Шамкир
| Шаҳр | |
| озарбойҷонӣ: Şəmkir | |
 | |
| 40°49′47″ с. ш. 46°01′02″ в. д.HGЯO | |
| Кишвар | Озарбойҷон |
| Таърих ва ҷуғрофиё | |
| Таъсис | 1944 |
| Аввалин номбарӣ | асри V |
| Баландии марказ | 450 ± 1 м |
| Минтақаи замонӣ | UTC+4 |
| Аҳолӣ | |
| Аҳолӣ |
|
| Забони расмӣ | озарбойҷонӣ |
| Шиносаҳои ададӣ | |
| Нишонаи почта | AZ 5700 |
|
|
|
| shamkir-ih.gov.az | |
|
|
|
 Парвандаҳо дар Викианбор | |
Шамкир (озарбойҷонӣ: Şəmkir) — шаҳрест дар Озарбойҷон, маркази маъмурии ноҳияи Шамкир, ки дар минтақаи шимолу ғарбии Озарбойҷон ҷойгир аст. Он 399 км дуртар аз пойтахт Боку ҷойгир аст.
Ҷуғрофия
[вироиш | вироиши манбаъ]Шаҳр дар доманакӯҳҳои шимолии Кафқози Хурд, дар соҳили дарёи Ҷагирчай дар шоҳроҳи Тбилиси - Евлах, дар масофаи 4 км аз истгоҳи роҳи оҳани Даллар ҷойгир аст.
Этимология
[вироиш | вироиши манбаъ]Топоними "Шамкир" ба топонимҳои ба истилоҳ "гунг" ишора мекунад, ки маънои онҳо номаълум аст.[1].
Таърих
[вироиш | вироиши манбаъ]Асрҳои миёна
[вироиш | вироиши манбаъ]
Давраи нав
[вироиш | вироиши манбаъ]Аз чоряки якуми асри XVI то ибтидои асри XIX қудрати ҳокимон (ҳакимон)-и Шамкир дар дасти сарварони ирсии қабилаи Кизилбоши Шамсаддинлу-зулкадар буд. Шамсаддинлу-зулкадарҳо бодиянишин буданд ва дар ғарби Ганҷа зиндагӣ мекарданд [3].
Ҳангоми амалиёти ҷангӣ бар зидди хонии Ганҷа, Шамкир соли 1803 аз ҷониби артиши рус забт карда шуда, ба Русия ҳамроҳ карда шуд. Ҳангоми ҷанги Русия ва Эрон 3 сентябри соли 1826 дар наздикии Шамкир горди 10-ҳазорнафараи шоҳӣ мағлуб шуд. Дар соли 1818, ба Шамкир, муҳоҷирони олмонӣ, ки аз Вюртемберг - Анненфелд кӯчонида шуданд, ва шаҳраки Аннино ба вуҷуд омад. Аз соли 1914 - Аннино ва аз соли 1924 - Шамхор номгузорӣ шудааст [4].
Моҳи январи соли 1918, дар қитъаи Даляр-Шамкир, қатли омӣ Шамхорӣ ба амал омад - ҳамлаи мусаллаҳонаи гурӯҳҳои мусаллаҳи тотор (озарбойҷонҳо) ба сарбозони рус, ки аз фронти Кавказ бармегаштанд [5].
29 сентябри соли 1938 Шамхор мақоми шаҳраки навъи шаҳриро гирифт [6]. Соли 1944 шаҳраки Шамхор мақоми шаҳрро гирифт. 7 феврали соли 1991 ноҳияи Шамхор ҳамчун Шамкир номида шуд ва мувофиқан, шаҳри Шамхор - Шамкир муайян карда шуд [7].
Соли 2019 бо фармони Президенти Озарбойҷон қаламрави таърихии ноҳияи Шамкир "Шаҳри бостонии Шамкир" мамнӯъгоҳи таърихӣ-фарҳангӣ эълон карда шуд [8].
Иқтисод
[вироиш | вироиши манбаъ]Дар шаҳр заводи коняк ва заводи вино, инчунин маҷмааи саноатии маҳаллӣ ва заминҳои бисёре аз соҳибкорон мавҷуданд.
Аҳолӣ
[вироиш | вироиши манбаъ]Мувофиқи барӯйхатгирии аҳолии умумииттифоқии соли 1989, дар Шамхор (Шамкир) 27917 нафар зиндагӣ мекарданд [9], дар соли 2002 - 35000 нафар ва дар соли 2012 - 67.668 нафар.
- Қалъаи Шамкир
- Қалъаи Кер-оглу Қалаи асри XVII
- Пули асри XVII
- Маҷмааи Ғалаба 1975
- Ёдгориҳои "Январи хунин"
- Нимпайкараи Алиағои Шихлини
Пайвандҳо
[вироиш | вироиши манбаъ]- Вебгоҳи шаҳри Шамкир Бойгонӣ шудааст 24 Декабри 2021 сол.
- Под общей редакцией акад. В. М. Котлякова. Шамкир // Словарь современных географических названий. — Екатеринбург: У-Фактория. — 2006.
- Под ред. Е. М. Жукова. Шамхор // Советская историческая энциклопедия. — М.: Советская энциклопедия. — 1973—1982.
- Щеблыкин И. П. Памятники азербайджанского зодчества эпохи Низами (материалы) / Под ред. И. Джафарзаде. — B.: Издательство АзФАН, 1943.
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ Юзбашев Р. М. Характеристика современной азербайджанской топонимии // Топонимия Востока. — М.: Наука, 1969. — С. 165.
- ↑ Hewsen R. H. Armenia: A Historical Atlas. — University of Chicago Press, 2001. - P. 119.
- ↑ И. П. Петрушевский. Очерки по истории феодальных отношений в Азербайджане и Армении в XVI - начале XIX вв. — Л., 1949. — С. 55.
- ↑ ПостановлениеЦИК Союза ССР от 29.07.1924 г. « О переименовании гор. Аннено»
- ↑ Муханов В.М. Кавказ в переломную эпоху (1917—1921) — Москва: Модест Колеров, 2019. - С. 57-97.
- ↑ СССР. Административно-территориальное деление союзных республик : изменения, происшедшие за время с 1/X 1938 г. по 1/III 1939 г.. — М. : Изд-во Ведомостей Верховного Совета РСФСР, 1939.
- ↑ Шамкир. — Словарь современных географических названий. Екатеринбург: У-Фактория, 2006.
- ↑ В Азербайджане создаются историко-культурные заповедники(рус.). Trend.Az (22 октябри 2019). 22 октябри 2019 санҷида шуд.
- ↑ Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей.
 |
|---|
