Jump to content

Сайид Алӣ Хоманаӣ

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
(Тағйири масир аз Саид Алӣ Хоменеӣ)
Сайид Алӣ Хоманаӣ
форсӣ: سید علی حسینی خامنه‌ای‎
Раҳбари олии Эрон
аз 4 июн 1989
Пешгузашта Руҳуллоҳ Мусавӣ Хумайнӣ
Member of the Islamic Consultative Assembly[d]
28 май 1980 — 13 октябр 1981
Президенти Эрон
13 октябр 1981 — 3 август 1989
Пешгузашта Муҳаммадалӣ Раҷоӣ
Ҷонишин Ҳошимии Рафсанҷонӣ
Commander-in-Chief of the Iranian Armed Forces[d]
аз 4 июн 1989
Таваллуд 19 апрел 1939(1939-04-19)[1][2][3] (85 сол)
Падар Javad Khamenei[d]
Модар Khadija Mirdamadi[d]
Ҳамсар Mansoureh Khojaste Bagherzadeh[d]
Фарзандон Mojtaba Khamenei[d], Mostafa Khamenei[d], Masoud Khamenei[d], Meysam Khamenei[d], Boshra Khamenei[d] ва Hoda Khamenei[d]
Ҳизб
Таҳсилот
Эътиқод ислом
Соядаст
Вебгоҳ khamenei.ir
Навъи артиш Сипоҳи посдорони Ҷумҳурии Исломии Эрон ва Irregular Warfare Headquarters[d]
Фармондеҳӣ Сипоҳи посдорони Ҷумҳурии Исломии Эрон
Набардҳо
 Парвандаҳо дар Викианбор

Сайид Алӣ Хусайни Хоманаӣ (Сейе́д Али́ Хосейни́ Хаменеи́ (итт.), форсӣ: سید علی حسینی خامنه‌ای‎ [sejˈjed ʔæˈli hosejˈni xɒmeneˈʔi], озарбойҷонӣ: سید علی حسینی خامنه‌ای /Seyyid Əli Hüseyni Xamenei ; тав 19 апрели соли 1939) [4], Машҳад ) — арбоби динӣ, маънавӣ, давлатӣ ва сиёсӣ, дуюм раҳбари олии (сарвари давлат) Эрон аз соли 1989 то ҳол, Президенти Ҷумҳурии Исломии Эрон ( 1981 - 1989 ), ки яке аз наздиктарин шарикони пешвои инқилоби исломӣ оятуллоҳ Руҳулоҳ. Хумайнӣ.

Зиндагинома

[вироиш | вироиши манбаъ]

Саид Алӣ Хоманаӣ, фарзанди Сайидҷаводи Ҳусайнии Хоманаӣ дар моҳи апрели соли 1939 баробари бо 1318-и шамсӣ дар шаҳри Машҳад чашм ба дунё кушод.

Таҳсилот

[вироиш | вироиши манбаъ]

Хоманаӣ аз 12 солагӣ бо рафтан ба мадрасаи динии Сулаймонҳон ва баъд дар мадрасаи Наввоб дар Машҳад таҳсил кард.

Пас аз омӯхтани муқаддамоти улуми динӣ, фарогирии дарсҳои баланд монанди: Маолим, Қавонин, шарҳи Лумъа, Расоил ва Макосиб ва Кифоя, аз устодоне монанди Оятуллоҳ Мирзо Аҳмад Мударриси Яздӣ, Ҳоҷ Шайх Ҳошими Қазвинӣ, ва Сайидҷалили Ҳусайнии Систонӣ истифодаи илмӣ кард. Хоманаии навҷавон бештар аз падараш, ки иҷозаи иҷтиҳод дошт, истифодаи илмӣ мекард.

Хоманаӣ аз 16 солагӣ дарси сатҳи болои Муҳаммадҳодии Милониро шурӯъ кард. Дар 18 солагӣ ба шаҳри Наҷаф дар Ироқ рафт, ва онҷо бештар дарси Мӯҳсини Ҳакимро писандид, ва тасмим гирифт онҷо бимонад ва дарс хонад, барои ҳамин ба падараш нома навишт, аммо падараш иҷозат надод, ва дар натиҷа ба шаҳри Машҳад баргашт.

Баъд аз баргашт ба Машҳад, бо талабаҳо, ки барои зиёрат аз Қум ба Машҳад мерафтанд иртибот барқарор кард, ва тасмими ҷиддӣ гирифт то ба Қум ҳиҷрат кунад ва дар онҷо, таҳсилро идома диҳад. Аммо дар он сол падараш мувофиқат накард, то ин ки як сол гузашт, ва падараш барои ҳиҷрат ба Қум розӣ шуд. Бо шурӯъи соли нави таҳсилӣ ба Қум рафт, ва дар мадрасаи Ҳуҷҷатия мустақар шуд. Дар он замон раиси ҳавза ва марҷаъияти шиъа бар уҳдаи Ҳусайни Буруҷирдӣ буд.

Хоманаӣ ба хотири мутолеаи зиёд ва дарси зиёд, байни талабаҳо машҳур шуда буд. Аз аввали вурудаш ба Қум, дар дарси сатҳи болои фиқҳи Ҳусайни Буруҷирдӣ ширкат кард. Аз ҳамон аввал ҳам дар дарси Руҳуллоҳи Хумайнӣ низ ширкат мекард.

Мубориза

[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар соли 1941 Ҳусайни Буруҷирдӣ аз дунё рафт, ва марҷаъияти Руҳуллоҳи Хумайнӣ матраҳ шуд. Бо интиқодҳо ва эътирозоти Хумайнб бар зидди Шоҳ, пояҳои қиёми Исломӣ дар Қум рехта шуд.

Хоманаӣ ҳамроҳ бо таҳсили илм, ба мубориза ҳам мепардохт, ки дар соли 1963 ҳамчун намояндаи Хумайнӣ ба Машҳад назди Муҳаммадҳодии Милонӣ фиристода шуд.

Дар соли 1964 падари Хоманаӣ биноии худро аз даст медиҳад. Ӯ ки мехост дар Қум бимонад, ва устодонаш ҳам бар монданаш дар Қум исрор мекарданд, тасмим гирифт ба Машҳад ба назди падараш равад. Хоманаӣ баъд аз нобино шудани падараш, барои падараш китоб мутолиа мекард ва ҳамонро бо падараш баҳс мекард.

Сайидалии Хоманаӣ ҳамроҳ бо мубориза, китобҳои Расоил ва Макосибро тадрис мекард, ва ҳамчунин дарси тафсири Қуръон дошт. Ин дар ҳоле буд, ки вай 26 сола буд.

Ҷаласоти тафсирии Хоманаӣ мавриди истиқболи талабаҳо қарор гирифт ва ҳама ба тафсир тарғиб мешуданд ва алоқаашон зиёд мешуд. Ин дарсҳо ки ҳамроҳ бо баҳсҳои мубориза матраҳ мешуд, чандбор аз тарафи ҳукумати вақт манъ шуд.

Дарсҳои Хоманаӣ идома дошт то замоне, ки ба Эроншаҳр табъид шуд ва дарсҳояш таътил шуд.

Сайидалии Хоманаӣ ба сабаби муборизаҳо, чандбор дастгир шуд ва ба шаҳри дигар табъид шуд.[5]

Инқилоби исломӣ ва президенти ҷумҳурӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]

Алӣ Хоманаӣ яке аз чеҳраҳои муҳими Инқилоби Исломӣ ва яке аз шарикони наздики Хумайнӣ буд, ки пас аз инқилоб ҳамчун узви мақомоти олии муваққатии кишвар - Шӯрои Инқилобӣ пайваст. Ҳамзамон ӯ рӯзномаи Ҷомхури-эсламӣ ("Ҷумҳурии Исломӣ") -ро таъсис дод [6].

Пас аз пирӯзии Инқилоби Исломӣ дар соли 1979, Хоманаӣ имоми (пешвои) намози ҷумъа таъйин шуд (дарвоқеъ, ҳарҳафтаинаи сиёсии сиёсии умумимиллӣ дар Теҳрон). Вай дар ин вазифа Оятуллоҳ Монтазерии мустаъфиро иваз кард. Вай яке аз асосгузорони Ҳизби Ҷумҳуриявии Исломӣ (ҲНИТ) шуд, аз ибтидо узви Шӯрои марказии ҲНИТ шуд. Соли 1979 ӯ ба ҳайси муовини вазири дифоъ дар ҳукумати Аболҳасан Банисадр кор карда, муддате ба Сипоҳи Посдорони Инқилоби Исломӣ роҳбарӣ кард. Соли 1980 вай намояндаи шахсии Хумайнӣ дар Шӯрои олии мудофиа ва қувваҳои мусаллаҳи кишвар таъйин шуд. Моҳи марти соли 1980 вай вакили Маҷлис интихоб шуд. Вай борҳо ба ҳайси намояндаи кумитаи дифоъи парлумонӣ аз фронтҳои ҷанги Эрону Ироқ дидан кардааст.

27 июни соли 1981 ташкилоти чапгарои чапи Форкан (дар ибтидо тахмин зада мешуд, ки Муҷоҳидини Халқ ), ки бар зидди режими нави Эрон муборизаи мусаллаҳона бурдааст, ба Алӣ Хоманеӣ [7]. Дар як нишасти матбуотӣ, бомбаи дар магнитофон пинҳоншуда дар паҳлӯи ӯ таркид, ки дар натиҷа ӯ захмӣ шуд ва дасти росташ аз кор монд [8][9]. Пас аз ду моҳи ин сӯиқасд, Муҷоҳидини Халқ дар дафтари сардори ҳукумат таркиш ба амал овард, ки дар натиҷа президенти кишвар Муҳаммад Алӣ Раҷай, сарвазир Муҳаммад Ҷавод Бахонар ва чанд нафари дигар кушта шуданд. 1 сентябри соли 1981 вай ба ҷои марҳум М.-ро котиби генералии ҲНИТ интихоб кард. Д. Баҳонара.

Дар интихоботи президенти Эрон 2 октябри соли 1981, ӯ 95% овозҳоро ба даст овард ва аввалин намояндаи рӯҳониён дар мансаби президенти Эрон гардид. Дар ибтидо асосгузори Ҷумҳурии Исломӣ Оятуллоҳ Хумайнӣ тахмин мезад, ки танҳо як шахси дорои маълумоти дунявӣ (масалан, адвокатҳо Банисадр ва Раҷай ) метавонад президенти Эрон бошад, аммо бинобар маҳбубияти фавқулоддаи Хоманаӣ ва майли ӯ ба артиш корҳо, ӯ андешаҳои худро аз нав дида баромад. Мир-Ҳусейни Мусавӣ, ки бибиаш хоҳари падари Алии Хоманеӣ буд, сарвазир шуд [10]. Бо тасдиқи Хумайнӣ, Алӣ Хоманаӣ вазифаи дабири кулли ҲНИТ-ро нигоҳ дошт [11].

Номзад Овозҳо %
Алӣ Хоманаӣ 16 003 242 95.02%
Алӣ Акбар Парвареш 342,600 2.03%
Ҳасан Гафурифард 78559 0.47%
Ризо Заварей 62,133 0.37%
Бюллетенҳои беэътибор 356 266 2.12%
Ҷамъ: 16 841 800
Алии Хоманеӣ дар ҷавонӣ

Дарҳол пас аз интихоби раисиҷумҳур Хоманаӣ, саркӯби зидди нерӯҳои контрреволютсионӣ дар Эрон оғоз ёфт, ки ин посух ба амалиётҳои партизанӣ ва террористӣ, алахусус дар вилоятҳои ғарбӣ буд. Хоманаӣ ба рафъи "фарқиятҳо аз равандҳо, либерализм ва тарафдории амрикоиён" даъват кард. Ҳазорҳо аъзои оппозисиюни зидди исломиро судҳои инқилобӣ қатл карданд.

Вай дар тӯли тамоми ҷанги Эрону Ироқ ба кишвар сарварӣ мекард. Дар давраи ӯ, Корпуси муҳофизони Инқилоби Исломӣ аз як милисаи маъмул ба як Горди пурнуфуз мубаддал гашт, ки барои ҳамин иқдом Хоманаӣ дар байни низомиён шуҳрат пайдо кард.

16 августи соли 1985 интихоботи президентӣ баргузор гардид, ки дар он боз Алӣ Хоманаӣ пирӯз шуд, ки 85% овозҳоро ба даст овард [12].

Раҳбари муаззам

[вироиш | вироиши манбаъ]

Раҳбари Инқилоби Исломӣ Оятуллоҳ Руҳуллоҳ Мусавӣ Хумайнӣ 3 июни соли 1989 даргузашт. Рӯзи дигар Шӯрои коршиносон ҷамъ омад ва пас аз як нишасти 20-соата бо 60 раъй аз 74 узви Шӯро, Алӣ Хоманаӣ Раҳбари муъаззами Инқилоби Исломӣ, раҳбари олии Эрон интихоб шуд [13]. Номзадии ӯро Содиқ Халхалӣ, ки маъруф ба "судяи ба доркашанда" пешбарӣ карда буд [14]. Дар аввал, Оятуллоҳ Али Мешкини[en] , Оятуллоҳ А.-К. Мусави Ардебили[en] ру] ва оятуллоҳ М. Реза Гольпайгани[en]] ба Шӯрои коршиносон пешниҳод карданд, ки вазифаи ягона Пешвои муаззамро ба Шӯрои Олӣ иваз кунанд, зеро онҳо якбора ба се нафар овоз доданд. Пас аз он ки Шӯрои коршиносон онҳоро рад кард, Оятуллоҳ Голпайганӣ худро номзад пешбарӣ кард, аммо аз ҷониби Алӣ Хоманаӣ мағлуб шуд.

Принсипи бартарии рӯҳониёни шиаи исломӣ дар идоракунии давлатӣ, ки асоси сохтори давлатии Эронро ташкил медиҳад, Велаёти Факеҳ ( форсӣ: ولایت فقیه‎ аслан - "адвокати ҳабс"). Дар чунин шароит, ягон қарор бидуни тасдиқи Раҳбари муаззам эътибор пайдо мекунад. Ҳатто як номзад ба тариқи демократӣ интихобшуда барои мансаби муайян тасдиқи Роҳбари Олиро талаб мекунад.

Хоманаӣ нуфузи Раҳбари муаззамро ба таври назаррас тавсеа дода, ба ӯ (яъне худаш) баъзе салоҳиятҳои президентиро, ки ба назорати кори Маҷлис, маъмурияти президент, шӯрои вазирон, системаи судӣ, Корпуси муҳофизони Инқилоби Исломӣ марбут буданд, вогузор кард, васоити ахбори омма, қувваҳои мусаллаҳ, хадамоти иктишофӣ, полис ва инчунин ташкилотҳои гуногуни ғайриҳукуматӣ, фондҳо, шӯроҳо ва ҷомеаҳои тиҷорӣ.

Дар вақти марги Хумайнӣ, Алӣ Хоманаӣ ҳатто унвони Оятуллоҳро надошт, дар ҳоле ки Қонуни Асосии Эрон Марҷаро (Оятуллоҳи Бузург) ("касе, ки бояд тақлид карда шавад", тарҷумони Ислом) ҳамчун Раҳбари муаззам талаб мекард. Оятуллоҳ Хумайнӣ аз доираи номзадҳои эҳтимолии ворисонаш қаноатманд набуд, бинобар ин се моҳ қабл аз маргаш, вай як комиссияро оид ба таҷдиди назар конститутсия таъйин кард, то “ҳар як коршиноси шариати ислом ва дорои малакаҳои қобили қабул дар идоракунӣ” метавонад Пешвои муаззам шавад. То 4 июн, ислоҳот ба Сарқонун ҳанӯз дар раъйпурсӣ 28 июл тасдиқ нашуда буд (28 июл плебиссити маъмул баргузор шуд), аз ин рӯ, Ҳоманаиро интихоб карда, Шӯрои коршиносон ба таври расмӣ то эътибор пайдо кардани ислоҳҳо ӯро раҳбари муваққат таъйин кард. Хоманаӣ унвони Марҷиро (Оятуллоҳи Бузург) танҳо соли 1994 ба даст овардааст. Пас аз марги Мохаммада Али Эраки[en], ки ин унвонро ба уҳда дошт, роҳбарони ҷамъиятҳои семинарҳои Қум Алии Хоманаиро эълон карданд. Ҳамзамон, баъзе оятуллоҳҳо мухолифат карданд, ки дар байни онҳо 4 марҷӣ буданд, дар байни онҳо - Мохаммад аль-Хусайни аль-Ширази[en] [15]. Ҳарчанд барои гирифтани ин унвон ризоияти танҳо чандин оятуллоҳ кофӣ буд, Хоманаӣ барои эрониён Марҷа буданро рад кард ва унвони марҷаро барои шиаҳо дар берун аз Эрон пазируфт.

Фатво алайҳи эҷоди силоҳи ҳастаӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]

Хоманаӣ фатво дод, ки истеҳсол, захира ва истифодаи силоҳи ҳастаиро ислом манъ кардааст.[16] Моҳи августи соли 2005 фатво дар як изҳороти расмии ҳукумати Эрон дар ҷаласаи МАГАТЭ дар Вена садо дод. [17] Аммо, гурӯҳе аз дипломатҳои собиқи эронӣ гуфтанд, ки Хоманаӣ дар суҳбат бо намояндагони хадамоти амниятӣ ва ҷосусии Эрон гуфт, ки фатвои содиркардаи ӯ мусалмонони Эронро манъи истихроҷи ҳастаӣ нест.[18] Таъсир ва иҷрои фатво бо як қатор сабабҳои дигар низ зери шубҳа гузошта шуд: эҳтимолияти он дар доираи таълимоти шиаҳо дар бораи тақия (шакли он чизе, ки ба манфиати ҳифзи эътиқод иҷозат дода шудааст), ё ин ки Хоманаӣ метавонист онро дар оянда тағир диҳад ё комилан лағв кунад.-аз ин ҳам бештар, зеро дар таърих чунин ҳолате рух дода буд, вақте ки Пешвои Муаззам Хумайнӣ дар ҷанги Эрону Ироқ фатвои худро алайҳи силоҳҳои бетараф бекор кард ва амр дод, ки таҳияи чунин силоҳҳо, аз ҷумла бомбаҳои ҳастаӣ [19].

Сиёсати дохилӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]

Алӣ Хоманаӣ маъмулан раҳбари ҷунбиши муҳофизакорони Эрон дониста мешавад. Дар айни замон, вай ба пешрафти илмӣ ёрии калон мерасонад. Вай аз аввалин аъзои рӯҳониёни ислом буд, ки таҳқиқоти ҳуҷайраҳои бунёдӣ ва клонияи терапевтиро тасдиқ кард. Хоманаӣ ба рушди энергетикаи атомӣ диққати калон медиҳад. Ба гуфтаи ӯ, « нафту ва гази нестанд, номањдуд».

Хоманаӣ ҷонибдори тезонидани суръати хусусигардонии иқтисод мебошад. Соли 2004 моддаи 44 Конститутсияи Эрон таҷдиди назар карда шуд, ки тибқи он иншооти инфрасохторӣ бояд танҳо моликияти давлатӣ бошанд.

Сиёсати хориҷӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]
В.Путин ва Хоманаӣ, 16-17 октябри 2007.

Роҳи ҳалли масъалаи Фаластин, ба гуфтаи Хоманаӣ, “баргузор кардани раъйпурсӣ дар байни мардуми Фаластин, ҳамаи онҳое, ки аз Фаластин ронда шудаанд, ки дар Лубнон, Урдун, Кувайт, Миср ва дигар давлатҳои араб саргардонанд. Онҳо бояд ба ватани худ, ба хонаҳои худ баргарданд. Ва инчунин онҳое, ки пеш аз соли 1948 дар Фаластин буданд, ҳам мусулмонон, ҳам масеҳиён ва яҳудиён. Дар байни онҳо бояд раъйпурсӣ баргузор шавад. Дар ҷараёни раъйпурсии умумӣ онҳо бояд фармони ҳукмрони Фаластинро интихоб кунанд » [20].

Ҳаёти шахсӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]

Алӣ Хоманаӣ соли 1964 [21] Хуҷасти Хоманеӣ, ки бо онҳо чор писар (Моҷтаба, Мустафо, Масъуд, Масям) ва ду духтар (Бошра ва Ҳода) доштанд. Писари Моҷтаб бо духтари Голям-Алӣ Ҳаддад-Адел [22] издивоҷ кард, ки замоне вазифаи раиси Маҷлисро ишғол мекард. Тибқи гуфтаи Ҳаддад-Адел, Хоманаӣ "тарзи ҳаёти зоҳирӣ" -ро пеш мебарад [23].

Амаки Хоманаӣ Алӣ Теҳронӣ соли 1981 ба Ироқ гурехт ва бар зидди роҳбарияти Эрон таблиғоти фаъолона анҷом дод. Баъдтар, хоҳари худи Хоманеӣ ба ӯ ҳамроҳ шуд [24].

Хоманаӣ забонҳои форсӣ, озарбойҷонӣ ва арабиро хуб медонад. Вай каме англисӣ ҳарф мезанад. Вай якчанд китобро аз арабӣ тарҷума кардааст. Вай ба шеъри форсӣ майл дорад. Дар ҷавонӣ ӯ футболро дӯст медошт, имрӯз дар вақти холӣ ба сайругашти кӯҳӣ бартарӣ медиҳад.

Эзоҳ

[вироиш | вироиши манбаъ]
  1. ↑ La Libre Belgique (фр.) — 1915. — ISSN 1379-6992
  2. ↑ https://farsi.khamenei.ir/memory-content?id=26142#600
  3. ↑ https://www.bbc.co.uk/things/f8e0e4d8-c75d-47ac-9c5d-1065f8642339
  4. ↑ Биография Хаменеи на его официальном сайте
  5. ↑ Operator. Зиндагинома (en-gb). Бойгонӣ шудааст 12 апрели 2018  сол. Проверено 8 марти 2018.
  6. ↑ JOURNALISM iii. Post-Revolution Era(пайванди дастнорас — таърих). Encyclopædia Iranica. 7 май 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 30 май 2012.
  7. ↑ ترور علی خامنه‌ای، ۳۵ سال بعد
  8. ↑ КАРИМ САДЖАДПУР. Аятолла Хаменеи: Высший руководитель(рус.), Журнал "Pro et Contra", стр. 11-35 (2008 июль — август). Бойгонӣ шудааст 4 марти 2016  сол. Проверено 7 май 2012.
  9. ↑ James Reynolds. Profile: Iran's 'unremarkable' supreme leader Ayatollah Khamenei(англ.), BBC (4 August 2011).
  10. ↑ Мусави, Мир-Хосейн(рус.), Лентапедия.
  11. ↑ Иранская революция: 1978-1979 : причины и уроки. — Наука, 1989. — С. 288.
  12. ↑ Иранская революция: 1978-1979 : причины и уроки. — Наука, 1989. — С. 329.
  13. ↑ The Rahbar: ’Ali Khamene‘i and the Iranian Culture Wars(рус.), The Estimate. (August 25, 2000). Бойгонӣ шудааст 22 феврали 2012  сол. Проверено 2 июли 2021.
  14. ↑ The Guardian. Ayatollah Sadeq Khalkhali
  15. ↑ John Pike. Ayatollah Hojjat-ul-Islam Seyed Ali Khamenei (англ.). Globalsecurity.org. 19 июни 2009 санҷида шуд.
  16. ↑ An Iran option the US prefers to ignore(пайванди дастнорас — таърих). Asia Times Online (17 March 2006). 2009-17-28 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 24 июни 2012.
  17. ↑ Timeline of The Iranian Nuclear Dispute(пайванди дастнорас — таърих). RFERL (23 May 2007). 25 апрели 2009 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 29 апрели 2009. (via Web Archive)
  18. ↑ «Iranian defectors: Khamenei said anti-nuke ‘fatwa’ won’t matter», «The Daily Caller», 14 May 2012
  19. ↑ «Iran’s nuclear theology: Bombs and truth: Muslim theological objections to nuclear weapons—real and imagined», The Economist, dated 19 May 2012.
  20. ↑ Пути решения палестинской проблемы
  21. ↑ Interview with Mrs. Khamenei(англ.), islam-pure.de (September 1992). Бойгонӣ шудааст 1 сентябри 2009  сол. Проверено 6 май 2012.
  22. ↑ Ahmadinejad favours his relatives(англ.), The Guardian.
  23. ↑ 'The Decider' of Tehran
  24. ↑ С. Задонский. ПОЛИТИЧЕСКАЯ ЛИЧНОСТЬ В ИСЛАМСКОЙ РЕСПУБЛИКЕ ИРАН(рус.), Институт Ближнего Востока (2002).

Пайвандҳо

[вироиш | вироиши манбаъ]

Видеоҳо

[вироиш | вироиши манбаъ]
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Сайид_Алӣ_Хоманаӣ&oldid=1351664"