Самсун

Самсун
Самсун
	тур. Samsun
Кишвар	[[\|]]
Таърих ва ҷуғрофиё
Масоҳат	1 055 000 000 м²;
Баландӣ	20 м
Вақти минтақавӣ	UTC+03:00
Аҳолӣ
Аҳолӣ	▲1 368 488 тан (2022);
Шиносаҳои ададӣ
Коди телефон	0362
Нишонаи почта	55
	Парвандаҳо дар Викианбор

Самсун ( тур. Samsun Самсун ) - як бандар дар шимоли Туркия, дар соҳили Баҳри Сиёҳ дар назди омехтаи дарёи Қизилирмак. Маркази маъмурии вилояти Самсун ва ноҳияи ҳаноми шаҳр. Аз соли 2015 он ҳамчун шаҳри осоишгоҳӣ рушд мекард.

Этимология

Номи ҷории шаҳр мебоист аз номи юнонӣ Амисос ( юн.-қад. Ἀμισός ) ва "ounta" (суффикси юнонӣ барои номҳо), Сампсунда (Σαμψούντα) ва баъд Самсун ташаккул ёфта бошад. Таърихшиноси юнонӣ Ҳекатей навиштааст, ки Амисос қаблан Энета ном дошт, ҷое, ки дар Илиадаи Ҳомер ёдрас шудааст. Вай инчунин ҳамчун Peiraieos бо муҳоҷирони Афина ва ҳатто мухтасар ҳамчун Помпеополис шинохта шуда буд.

Таърих

Антиқа

Шаҳри Амис ё Амисос аз ҷониби юнониёни қадим ҳамчун яке аз мустамликаҳои Понтус дар Баҳри Сиёҳ дар миёнаи садаи VII пеш аз милод бунёд ёфтааст. дар қитъаи аз ҷиҳати стратегӣ муҳимтарини соҳили ҷанубӣ, ки аз он роҳ ягона роҳе аз соҳил ба баландкӯҳҳо, дохили кишвар ва Баҳри Миёназамин буд ^[1]. Дар муддати чанд вақт, шаҳр шояд номи ΠΕΙΡΑ-ро гирифт, ки дар навиштаҷоти Страбон ва тангаҳо инъикос ёфтааст ^[2]. Баъд ӯ зери назорати Империяи Рум қарор гирифт.

Асрҳои миёна

Дар асрҳои миёна, шаҳр як қисми империяи Византия буд ва бандари асосии музофоти Армениак буд, пас аз он ки соли 1204 ишғолгарон онро забт карданд, он дуввумин шаҳри муҳимтарини империяи Трапезунд шуд. Дар давраҳои солҳои 1204 то 1261, шаҳр якчанд маротиба аз даст ба даст гузаштааст: онро юнониҳо ва баъд туркҳои салҷуқӣ забт карда буданд. Дар асри XV, он ниҳоят ба Имперотурии Усмонӣ мегузарад, ки ба исломсозӣ ва туркишавии шаҳр оварда расонд.

Ҷуғрофия

Самсун дар соҳили баҳр байни ду резишгоҳ, ки ба Баҳри Сиёҳ ҷорӣ мешавад, тӯл мекашад. Он дар охири роҳи қадим аз Кападокия ҷойгир аст.

Иқлим

Иқлим уқёнусии субтропикӣ аст ( Таснифоти иқлимии Коппен : Cfa). Дар робита бо ҳарорат, он ба шаҳри Сочӣ монанд аст, аммо бориш камтар аст. Аз рӯи меъёрҳои шаҳрҳои шабеҳ дар ин паҳно, ҳарорати миёнаи моҳи июл аз рӯи таъсири мулоимкунии ҳаво аз наздик будани кӯҳҳои Понтий дар ҷануб шарҳ дода мешавад. Ҳарорат ҳатто дар моҳҳои июл-август камтар аз 30 дараҷа баланд мешавад ва баҳор ва тирамоҳ бо таъхир фаро мерасад. Сардиҳо хеле камёбанд, аммо онҳо рӯй медиҳанд. Барф дар шаҳр кам бориш мешавад ва бориш то 2 сантиметр мерасад.

Самсуни муосир шаҳри туркӣ буда, соли 1970 дар он 134,3 ҳазор аҳолӣ, дар соли 2007 тақрибан 440 ҳазор нафар зиндагӣ мекарданд Забони асосии аҳолӣ туркӣ, черкесӣ, англисӣ, русӣ ва ғайра низ истифода мешаванд.

Иқтисод

Шаҳр дорои иқтисоди омехта аст. Самсун як бандари бузург дар соҳили халиҷи Баҳри Сиёҳ аст. Соли 1973 гардиши мол тақрибан 1,5 миллион тонна буд. Асосан тамоку, ғалладона, пашм, меваҳо содир карда мешаванд. Дар аввали асри ХХ, Бонки марказии Ҷумҳурии Туркия сохтмони бандарро маблағгузорӣ кард. Пеш аз сохтани бандар, киштиҳо бояд барои интиқол додани молҳо, тақрибан дар масофаи 1 мил ё бештар аз соҳил, ҷой истгоҳ қарор меёфтанд. Савдо ва нақлиёт дар атрофи роҳ ба Сивас ва бозгашт мутамарказ буданд. Як бандари хусусӣ, ки дар маркази шаҳр ҷойгир аст, бо интиқоли молҳо, аз ҷумла паромҳо ба Новороссийск машғул аст, дар ҳоле ки киштиҳои моҳидорӣ истгоҳи худро дар бандари алоҳида каме дуртар аз шарқ ҷойгир мекунанд. Дар қисми шарқии шаҳр киштиҳо сохта мешаванд. Алоқаҳои ҳамлу нақли худрав ва роҳи оҳан бо Анатолиёи марказӣ метавонанд ҳам барои фиристодани маҳсулоти дохилӣ ва ҳам маҳсулоти кишоварзии заминҳои обёришавандаи атроф, инчунин заминҳои ҳосилхез ва инчунин воридот аз хориҷ истифода шаванд.

Тиҷорат

Собиқ корхонаи тамоку дар маркази шаҳр ба маркази тиҷорат табдил дода шудааст. Сохтмони нуқтаҳои нави савдо низ идома дорад.

Нақлиёт

Автобусҳои байнишаҳрӣ ва як истгоҳи автобус дар берун аз маркази шаҳр ҷойгиранд, аммо аксари ширкатҳои автобусҳо хидматрасонии ройгони автобусҳоро таъмин мекунанд. Поездҳои мусофирбар ва боркаш ба Сивас тавассути Амасия мераванд. Истгоҳи роҳи оҳан дар маркази шаҳр ҷойгир аст.

Ҷозибаҳои гардишгарӣ

Яке аз ҷозибаҳои асосии шаҳр киштии осорхонаи Бандирма аст. Ин киштӣ дар садаи XIX дар Англия сохта шуда буд ва бахше аз Флоти ҳарбии баҳрии Бритониё буд. Вай дар соли 1894 ба флоти тиҷоратии Туркия гузашт ва худ дар соли 1919, баъди бо ҳамин кишти омадани Камол Отатурк, вориди Туркия шуд. Соли 1924, киштӣ аз кор бароварда шуд ва баъдан барои шикастапора супурда шуд. Мақомоти Туркия нусхаи дақиқи ин киштиро соли 2003 барқарор кард, ки ҳоло он Осорхонаи Инқилоби Туркия мебошад.
"Муҷассамаи эҳтиром".
Масҷиди Бузург - дар соли 1884 дар қисми марказии Самсун аз сангҳои харошида сохта шудааст. Он аз манораҳои дукарата, фаршҳои мармар ва таҳкурсии чӯбӣ барои вузӯъ иборат аст.
Осорхонаи мардумшиносӣ - осорхонаест, ки дар он шумо метавонед бо мероси Рум, Византия ва Имперотурии Усмонӣ шинос шавед. Намоишгоҳи аз ҳама арзишманд ин «Мозаикаи Амисос» мебошад, ки истеҳсоли он дар давраи ҳукмронии Александр Север солҳои 222–235-и даврони милодист.
Харобаҳои теппаи Дундар - дар се километр дуртар аз шаҳр, дар баландии 15 метр ҷойгираст. Дар вартаҳои харобаҳо ашёи беназири антиқа, ки дар давраи биринҷӣ ва давраи энеолит мавҷуд буданд ёфт шудаанд. Чунин бозёфтҳо иборатанд аз: муҷассамаҳои хурд, кордҳо аз кремний, сӯзанҳо аз устухон ва маҳсулоти сафолӣ.

Деҳаи Амазонкаҳо дар наздикии шаҳри Самсун, аз рӯи маълумоти таърихнигори қадимаи Рум - Плиний - макони таваллуди Амазонкаҳо ҳисобида мешавад. Ба ақидаи ӯ, пойтахти амазонкаҳо шаҳри Темискира буд, ки дар наздикии дарёи Терма ҷойгир буд.^[3]
Мамнӯъгоҳи паррандаҳо дар реишгоҳи дарёи Қизилрилмак, ки дар он ҷо паррандагони нодире, ки дар Китоби Сурх қайд карда шудаанд мавҷуданд. Ҳар касе метавонад ба он ташриф орад.
Чашмаи гарми "Ladik Hamamayagi Kaplydzhasy" дар наздикии Самсун ҷойгир аст. Дар наздикии кӯли Ладик сохтмони биноҳо манъ шудааст. Он аз ҷониби мақомот ҳифз карда мешавад ва боғи миллӣ эълон шудааст, масоҳати умумиаш 870 га. Дар инҷо аксаран озмунҳои гуногун мегузаранд ва моҳидорӣ сайёҳӣ сурат гирифтааст ^[4].
Шаршараҳои Акалан - иборат аз 18 шаршара ^[5] ва дар наздикии деҳаи Акала, дар 20 км дуртар аз Самсун ҷойгиранд.
Шаршараҳои Кабаҷевиз - дар 32 км аз маркази Самсун ҷойгир шудаанд. Баландии об ба 60 метр мерасад. Инҷо инчунин мағораҳои машҳури Теккекёя ҳастанд, ки дар замонҳои қадим макони зисти одамони ибтидоӣ буданд. Маҳалҳои аҳолинишини ибтидоӣ, ки дар ин ҷо дар ғорҳо зиндагӣ мекарданд, артефактҳои давраи палеолитӣ, мезолитӣ ва биринҷиро дар инҷо пайдо кардаанд.
"Golf Club" ягона клуби голф дар ҷаҳон аст, ки дар рӯи баҳр сохта шудааст. Ҳангоми сохтани он сангҳои кӯҳҳо ва қум, ки аз тамоми кишварҳо оварда мешуданд, истифода мешуданд. Масоҳати умумии клуби голф 600 метри мураббаъ. Шумо метавонед онро ройгон бозӣ кунед ^[6].
Пляжи Бандырма, ки дар он шумо метавонед лижаронии лижаронии обро дар Туркия аз болои баҳр савор кунед ^[7].
Кӯҳҳои Небиян ва Акдаг, ки дар он чарогоҳҳои табиӣ ҷойгиранд, табиати дастнорасро ҷалб мекунанд.

Адабиёт

Самсун // Румыния — Сен-Жан-де-Люз. — М. : Большая российская энциклопедия, 2015. — С. 304. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 29). — ISBN 978-5-85270-366-8.

Адабиёт

samsun.bel.tr (тур.) — вебгоҳи расмии Самсуна

Эзоҳ

↑ Αλεξανδροπούλου Ιωάννα. Φώκαια (Αρχαιότητα)(юн.). Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία (24 июни 2005). 10 Декабри 2017 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 22 Декабри 2017.
↑ Максимова М. И. Античные города юго-восточного Причерноморья. — М.-Л., 1956. — С. 55, 88.
↑ Самсун. 13 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июни 2018.
↑ Турция по-русски. 13 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 26 августи 2018.
↑ Черноморские курорты Турции. 13 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 13 Январ 2020.
↑ Турецкий вояж. 13 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 13 Январ 2020.
↑ Бандырма пляж и Sukay (ДЖАНИК). 13 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 12 июни 2018.

[1] Αλεξανδροπούλου Ιωάννα. Φώκαια (Αρχαιότητα)(юн.). Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία (24 июни 2005). 10 Декабри 2017 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 22 Декабри 2017.

[2] Максимова М. И. Античные города юго-восточного Причерноморья. — М.-Л., 1956. — С. 55, 88.

[3] Самсун. 13 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 июни 2018.

[4] Турция по-русски. 13 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 26 августи 2018.

[5] Черноморские курорты Турции. 13 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 13 Январ 2020.

[6] Турецкий вояж. 13 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 13 Январ 2020.

[7] Бандырма пляж и Sukay (ДЖАНИК). 13 Январ 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 12 июни 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Шаҳрҳои Туркия
Пойтахт	Анкара
Шаҳрҳо	Ағри • Адана • Адапазари • Алошаҳр • Амосия • Анкара • Антакия • Анталиё • Ардаҳон • Афюнқараҳисор • Байбурт • Боликесир • Бартин • Ботмон • Бергама • Билеҷик • Бингёл • Битлис • Бодрум • Болу • Бурдур • Бурса • Ван • Гелиболу • Гиресун • Гумушхона • Ғазиантеп • Денизли • Диёрбакр • Дузҷе • Ерзинҷан • Ерзурум • Елазиғ • Ёлуво • Зонгулдак • Измир • Измит • Изник • Иғдир • Искандарун • Истанбул • Йозгат • Кайсари • Қарабуйук • Қаромон • Қарс • Кастамону • Қаҳрамонмаръаш • Кемар • Килис • Қуния • Кушодосӣ • Қирқларэлӣ • Қиршаҳр • Қириққалъа • Кутоҳиё • Испарта • Истанбул • Малатиё • Манавгат • Манисо • Мардин • Мармарис • Махмутлар • Мерсин • Мугла • Муш (шаҳр) • Навшаҳр • Ниғде • Одиёмон • Ойдин • Оқсарой • Олониё • Ортвин • Орду • Риза • Самсун • Сивас • Сиде • Сиирт • Синоп • Тарсус • Текирдоғ • Тукот • Трабзон • Тунҷели • Усмония • Ушок • Фатҳия • Ҳаккори • Чаноққалъа • Чонқири • Чорум • Ҷайҳон • Шанлиурфа • Ширнак • Эдирна • Эскишаҳр