Вашан
| Деҳа | |
|---|---|
| Вашан деҳаи Вашан ё Боғчаи бузургон | |
| Кишвар | Тоҷикистон |
| Мақом | Вилояти Суғд |
| Вилоят | Суғд |
| Ноҳия | Айнӣ |
| Ҷамоат | Деҳоти Урметан |
| Координатаҳо | 39°24′14″ а. шим. 68°16′16″ т. ш.HGЯO |
| Раиси маҳалла | Бобоев Қадриддин |
| Таъсис | номаълум |
| Ваалин номбарӣ | Миси Айн |
| Номҳои пешина | Боғчаи бузургон |
| Забони расмӣ | тоҷикӣ |
| Аҳолӣ | зиёда аз 1500н нафар (2020) |
| Ҳайати миллӣ | тоҷикон |
| Ҳайати динӣ | мусулмонони ҳанафимазҳаб |
| Вақти минтақавӣ | UTC+5GMT |
| Коди телефон | +992 3479 |
| Нишонаи почта | 735520 |
| Коди мошин | TJ02 |
Вашан — (форсӣ وشن) (русӣ Вашан) (англисӣ Vashan) деҳа дар ҷамоати деҳоти Урметани ноҳияи Айнӣ. Аз деҳаи Вашан то маркази ҷамоат 8 км ва то маркази ноҳия 31 км мебошад.
Маълумоти мухтасар[вироиш]
Деҳаи мазкур дар 31 километрии ноҳияи Айнӣ ҷойгир шуда, аҳолиаш 1500 нафар (2020) мебошад. Сокинонашро тоҷикон ташкил медиҳанд. Деҳаи мазкур дар соҳили дарёи Зарафшон, дар қисмати қаторкӯҳҳои Зарафшон ҷой гирифта аст. Соли 1952 бо қарори президеуми олии ҶШС Тоҷикистон аз ҳайати ҷамоати деҳоти (Ревад) бароварда ва ба ҳайати деҳаи Урметан ҳамроҳ карда шуд. Мардум деҳа аслан ба (чорводорӣ), (боғдорӣ) ва (муҳоҷират) машғӯланд[1]
Этимология[вироиш]
Деҳаи мазкур яке аз деҳаҳои бостонии Cуғд буда аз замони истилои араб то имрӯз ба мо маълум аст. Аммо агар мо ба таҳлили вожаи Вашан диққат диҳем он вожаест, ки маънояш дар баландӣ воқеъ шудан мебошад ва решаи суғдӣ дорад. Дар луғатномаи (Деҳхудо) "Вашан" ба маънои 1.Замини баланд.2."шутури огандаи гушту дафзак" омадааст, ки маънои аввали он мисдоқи ҳамин деҳ аст[2].
Ҷойҳои таърихӣ[вироиш]
Деҳаи мазкур пур аз ҷойҳо ва ҷойномҳои таърихӣ буда аз муҳимтарин ёдгории таърихии он масҷиди деҳа мебошад, ки дар асри 18 аз ҷониби мулло Одинамуҳаммад сохта шудааст. Мавриди зикр аст ки тамоми ҷойҳои тахрихӣ ва номҳои ин диёрро шоири ҳамин зодбум (Равшани Ҳамроҳ) дар як шеъре овардааст, ки онро инҷо менигорам:
Ба зодгоҳам
Ало, парвонаҳои Гардани Шах, Маро чун ёри дерин мешиносед? Агар чун ёри деринам шиносед, Чаро аз сояи ман меҳаросед?!
Кушода чашми худ, дидам шуморо, Ало, эй чашмаҳо, ёри шумоям. Вашан бар ман Алифбои Ватан буд, Вашан худ бо Ватан кард ошноям.
Надидам нам ба чашми Чашмаи Ғӯт, Нами чашмони ман гардид ҷорӣ. Ба сӯи Чашмаи Каллок рафтам, Маро аз кундаҳо рӯ дод хорӣ.
Барои ман Вашан нофи замин буд, Ки рехт андар заминаш хуни нофам. Парии ақли ман дар шишае буд, Ки буд дар пушти Кандик кӯҳи Қофам.
Савори шохи ларзони ту будам, Ало, эй Беди Зин, зинам ту будӣ. Ту, эй Зоқина, бо зову ҷари худ Ба ин дунё ду чашмамро кушудӣ.
Азизу авлиёро карда оғӯш, Вашан, ту зинабоғи авлиёӣ. Баланд афтодаӣ дар зери гардун, Вашан, азбаски наздики Худоӣ.
Бародарвор хун аз дидаам рехт Ба ҳоли арчаҳои сарбурида. Худо дарбеҳ намесозад, дареғо, Агарчи домани кӯҳҳо дарида.
Бикардам ёд даври бачагиро Надидам куррае дар Куррабандат. Дилам вайрон бишуд аз Нови Вайрон, Сарам омад Сари Дори баландат.
Бидодам об чашмамро дубора, Ман аз сарчашмаи Кӯҳи Сулаймон. Ба Бурси Хирмани ту лона дорад Хаёлам кафтари рӯҳи Сулаймон.
Надидам Пиряхро ман яхи пир, Дилам ях баст чун барфи Тағорот. Бияфтодам ба Пасти Гургхона, Сарам шуд сахт ҳамчун Кӯҳи Хоро-т.
Расидам Сойи Кафтархонаи ту, Дилам монанди кафтар кард қум-қум. Миёни ғўдиёни Мушшазорат Чу тилло бачагиро кардаам гум.
Чу оҳан дар Шахи Аскиру Алғар Қафои пода шуд шах устухонам. Талоқи Бузраҳа бикшода роҳе Ба сўи Хўҷаи ҳафдодаронам.
Ба рӯи мижжаам боқист гарде Зи Лангартӯдаву Испенаи ту. Сари Шаррак шарики дарди ман буд, Ҳанўз аз наврасиям медиҳад бӯ.
Дилам танг ояд аз шаҳри ғарибӣ, Даҳони Тангиатро мекунам ёд. Равам бар Нови Обу Хирсхона, Шавам аз хонаи ҳирсу ғам озод.
Сари худро сари зону гузорам, Шамоли тоза меояд зи Васрав. Варақҳои дилам гардад парешон, Ки онҳоро кашонад ғози хасрав.
Ман аз он Хӯҷаи Сабзат бинозам, Равам ман бар сари Ансесари ту. Сарони об резад бар сараш об Ҳар он хасме, ки ояд бар сари ту.
Расидам бар Пачу андеша кардам, Даре дар Якдара мондаст боқӣ. Шароби ноби филафкан бинӯшам Ба ёди ишқ зери Бурси Соқӣ.
Шахи Лайси туро бинмудаам ламс, Чу Бурси Сўхтаҳоят даргирифтам. Расидам Бекапач аз роҳи Сухчит, Қатори лолаҳо соғар гирифтам.
Биларзад хомаам дар рӯи дафтар, Ба ёд орам агар аз Хоминокат. Вазад аз Вағназою Антазоят Насими нарму боди атрнокат.
Бикарда тарк девон Турки Деват, Зи чашми Санги Об обе нарезад. Намонда хукҳо дар Хукроҳа, Зи Ғӯти Ҳаччии ту нола хезад.
Бигӯям розҳо бар абри гирён, Занам ман хайма дар Дуобаи ту. Ту ҳам, эй кӯҳ, ҳастӣ модари ман, Гиёҳи доманатро мекашам бӯ.
Агар дар доманам овони тифлӣ Гияҳҳои Вашанро кардаам ҷамъ, Кунун дар домани авроқи дафтар Гулу атри суханро мекунам ҷамъ.
Мани хокӣ чу мушти хоки ӯям, Зи ҳар каф хоки ӯ миннатпазирам. Ба домони Ватан бо обу хокаш Вашан то зинда бошад, ман намирам[3].
Эзоҳ[вироиш]
- ↑ https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D1%88%D0%B0%D0%BD
- ↑ https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D9%88%D8%B4%D9%86
- ↑ Ниҳоли сабзи борон (маҷмӯаи шеърҳо) Душанбе 2020
Сарчашма[вироиш]
- Тақсимоти маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон — Д.: СИЭМТ, 2017. — 580 с. — ISBN 978-99947-33-68-2
|
Ин мақолаи нопурра аз ҷуғрофияи Тоҷикистон мебошад. Шумо метавонед бо пурра кардани ин ба Википедия кумак кунед. |
