Лочин

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Лочин
Кишвар  [[|]]
Таърих ва ҷуғрофиё
 Парвандаҳо дар Викианбор

Лочин[1] (озарбойҷонӣ: Laçın) — шаҳр дар соҳили чапи дарёи Акари, дар нишебиҳои ҷанубу ғарбии қаторкӯҳи Қарабоғ, дар шоҳроҳи Хонканди (Степанакерт) - Горис, 60 км дуртар аз Хонканди[2], маркази маъмурии ноҳияи Лочини Озарбойҷон. Аз нимаи моҳи майи соли 1992 то 1 декабри соли 2020, шаҳр дар таҳти назорати Ҷумҳурии эътирофнашудаи Кӯҳистони Қарабоғ ҷойгир буд ва дар он ҷо Бердзор ном дошт (ба забони арманӣ. Բերձոր). Пас аз созишномаи оташбас дар Қарабоғи Кӯҳӣ долони Лачин, ки шаҳр дар он ҷойгир аст, таҳти назорати низомии контингенти сулҳовари Федератсияи Русия ва назорати шаҳрвандии Ҷумҳурии эътирофнашудаи Қарабоғи Кӯҳӣ қарор дорад [3] [4] . Маъмурияти Ҷумҳурии эътирофнашудаи Ҷумҳурии Қарабоғи Кӯҳӣ фаъолияти худро дар шаҳр идома медиҳад.

Ҷойгоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

Шаҳр дар роҳи ягонае, ки Ҷумҳурии эътирофнашудаи Қарабоғи Кӯҳӣро бо Арманистон мепайвандад, мавқеи муҳими стратегиро ишғол мекунад [5] .

Таърих[вироиш | вироиши манбаъ]

Манзараи шаҳр

Қисми аҳолии мусулмон - озарӣ ва курди Лочин авлоди муҳоҷирони бодиянишин аз даштҳои Қарабоғ буданд. Соли 1923 деҳаи Абдоллар, ки дар ин ҷо мавҷуд буд, мақоми шаҳрро гирифт, ки маркази уезди Курдистон шудааст . Дар соли 1926 шаҳр Лачин ном гирифт ( Лочин туркӣ ). Пас аз барҳам додани ноҳияи Курдистон дар 8 апрели 1929, он ба ноҳияи навтаъсиси Қарабоғ дохил шуд. Аз 25 май то 8 августи соли 1930 - маркази ноҳияи Курдистон [6] ва пас аз барҳам додани он - ноҳияи навтаъсиси Лочин шуд.

Дар моҳи майи соли 1992, дар натиҷаи амалиёти нерӯҳои Арманистон барои барҳам додани муҳосираи нақлиётӣ ва кушодани долон барои иртиботи Қарабоғи Кӯҳӣ бо Арманистон, шаҳр таҳти назорати Қарабоғи Кӯҳӣ қарор гирифт [7] ва Бердзор номгузорӣ шуд. Аҳолии Озарбойҷон аз Лочин гурехтанд ва нерӯҳои Арманистон шаҳрро сӯзонданд. Пеш аз ҷанг дар ин шаҳр аз ҳафт то ҳашт ҳазор озарбойҷонӣ зиндагӣ мекарданд [8] .

2 декабри соли 1993, бо қарори Президиуми Шӯрои Олии Ҷумҳурии эътирофнашудаи Қарабоғи Кӯҳӣ, Бердзор мақоми маркази маъмурии ноҳияи Кашатағ гардид, ки дар қаламрави ҳавзаи рӯди Акарии (ноҳияиҳои Лочин, Қубодлӣ, Зангилони Озарбойҷон буданд) [9] .

Соли 1996 дар шаҳр таҳкурсии калисои "Эҳёи муқаддас" гузошта шуд, ки сохтмони он соли 1998 ба анҷом расид.

Тибқи шартҳои созишномаи сеҷонибаи Озарбойҷон, Арманистон ва Русия дар бораи хатми амалиёти ҷангӣ дар Кӯҳистони Қаробоғ дар тирамоҳи соли 2020, Лочин таҳти назорати посдорони сулҳовари Русия қарор гирифт. Худи ноҳияи Лочин, ки маркази маъмурии он шаҳри Лочин аст, [10] декабри соли 2020 ба ихтиёри Озарбойҷон баргардонида шуд [11]. Пас аз 1 декабри соли 2020 маъмурияти Арманистон дар шаҳр фаъолияти худро идома дода истодааст [12].

Аҳолӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Мувофиқи "Тақвими қафқозӣ" -и соли 1912 дар деҳаи Абдалари уезди Зангезури губернияи Елизаветпол 111 нафар умдатан курдҳо зиндагӣ мекарданд [13]. Мувофиқи барӯйхатгирии умумииттифоқии аҳолии СССР дар соли 1989 дар Лочин 7 829 нафар зиндагӣ мекарданд [14].

Тибқи маълумоти Озарбойҷон, дар ҳоли ҳозир ҳамаи сокинони собиқи Лочин гурезагон ҳастанд ва муваққатан дар Боку, Сумқоит ва дар хаймаҳои шаҳри Аҷабедин зиндагӣ мекунанд [15] [16]. Тибқи маълумоти ҶҚК, дар соли 2005 аҳолии Бердзор 2 247 нафарро ташкил додааст.

Таркиби миллӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Соли барӯйхатгирӣ 1939 [17] 1959 [18] 1970 [19] 1979 [20]
Озарбойҷониҳо 858 (80,7%) 2 202 (94,5%) (95,0%) (99,1%)
Арманиҳо 123 (11,6%) 100 (4.3%) 55 (1,1%) 19 (0,3%)
Русҳо ва украинҳо 75 (7,1%) 23 (1,0%) 134 (2,7%) 10 (0,2%)
дигарон 7 (0,6%) 4 (0,2%) 61 (1,2%) 25 (0,4%)
Ҷамъ 1,063 2 329 4990 6,073

Аксҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. Атлас мира / Федеральная служба геодезии и картографии России. Атлас составлен и подготовлен к изданию Производственным картосоставительским объединением «Картография» Роскартографии в 2000 году. Исправлен в 2003 г.. — М.: Издательский дом «ОНИКС 21 век», 2004. — С. 161. — 448 с. — ISBN 5-85576-095-2.
  2. Краткая история Лачинского района Азербайджана(пайванди дастнорас — таърих). 16 май 2009 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 1 июли 2013.
  3. Старосты армянских общин назвали безопасной жизнь в Лачинском коридоре. kavkaz-uzel.eu, 9 декабря 2020
  4. Власти отчитались о восстановительных работах в Нагорном Карабахе. Кавказский узел (30 Декабри 2020). 4 Январ 2021 санҷида шуд.
  5. Открытию Лачинского гуманитарного коридора 14 лет
  6. Красный Курдистан: геополитические аспекты создания и упразднения
  7. Открытию Лачинского гуманитарного коридора 14 лет
  8. Армяне оставляют Лачин, несмотря на конец войны в Карабахе и прибытие российских миротворцев
  9. Кашатагскому району 10 лет
  10. Заявление Президента Азербайджанской Республики, Премьер-министра Республики Армения и Президента Российской Федерации
  11. Заявление Президента Азербайджанской Республики, Премьер-министра Республики Армения и Президента Российской Федерации
  12. Власти отчитались о восстановительных работах в Нагорном Карабахе. Кавказский узел (30 Декабри 2020). 4 Январ 2021 санҷида шуд.
  13. Кавказский календарь. Тифлис 1912(пайванди дастнорас — таърих). 26 феврали 2012 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 17 октябри 2015.
  14. Демоскоп Weekly - Приложение. Справочник статистических показателей.. www.demoscope.ru. 5 Декабри 2017 санҷида шуд.
  15. В Баку проходит акция, приуроченная к 15-й годовщине оккупации города Лачин со стороны Армении
  16. Армения: на территории стратегического Лачинского коридора возможен демографический кризис(пайванди дастнорас — таърих). 16 май 2009 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 31 июли 2009.
  17. Этнокавказ. Национальный состав населения Лачинского района по переписи 1939 года.
  18. Этнокавказ. Национальный состав населения Лачинского района по переписи 1959 года.
  19. Этнокавказ. Национальный состав населения Лачинского района по переписи 1970 года.
  20. Этнокавказ. Национальный состав населения Лачинского района по переписи 1979 года.