Басманда
| Деҳа | |
Басманда | |
|---|---|
| Кишвар |
 Тоҷикистон |
| Вилоят | Суғд |
| Ноҳия | Деваштич |
| Ҷамоат | Деҳоти Ваҳдат (н. Деваштич) |
| Таърих ва ҷуғрофиё | |
| Баландии марказ | 1 500 ± 1 м |
| Минтақаи замонӣ | UTC+5:00 |
| Аҳолӣ | |
| Аҳолӣ | 9135 тан (2017) |
| Миллият | тоҷикон |
| Эътиқодот | мусулмонони ҳанафимазҳаб |
| Забони расмӣ | забони тоҷикӣ |
| Пешшумораи телефон | +992 3464 |
|
|
|
Басманда — деҳа дар ҷамоати деҳоти Ваҳдати ноҳияи Деваштич. Аз Басманда то маркази ҷамоат 5 км, то маркази ноҳия 35 км; роҳ асфалтпӯш. Аҳолиаш 9135 нафар (2017), тоҷикон.
Таърих ва этимология == Номи «Басманда», ба гуфтаи бархе муҳаққиқон, шакли таҳрифшудаи номи қадимаи «Марсманда» ё «Масманда» мебошад.[1] Дар баъзе сарчашмаҳои таърихӣ ва таҳқиқоти топонимӣ, ин ном ба гурӯҳи ҷойномҳои марбут ба давраи Суғд ва фарҳанги эронии бостонӣ дохил мешавад.
Дар як фарзияи забоншиносонаву фарҳангӣ зикр мегардад, ки ҷойномҳои ба монанди «Марсманда» мумкин аст бо тақвими суғдиён иртибот дошта бошанд. Абурайҳон Берунӣ дар асари худ «Осиароғу-л-боқия фӣ тақвим-ил-бақия» навиштааст, ки суғдиён ба ҳар рӯзи сол номҳои мушаххас дода, фаъолияти бозорӣ ва иҷтимоии худро бо онҳо ҳамоҳанг месохтанд.[2] Тибқи ин фарзия, номи «Марспанд» — рӯзи 29-уми моҳ — шояд ба номи бозоргоҳҳо ва марказҳои ҷамъиятӣ иртибот дошта бошад, ки эҳтимолан дар номгузории шаҳракҳое чун «Марсманда» таъсиргузор будаанд.
Аз нигоҳи забоншиносӣ, номи «Марсманда» метавонад аз ду ҷузъи этимологӣ иборат бошад: «марс» (эҳтимол марбут ба вожаи «марз» ё номи рӯз) ва «манда» (аз решаи форсии миёна ва суғдӣ ба маънои ҷой ё макон).[3] Тағйироти фонетикӣ ва таҳаввулоти забонӣ дар тӯли вақт метавонанд боиси табдили он ба «Масманда» ва сипас ба «Басманда» гардида бошанд.
Иқтисод
[вироиш | вироиши манбаъ]Басманда 3 мактаби таҳсилоти миёнаи умумӣ, дорухона, беморхонаи ноҳиявӣ, маркази саломатӣ, китобхона, клуб, нуқтаҳои хидмати маишӣ, боғчаи бачагон, ошхона, чойхона ва 18 нуқтаи савдои хусусӣ дорад. Соҳаҳои асосии хоҷагӣ: боғдорӣ, чорводорӣ ва сабзавоткорӣ. Заминҳо аз дарёчаҳо ва чашмаҳои кӯҳӣ обёрӣ мешаванд.
Мардум
[вироиш | вироиши манбаъ]| Сол | 2010[4] | 2020[4] |
| Аҳолӣ | 8262 | 9918 |
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ Рахимов Н.Т., Аюбов А.Р. (2022). Некоторые вопросы локализации и топонимики городов Уструшаны в трудах дореволюционных русских исследователей. // CyberLeninka. Дастрас аз: https://cyberleninka.ru/article/n/nekotorye-voprosy-lokalizatsii-i-toponimiki-gorodov-ustrushany-v-trudah-dorevolyutsionnyh-russkih-issledovateley-1
- ↑ Берунӣ, Абурайҳон. Осиароғу-л-боқия фӣ тақвим-ил-бақия. Теҳрон, 1957. (Матни пурра дар: https://lib.kunstkamera.ru/files/lib/978-5-88431-298-2/978-5-88431-298-2_02.pdf)
- ↑ Ахмедов Л. (2001). Этимология топонимов Согда. Самарқанд.
- ↑ 4.0 4.1 Барӯйхатгирии аҳолӣ ва фонди манзили соли 2020(рус.). 30 марти 2024 санҷида шуд.
Сарчашма
[вироиш | вироиши манбаъ]- Басманда // Асос — Боз. — Д. : СИЭМТ, 2013. — (Энсиклопедияи Миллии Тоҷик : [тахм. 25 ҷ.] / сармуҳаррир Н. Амиршоҳӣ ; 2011—2023, ҷ. 2). — ISBN 978-99947-33-52-4.
- Тақсимоти маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон — Д.: СИЭМТ, 2017. — 580 с. — ISBN 978-99947-33-68-2
|
Ин мақолаи нопурра аз ҷуғрофияи Тоҷикистон мебошад. Шумо метавонед бо пурра кардани ин ба Википедия кумак кунед. |
