Қаршӣ

Шаҳр
Қаршӣ
ӯзбекӣ: Qarshi, Қарши
Кишвар	Ӯзбекистон
Вилоят	Қашқадарё
Таърих ва ҷуғрофиё
Таъсис	1926
Масоҳат	42 км²
Баландии марказ	386 м
Минтақаи замонӣ	UTC+05:00
Аҳолӣ
Аҳолӣ	260 000 тан (2019)
Миллият	ӯзбекҳо, тоҷикон, русҳо ва ғ.
Эътиқодот	мусулмонон, насрониён
Забони расмӣ	ӯзбекӣ
Парвандаҳо дар Викианбор

Қаршӣ (ӯзбекӣ: Qarshi/Қарши) — бузургтарин шаҳр ва маркази маъмурии вилояти Қашқадарёи Ӯзбекистон.

Таърих

Бори аввал дар қаламрави Қаршӣ нуқтаи аҳолинишин аз садаи VII пеш аз милод ба вуҷуд омадааст. Маҳз дар ҳамон вақт дар атрофи шаҳри қадим сохтани деворҳои муҳофизатӣ сар шуд. Боқимондаҳои харобаҳои ин деворҳо бори аввал аз ҷониби бостоншиносон соли 1999 омӯхта шуданд. Возеҳ аст, ки ин шаҳр, ки дар он даврон номи суғдӣ Навтак ё Навтака, тарҷумааш «бинои нав» аст. Бахше аз салтанати Юнону Бохтар буд, шаҳрро шояд Евкратия номида буданд.

Тибқи гуфтаҳои таърихшинос — шарқшиноси машҳур В. В. Бартолд, Хони Муғулистон Кебек (1318—1326), вориси бародараш Эсен-Буки Хон, ба қисми ҷанубии Мовароуннаҳр кӯчид ва барои худ қасри Қарширо дар масофаи 2,5 фарсах аз шаҳри Нахшаб дар поёни Қашкадарё сохтааст. Дар он замон дар Муғулистон калимаи «қаршӣ» ба маънои «қаср» истифода мешуд. Идомаи андешаҳои худ дар бораи пайдоиши номи «Қаршӣ», В. Б. Бартолд менависад, ки ин аллакай дар навиштаҳои муаллифони асри XI — Юсуф Баласагуни, муаллифи шеъри «Кутадгу билик» ва Маҳмуди Қашғарӣ пайдо шудааст. Аз ин қаср, шаҳри Нахшаб, номи Қарширо — «қаср» гирифтааст, ки он ҳоло ҳам нигоҳ дошта мешавад, ҳарчанд ҷойгиршавии шаҳри ҳозира ба макони шаҳри Нахшаби давраи пеш аз Муғулистон ё шаҳри асри XIV мувофиқат намекунад

Яке аз сокинони ин шаҳр олими машҳур ва нависандаи ҳинду форс Нахшабӣ буд. Дар асри XVII яке аз шоирони маъруфи давраи хонигарии Бухоро Сайидо Насафи Миробид дар ин шаҳр таваллуд шудааст.

Дар таърихшиносии шӯравӣ пайдоиши ин шаҳр одатан ба нимаи 1-уми асри XIV рост меояд. Қаршӣ ҳамчун як қисми Хонии Бухоро, маркази бекигарӣ буд. Аз соли 1926 то 1937 ин шаҳр Бекбуди номида мешуд. Дар солҳои Ҷанги Бузурги Ватанӣ он истгоҳи Қаршӣ номида шуд ва то соли 1963 ном дошт. Дар моҳи ноябри соли 1964, он мақоми шаҳрро дубора барқарор кард.

Ҷуғрофия

Қаршӣ дар канори ғарбии системаи кӯҳҳои Помиру Олой, дар водии Қаршӣ дар дарёи Қашқадарё, дар доманаи Кунгурату дар қисмати шарқии дашти Қаршӣ ҷойгир аст. Шаҳр дар 400 км ҷанубу ғарби Тошканд (520 км роҳ) ҷойгир аст. 10 км шарқтар аз Қаршӣ пойгоҳи ҳавоии Қаршӣ-Ханобод ҷойгир шудааст. Канали обёрӣ аз Амударё дар аввали солҳои 1970-ум гузаронида шудааст.

Аҳолӣ

То 1 январи соли 2014, шумораи аҳолӣ 254,600 нафар буд.