Jump to content

Донишгоҳи Йел

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Донишгоҳи Йел
Шиор Urim and Thummim[d] ва Lux et veritas[d]
Соли таъсисёбӣ 1701
Донишҷӯён 14 429[1], 12 336[2], 5 477[2] ва 6 859[2]
Сайт yale.edu​(англ.)
 Парвандаҳо дар Викианбор
Фармони Донишгоҳи Йел 9 октябри соли 1701

Донишгоҳи Йел (англ. Yale University) — донишгоҳи хусусии тадқиқотии Иёлоти Муттаҳида, ки сеяки нуҳ коллеҷи мустамликавист, ки пеш аз Ҷанги Истиқлолият таъсис ёфтааст. Он як қисми Лигаи Айви — ҷомеаи иборат аз ҳашт машҳуртарин донишгоҳҳои хусусии Амрико мебошад. Он дар якҷоягӣ бо донишгоҳҳои Ҳарвард ва Принстон, ба истилоҳ "Сегонаи калон" -ро ташкил медиҳад [3][4].

Донишгоҳи Йел дар Ню-Ҳейвен, яке аз қадимтарин шаҳрҳои Англияи Нав, Коннектикут ҷойгир аст. Ню-Ҳейвен шаҳри бандарӣ бо 125 ҳазор аҳолӣ мебошад, ки дар 120 километрии шимолу шарқи Ню-Йорк ва 200 километрии ҷанубу ғарби Бостон ҷойгир аст.

Йел дар соли 1701 таъсис ёфтааст ва ба номи савдогар ва хайрхоҳи бритониёӣ Эли Йел гузошта шудааст, ки сарпарасти Мактаби донишномавии иёлати Коннектикут, пешгузаштаи Мактаби Коллеҷӣ буд, ки соли 1718 ба Коллеҷи Йел номгузорӣ шудааст номида шудааст. Донишгоҳ аз дувоздаҳ бахш иборат аст: Коллеҷи Йел, ки бо таҳсили чорсола бо дараҷаи бакалавр ба анҷом мерасад; аспирантура аз рӯи ихтисосҳои гуногун, аз ҷумла илмҳои дақиқ, табиӣ ва инсонӣ, инчунин 10 шуъбаи касбӣ, ки мутахассисони соҳаи ҳуқуқ, тиб, тиҷорат, ҳифзи муҳити зист, инчунин диншиносон, меъморон, навозандагон, рассомон ва актёронро омода мекунанд.

Ҳар сол аз ҷониби 65 кафедра зиёда аз 2000 курс пешниҳод карда мешавад. Бисёре аз курсҳои ибтидоӣ ва муқаддимавиро олимони барҷаста ва профессорони донишгоҳҳо таълим медиҳанд.

Таърихи Донишгоҳи Йел

[вироиш | вироиши манбаъ]
Намуди манзараи Донишгоҳи Йел ва Калисои хурд, Даниэл Боуэн, 1786

Пайдоиши таърихи Йел аз соли 1640 сар карда, бо фаъолияти коҳинони мустамлика оид ба таъсиси коллеҷ дар Ню-Хейвен оғоз меёбад. Ғояҳое, ки заминаи таҳсили донишгоҳро ташкил медиҳанд, ба анъанаҳо ва принсипҳои таълим дар донишгоҳҳои асримиёнагии Аврупо, инчунин ба академияҳои қадимаи Юнон ва Рим, ки принсипи таълими либералӣ дар он аввал таҳия шуда буд (аз лот. liber - шаҳрванди озод) мебошанд. Чунин таълим ба рушди босуръати салоҳияти умумии зеҳнӣ, фазилат ва шоистагии хислати донишҷӯ нигаронида шуда буд. Дар замони империяи Рим, ин принсип дар ҳаёт тавассути омӯзиш дар ҳафт самт таҷассум ёфт, яъне дар "Санъатҳои либералӣ"-и: грамматика, риторика, мантиқ, арифметика, астрономия, геометрия ва мусиқӣ.

Аввалин дипломи Донишгоҳи Йел ба Натаниэл Чонси, 1702 дода шудааст

Бунёдгузорони Донишгоҳи Йел (коҳинони Пуритан) низ принсипи ба ном роҳбарикунандаи коллегиалиро ба даст оварданд, ки баъдтар дар рушди таҳсилоти олии ИМА нақши муҳим бозид. Дар ҳоле ки коллеҷҳо дар аксари Аврупо ва Шотландия манзили донишҷӯёнро таъмин намекарданд, муассисони Йел мехостанд коллеҷи хобгоҳе созанд, ки донишҷӯён ҳангоми зиндагии якҷоя дар шаҳраки донишҷӯӣ аз ҳамдигар биомӯзанд. Чунин ғояҳо идеалҳои англисии он замонро инъикос мекарданд, ки дар коллеҷҳои Оксфорд ва Кембриҷ таҷассум ёфтаанд, ки дар он ҷо донишҷӯён таҳсил мекарданд, зиндагӣ мекарданд ва ҳамроҳи мураббиёнашон ба калисо мерафтанд. Дар доираи чунин система, таълим на танҳо тарбияи ақл ва омодагӣ ба касби муайян, балки таҷрибае гардид, ки ба рушди ҷанбаҳои гуногуни хислати донишҷӯ, аз ҷумла фазилати ахлоқӣ равона карда шудааст. Дар ҳоле ки идеалҳои шабеҳ аз ҷониби муассисони Ҳарвардистифода мешуданд, аксар муаллимон ва профессорҳо ба зудӣ ба муваффақияти донишгоҳ шубҳа карданд. Тибқи суханони муҳтарам Соломон Стоддард дар яке аз хидматҳои якшанбеи коллеҷи соли 1703, Ҳарвард ба макони " хусумат ва ғурур... ва исроф табдил ёфтааст... Ба коллеҷ барои гаппартоӣ ба занон ва нигоҳубини мардон наравад. " Дар соли1700 даҳ коҳинон дар Бренфорд, Коннектикут ҷамъ омада, дар бораи таъсиси коллеҷи нав, ки аз хатогиҳои Ҳарвард ҷилавгирӣ мекунад, муҳокима карданд. Аксари онҳо хатмкардагони Ҳарвард буданд, ки аз таҳсил дар Ҳарвард норозӣ буданд. Соли 1701, пас аз гирифтани як оиннома аз Ассамблеяи Генералии мустамлика (барои тарбияи наслҳои "шавҳарҳои намунавӣ" бароварда шуданд), онҳо ба таври расмӣ ба ташкили Мактаби Коллеҷ шурӯъ карданд, ки он замон Йел ном дошт.

Таҳсил дар Йел дар давраи Амрикои мустамликавӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]
Бинои донишгоҳ, ки соли 1718 сохта шудааст.

Дар соли 1717, муассисони Донишгоҳи Йел дар шаҳраки хурди Ню-Ҳейвен замин гирифтанд, он вақт тақрибан 1000 нафар буданд. Аввалин биное, ки онҳо дар Ню-Ҳейвен бунёд карданд, коллеҷи Йел ном гирифт. Дар соли 1718, донишгоҳ ба ифтихори савдогари бритониёӣ Элайҳу Йел, ки даромади худро аз фурӯши нуҳ бастаи мол, 417 китоб ва портрети шоҳ Ҷорҷ I тақрибан 800 фунт стерлинг додааст, номгузорӣ кард. Дере нагузашта як калисои коллеҷ ва Коннектикут Ҳолл сохта шуд, ки имрӯз онро дар шаҳраки донишҷӯён ҳамчун яке аз қадимтарин биноҳои Йел дидан мумкин аст.

То он вақт, ҳар як курси коллеҷ тақрибан 25-30 донишҷӯро ташкил медод; дар маҷмӯъ, дар коллеҷ тақрибан 100 донишҷӯ таҳсил мекарданд. Танҳо ҷавонон ба таҳсил иҷозат доданд; синни миёнаи дохилшавӣ ба коллеҷ 15-16 сол буд. Меъёри интихоб барои донишҷӯёни коллеҷ имтиҳони шифоҳӣ буд, ки онро президенти коллеҷи Йел мегирифтааст. Имтиҳонҳо дониши лотинӣ, ибронӣ ва юнонӣ, илмҳои гуногуни классикӣ, аз қабили мантиқ, риторика ва арифметика санҷида шуданд. Гузашта аз ин, лотинӣ забони расмии коллеҷ буд, ки на танҳо маънои таълим ба забони лотинӣ, балки низоми қатъии иртиботро дошт, ки дар он лотинӣ ягона забонест, ки донишҷӯён ҳангоми суҳбат берун аз синф ва пас аз дарс истифода мекарданд. Истифодаи забони англисӣ бо қоидаҳои коллеҷ манъ карда шудааст.

Талаботи лотинӣ барои аксари таърихи Йел боқӣ мондааст. Дар соли 1920, профессорони донишгоҳ пешниҳоди тарки он қоида карданд, аммо бисту ҳафтумин Президенти ИМА, Вилям Ховард Тафт, хатмкунандаи Йел ва узви Корпоратсияи Йел, нагузошт, ки Йел тарк анъанаҳои бисёрасраи худро кунад. Муаллимон танҳо дар соли 1931 тағирот ворид карданд.

Ҳар як донишҷӯ аз Йел талаб карда мешуд, ки дар қатори дигарон донишҷӯён барномаи таълимии қоидаҳоро ба итмом расонад. Ба ин талабот қоидаи ташриф овардан ба дуохонии ҳаррӯза ва хондани Навиштаҳои Муқаддас илова карда шуд. Ғайр аз лексияҳо, донишҷӯён талаб карда мешуданд, ки дар ба ном хонишҳои ҷамъиятӣ, баҳсҳо ва декламатсияҳо иштирок кунанд. Хониши оммавӣ маънои такрори шифоҳии маводеро, ки бо ёд гирифтааст дошт; ҳангоми баҳс, донишҷӯ бояд дониши худро оид ба мавод нишон дода, ин ё он тарафи пешниҳодро (ҳукм, теорема) гирифта, онро мувофиқи қоидаҳои муқарраршудаи мантиқ дифоъ мекард; декламатсия лексияи худи донишҷӯ буд, ки бо тропҳо ва суханрониҳои расмӣ ороста шуда буд. Таваҷҷуҳи зиёд ба шаклҳои шифоҳии таълим бо диққати махсус ба ширнсуханӣ ва ораторӣ пардохт шудааст.

Истифодаи ҳатмии лотинӣ дар коллеҷи Йел яке аз рисолатҳои асосии донишгоҳ - идомаи анъанаҳои зеҳнии Аврупо ва қадимро таъкид кард. Фанҳое, ки донишҷӯёни Йел ва Ҳарвард меомӯхтанд, барномаи таълимии Кембриҷ ва Оксфорд, инчунин академияҳои қадимиро инъикос мекарданд: ҳафт "санъати озодӣ", адабиёти классикӣ ва бо ном "Се фалсафа" - фалсафа, этика ва метафизика. Пуританҳо чунин як барномаро ҳамчун заминаи ивазнашавандаи бунёди идеалҳои масеҳӣ медонистанд, ки онҳо умед доштанд дар Амрико тавассути таҳсил барпо кунанд. Масалан, биноҳои калисоҳо ва калисоҳо дар Донишгоҳи Йел бо ҳам шафат буданд ва мувофиқ буданд. Дар баробари ин, фарҳанги зеҳнии Аврупо, ки таҳсилоти Йел бар он асос ёфта буд, хеле равон буд ва дере нагузашта мухолифати идеалҳои пуританиро бо ғояҳои нав ба вуҷуд овард.

Рушди донишгоҳ

[вироиш | вироиши манбаъ]
Рамзи Йел Бурҷи Хакнекс мебошад. Дар сабки готикии коллеҷӣ сохта шудааст

Ҷанги истиқлолхоҳии Амрико дар солҳои 1776-1781 ба Йел бетаъсир намонд ва донишгоҳ дар садсолаҳои аввал ба таври назаррас рушд кард. Дар асрҳои нуздаҳум ва бистум, аспирантура ва факултаҳо-донишкадаҳои касбӣ таъсис дода шуданд, ки Йелро ба як донишгоҳи воқеӣ табдил доданд. Соли 1810 факултети тиббӣ дар Йел расман таъсис дода шуд, сипас соли 1822 факултаи теология ва соли 1824 факултаи ҳуқуқшиносӣ таъсис дода шуд. Дар соли 1847 курси аспирантура дар соҳаи илмҳои дақиқ, табиӣ ва гуманитарӣ ба кор шурӯъ кард. Дар соли 1861, аспирантураи Йел аввалин дараҷаи олими доктори философия (Ph.D.) дар Иёлоти Муттаҳидаи Амрико дода шуд. Соли 1869 факултаи санъат дар Йел, соли 1894 - факултаи мусиқӣ, соли 1900 - факултаи ҷангал ва ҳифзи муҳити зист, соли 1923 - факултаи кормандони парасторӣ, соли 1955 - факултаи театрӣ, соли 1972 - меъморӣ ва соли 1974 - факултети менеҷмент таъсис дода шуданд.

Аз соли 1869, занон дар аспирантураи Донишгоҳи Йел ба қайд гирифта шуданд. Дар соли 1969, Йел ба номнавис кардани донишҷӯдухтарон дар як барномаи чаҳорсолаи донишҷӯӣ оғоз кард.

Коллеҷ-хобгоҳҳо

[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар ибтидои солҳои 30 -юм, пас аз намунаи донишгоҳҳои асримиёнагии Англия, ба монанди Оксфорд ва Кембриҷ, ҳамаи донишҷӯёни Йел ба 12 коллеҷи хобгоҳ тақсим карда шуданд, ки ҳар кадом тақрибан 450 аъзо доштанд.

Ин система бартариҳои фазои ғайрирасмии коллеҷҳои хурдро бо имкониятҳои васеи як донишгоҳи бузурги илмӣ омезиш дод. Ҳар як хобгоҳи коллеҷ аз якчанд бино иборат аст, ки саҳни рости росткунҷаест бо дарахтони сояафкан, чаманзор ва курсиҳои бароҳат. Чунин коллеҷ-хобгоҳ, ки дорои ошхона, китобхона, утоқҳои корӣ ва маҷлисгоҳ мебошад, тамоми як блокро дар бар мегирад ва фазои беназири зиндагии донишҷӯёнро фароҳам меорад. Дар ин ҷо донишҷӯён зиндагӣ мекунанд, хӯрок мехӯранд, муошират мекунанд, ба корҳои тарбиявӣ ва беруназсинфӣ машғуланд. Ҳар як коллеҷро як устод роҳбарӣ мекунад, ки бо донишҷӯён зиндагӣ мекунад. Ҳар як коллеҷ инчунин декани худро дорад ва якчанд намояндагони резидентҳо аз факултети умумиҷаҳонӣ, ки дар ҳаёти донишҷӯӣ фаъолона иштирок мекунанд.

Дар Донишгоҳи Йел

Дар маҷмӯъ 14 коллеҷ мавҷуд аст:

  • Berkeley
  • Branford
  • Grace Hopper
  • Davenport
  • Timothy Dwight
  • Jonathan Edwards
  • Morse
  • Pierson
  • Saybrook
  • Silliman
  • Ezra Stiles
  • Trumbull
  • Benjamin Franklin
  • Pauline Murray

Маълумоти иловагии ҳарбӣ

[вироиш | вироиши манбаъ]

Донишҷӯёни Донишгоҳи Йел, ки шаҳрвандони Иёлоти Муттаҳидаанд, дар давраи таҳсил дар донишгоҳ имкон доранд, ки инчунин курсҳои омӯзишии афсарони эҳтиётиро (ROTC) гузаранд [5]. Аз ҷумла, дар донишгоҳ шуъбаҳои таълимие мавҷуданд, ки афсаронро барои эҳтиёҷоти нерӯи баҳрии Иёлоти Муттаҳида ва Корпуси пеҳотаи обии Иёлоти Муттаҳида,Нерӯҳои ҳавоии Иёлоти Муттаҳида омода мекунанд.

Йел имрӯз

[вироиш | вироиши манбаъ]

Аз соли 2011 инҷониб, донишгоҳ дар рейтинги академии "Шанхай" дар донишгоҳҳои ҷаҳон ҷойгоҳи 11 [6] ва дар рейтинги беҳтарин донишгоҳҳо аз рӯи маълумоти US News & World Report ҷои 3-ро ишғол менамояд [7]. Дар с. 2015, Йел дар рейтинги Qs World University даҳум, пас аз дигар донишгоҳҳои Лигаи Айвӣ - Ҳарвард ва Принстон, ҷой гирифт. Дар он зиёда аз 12 ҳазор донишҷӯён аз 50 иёлати Амрико ва зиёда аз 110 кишвари дунё таҳсил мекунанд. Чор ҳазор нафар омӯзгорон бо тахассуси баландтарин дар соҳаи дониши худ фарқ мекунанд.

Шаҳраки донишҷӯён

[вироиш | вироиши манбаъ]
Майдони яхбандии Йел дар Ню Ҳейвен (лоиҳаи Ээро Сааринен)

Қисми асосии донишгоҳ 170 гектар (69 гектар) заминро фаро гирифта, аз факултаи ҳамширагӣ дар маркази Ню-Хейвен то маҳаллаҳои сояафкани истиқоматӣ, ки факултаи теологияро иҳота кардаанд, тӯл мекашад. Дар байни 225 бинои Йел, биноҳои зиёде ҳастанд, ки меъморони машҳури замони худ сохтаанд. Услубҳои меъморӣ аз мустамликаи нав то готикаи Виктория, аз маворид то ултрамодерн иборатанд. Биноҳо, манораҳо, майдонҳо, саҳниҳо, аркҳо ва дарвозаҳои Йел он тамоми беназирро ба вуҷуд меоранд, ки онро як меъмор "зеботарин шаҳраки Амрико" номидааст.

Донишгоҳ инчунин дорои беш аз 600 акр (243 гектар) замин аст, ки дар он ҳама гуна иншооти варзишӣ ва минтақаҳои ҷангал ҷойгиранд, ки танҳо аз маркази шаҳр бо автобус кӯтоҳ рафтан мумкин аст. Аз солҳои 30-юми асри гузашта, Йел барои рушди биноҳои донишгоҳҳо маблағҳои зиёд сарф кардааст: маҷмааи нави факултаи таърихи санъат кушода шуд, биноҳо барои лабораторияҳои илмӣ, маркази варзишӣ ва хобгоҳи донишҷӯён бунёд шуданд. Дар солҳои охир корҳои барқарорсозӣ дар биноҳои таърихӣ ва коллеҷҳои хобгоҳ анҷом дода шуданд. Дар даҳсолаи оянда, барои рушду такмили донишгоҳ сармоягузории минбаъда ба нақша гирифта шудааст, ки ҳам донишҷӯён ва ҳам муҳаққиқонро фаро мегирад.

Китобхона

[вироиш | вироиши манбаъ]
Китобхонаи Стирлинг коллеҷи готикӣ мебошад

Китобхонаи Донишгоҳи Йел сазовори тазаккур аст. Дар фондҳои умумӣ ва махсусгардонидашудаи он зиёда аз 15 миллион адад мавҷуд аст; китобхона дорои коллексияҳои нодир, бойгонӣ, сабти мусиқӣ, харитаҳо ва дигар экспонатҳои нодир мебошад. Ин ҳафтумин китобхонаи калонтарин дар Иёлоти Муттаҳида ва сеюмин китобхонаи донишгоҳҳои ҷаҳон мебошад. Каталоги ягонаи компютерӣ зиёда аз 40 китобхонаҳои соҳавиро, ки дар қисматҳои гуногуни шаҳрак ҷойгиранд, муттаҳид мекунад: аз зебогии фавқулоддаи Китобхонаи Готикаи Стирлинг, ки тақрибан нисфи сарвати китобии Йелро дар бар мегирад, то бинои муосири коллексияи китобҳо ва дастнависҳои Бейнек, бо зиёда аз 800 ҳазор китоб ва ҳуҷҷатҳои беназир.

Галереяҳо ва музейҳо

[вироиш | вироиши манбаъ]

Ҳаёти фарҳангӣ ва илмии донишгоҳ бидуни маҷмӯаҳои гуногуни он тасаввурнопазир аст. Галереяи рассомии Йел, ки соли 1832 таъсис ёфтааст (бинои замонавӣ соли 1953 аз ҷониби Луис Кан сохта шудааст ), яке аз калонтарин музейҳои оммавии Амрико мебошад. Дар ду бинои он маҷмӯаҳои санъати қадимӣ ва асрҳои миёна, санъати Ренессанс ва Шарқ, бозёфтҳои экспедитсияҳои археологии донишгоҳҳо гирд оварда шудаанд. Дар экспозисия бадеии пеш аз Колумбия ва Африка, шоҳкориҳои наққошии Аврупо ва Амрико аз давраҳои гуногун, инчунин маҷмӯаи бойи санъати муосир ба таври васеъ намоиш дода мешаванд. Аз ҷумлаи асарҳои пурқиматтарини наққошии амрикоӣ "Леди Хоу Бенҷамин Франклин аст" -и Эдвард Харрисон Мэй (1867) мебошад.

Бевосита дар саросари кӯча Маркази санъати Yale UK ҷойгир аст, ки соли 1977 кушода шудааст. Он бузургтарин коллексияи санъати Бритониёи Кабир ва китобҳои мусаввари ҷаҳон дар хориҷ аз Бритониёро дар бар мегирад. Осорхонаи Таърихи Табиати Йел Пибоди , ки соли 1866 таъсис ёфтааст, яке аз беҳтарин коллексияҳои осори илмӣ дар Амрикои Шимолист. Ф

Рушди муносибатҳои байналмилалӣ дар Йел

[вироиш | вироиши манбаъ]

Анъанаи муносибатҳои байналмилалӣ дар Донишгоҳи Йел аз ибтидои асри нуздаҳ, вақте ки профессорону омӯзгорон ба сафарҳои илмӣ ва таълимӣ ба хориҷа шурӯъ карданд, сар мезанад. Йел яке аз аввалин донишгоҳҳое буд, ки донишҷӯёни хориҷиро истиқбол кард: аввалин донишҷӯ аз Амрикои Лотинӣ ба солҳои 1830 ба ин ҷо омада буд ва аввалин донишҷӯи чинӣ, ки дар хоки Амрико дараҷаи донишгоҳӣ гирифт, соли 1850 ба Йел дохил шуд. Имрӯз Йел фаъолона дар барномаҳои гуногуни байналмилалӣ ва таҳқиқот иштирок мекунад.

Донишгоҳ зиёда аз 50 забони хориҷӣ ва зиёда аз 600 курсро бо ин ё он тарз, ки бо муносибатҳои байналмилалӣ алоқаманд аст, таълим медиҳад. Маркази Тадқиқоти Байналмилалии Йел, ки дар тӯли чаҳор даҳсола пешсаф дар ин соҳа мебошад, ҳоло шаш дараҷаи бакалавр ва чор дараҷаи магистрро пешниҳод мекунад. Маркази омӯзиши забоншиносии амалӣ, Маркази ҷаҳонишавӣ ва Маркази байналмилалии молиявӣ таваҷҷуҳи афзояндаро ба барномаҳои байналмилалӣ дастгирӣ ва инкишоф медиҳанд ва фаъолияти шуъбаҳои касбии Йелро ғанӣ мегардонанд.

Йел аз афзоиши шумораи донишҷӯёни хориҷии худ фахр мекунад. Дар баъзе факултетҳо, зиёда аз сӣ фоизи донишҷӯёни аспирантура хориҷиён мебошанд; шонздаҳ фоизи тамоми донишҷӯёни Йел аз кишварҳои дигар омадаанд. Барномаи стипендияи ҷаҳонии Йел ҳар як соли таҳсил шахсиятҳои маъруфи ояндаро аз саросари ҷаҳон ба Йел ҷалб мекунад, ки дар рушди кишварҳои худ саҳми назаррас хоҳанд гузошт; ҳар сол зиёда аз 1500 нафар олимони хориҷӣ аз зиёда аз 100 кишвари ҷаҳон барои кор ва зиндагӣ дар Йел меоянд.

Эзоҳ

[вироиш | вироиши манбаъ]
  1. ↑ U.S. and Canadian 2022 NTSE Participating Institutions Listed by Fiscal Year 2022 Endowment Market Value, Change in Market Value from FY21 to FY22, and FY22 Endowment Market Values Per Full-time Equivalent Student (Excel) (ингл.) — National Association of College and University Business Officers, 2023.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 https://nces.ed.gov/ipeds/datacenter/institutionprofile.aspx?unitId=130794 — 1992.
  3. ↑ The dangerous wealth of the Ivy League(англ.). msnbc.com. 31 Январ 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 феврали 2012.
  4. ↑ The “Big Three” and the Harvard-Princeton Football Break, 1926-1934(англ.) (PDF). 31 Январ 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 феврали 2012.
  5. ↑ Welcome | Reserve Officers Training Corps and Military Educational Assistance
  6. ↑ Academic Ranking of World Universities - 2011(англ.). Academic Ranking of World Universities. 27 сентябри 2011 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 феврали 2012.
  7. ↑ World's Best Universities: Top 400(англ.). U.S.News & World Report. 21 октябри 2011 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 3 феврали 2012.

Адабиёт

[вироиш | вироиши манбаъ]

Пайвандҳо

[вироиш | вироиши манбаъ]
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Донишгоҳи_Йел&oldid=1294501"