2]

Сол	Шумора
1989	9 669	^[3]
1999	8 851	^[4]

Сол	Шумора
2003	11 520

Сол	Шумора
1970	5239	^[5]
1979	8170	^[6]

Сол	Шумора
1989	9669	^[7]
1999	8851	^[8]

Сол	Шумора
2003	11 520

Сайёҳӣ

Дар Чолпон-Ота 12,5 ҳазор нафар зиндагӣ мекунанд; дар моҳҳои тобистон, аҳолии шаҳр аз ҳисоби вуруди сайёҳоне, ки аз дигар минтақаҳои Қирғизистон, инчунин аз Қазоқистон ва Русия ба Иссиқкӯл меоянд, хеле зиёд мешавад. Дар солҳои 2010-ум шумораи сайёҳон аз Русия меафзояд — асосан аз ҳисоби сайёҳон аз Сибир.

Дар шаҳр бисёр меҳмонхонаҳо, пансионатҳо ва хонаҳои истироҳат дар хидмати истироҳаткунандагон мавҷуданд, ки аксари онҳо аз замони Шӯравӣ боқӣ мондаанд. Шумо инчунин метавонед дар пансионатҳои нави хусусӣ, инчунин дар бахши хусусӣ бимонед, иҷора гирифтани ҳуҷраҳо ё хонаҳо дар мавсими истироҳат як амали маъмулист. Дар баробари ин, инфрасохтори шаҳр, хусусан инфрасохтори сайёҳӣ, рушд наёфтааст ва сармоягузории назаррасро талаб мекунад.

Маориф ва фарҳанг

Дар Чолпон-Ота 2 мактаби маълумоти умумӣ мавҷуданд: литсейи А. И. Абдуразоқов ва гимназияи A. Осмонова. Инчунин, дар шаҳр 2 муассисаи томактабӣ мавҷуд аст, ки дар онҳо 220 нафар кӯдакон тарбия мегиранд. Соли 2002 SOS-Киндердорф — деҳаи кӯдакон ба номи Герман Гмайнер «барои ятимон» бунёд шуд. Ғайр аз ин, дар шаҳр бисёр марказҳои гуногуни таълимӣ мавҷуданд.

Дар айни замон, шаҳр 3 китобхона, 1 кинотеатр, 1 осорхонаи таърихӣ-кишваршиносӣ (таҳти сарпарастии он як осорхонаи беназири кушод — ҷамъоварии бойгонии петроглифҳои қадимӣ) ва маҷмааи хусусии осорхонаҳо (фарҳангӣ-этнографӣ) «Рух-Ордо» дорад, ки тарҷумаи он «Маркази маънавиёт» аст.

Ҷозибаҳои тамошобоб

Ҷозибаҳои асосии шаҳр кӯли Иссиқкӯл ва қаторкӯҳҳои Ала-Тоо мебошанд. Иссиқ-Иссиқкӯл давлатии таърихӣ ва фарҳангии Осорхона-мамнӯъгоҳ дорад, ки дар Чолпон-Ота аз соли 1979 фаъолият карда истодааст. Экспозицияи осорхона бо коллексияҳое дорад, ки ба таърихи минтақа аз замонҳои қадим то аввали асри XX, таърихи фарҳанги кӯчманчиён, эпоси Манас — авҷи эҷодиёти шифоҳии мардуми қирғиз, шахсиятҳои барҷаста, санъат ва фарҳанги вилояти Иссиқкӯл бахшида шудаанд. Дар наздикии Чолпон-Ота сайёҳон имкон доранд, ки ба дараҳои Чон-Қой-Суу ва Чолпон-Ота ташриф оранд, ки дар он ҷо петроглифҳо ва тепаҳои қабрдорро мебинанд.

Эзоҳ

↑ перепись населения СССР 1970 года
↑ перепись населения СССР 1979 года
↑ перепись населения СССР 1989 года
↑ Перепись населения Киргизии 1999 года
↑ Перепись населения СССР (1970)
↑ Всесоюзная перепись населения СССР (1979)
↑ Перепись населения СССР (1989)
↑ Перепись населения Киргизии 1999 года

Пайвандҳо

[_9afafad255d5e2a5-1] перепись населения СССР 1970 года

[_72d35f09f316adeb-2] перепись населения СССР 1979 года

[_fa80fc7b2dcd218a-3] перепись населения СССР 1989 года

[_399fa5b77f16be65-4] Перепись населения Киргизии 1999 года

[5] Перепись населения СССР (1970)

[6] Всесоюзная перепись населения СССР (1979)

[7] Перепись населения СССР (1989)

[8] Перепись населения Киргизии 1999 года

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Фарҳангҳо ва донишномаҳо	PWN
Дар феҳристҳои китобшинохтӣ	J9U: 987007473606905171 LCCN: n2002035240 VIAF: 125681113 WorldCat VIAF: 125681113

Вилоятҳои Қирғизистон
	Шаҳрҳои тобеи ҷумҳурӣ	Бишкек • Ӯш
	Вилоятҳо	Бодканд • Норин • Иссиқкӯл • Ӯш • Талас • Чуй • Ҷалолобод