Гадабек

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
(Тағйири масир аз Гадабей)
Шаҳр
Гадабек
озарбойҷонӣ: Gədəbəy
40°33′56″ с. ш. 45°48′58″ в. д.HGЯO
Кишвар  [[|]]
Таърих ва ҷуғрофиё
Баландии марказ 1 467 ± 1 м
Минтақаи замонӣ UTC+4
Аҳолӣ
Аҳолӣ
  • 10 146 тан (2009)
Гадабек дар харитаи
Гадабек
Гадабек
 Парвандаҳо дар Викианбор

Гадабек (озарбойҷонӣ: Gədəbəy) — шаҳр ва маркази маъмурии ноҳияи Гадабеки Озарбойҷон аст. Воқеъ дар ноҳияҳои назди кӯҳи Қафқози хурд, 51 км аз истгоҳи роҳи оҳани Даллар.

Мувофиқи «Тақвими қафқозӣ»-и соли 1912 дар деҳаи Гадебейи (Кедабек) уезди Елизаветполи губернияи Елизаветпол 266 нафар, аксаран озарбойҷониҳо, ки ҳамчун «тоторҳо» меномиданд, зиндагӣ мекарданд [1]. Мувофиқи барӯйхатгирии умумииттифоқии соли 1989 дар шаҳраки навъи шаҳрии Гадабек 5049 нафар зиндагӣ мекарданд [2] ва соли 1990 ин шаҳрак мақоми шаҳрро гирифт. Дар шаҳр саноати хӯрокворӣ ва чӯбкорӣ рушд кардааст; истеҳсоли масолеҳи сохтмонӣ. Маъданҳои мис истихроҷ карда мешаванд.

Қалъаи Кёроғлу

Таърих[вироиш | вироиши манбаъ]

Топонимия[вироиш | вироиши манбаъ]

Номи бостонии Гадабек - Гетабак аст. Таърихнигори армании асри XIII Вардани Бузург топонимро дар шакли Гетабакс зикр мекунад [3]. Тибқи фарзияи олими олмонӣ Г. Хубшман топоним аз армании "get" - дарё ва "бак" - ҳавлӣ меояд.

Ҷуғрофия ва иқлим[вироиш | вироиши манбаъ]

Гадабек дар минтақаи кӯҳи миёна ва баланди Кафқази хурд ҷойгир аст. Ҳарорат дар ин ҷо дар моҳи июл аз +10 C то +20 C ва дар моҳи январ аз -2 C то -10 C мебошад.

Аҳолӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Сол Шумора
1959 3 509 [4]
1970 4 155 [5]
Сол Шумора
1979 4 453 [6]
1989 5 049 [7]
Сол Шумора
2009 10 146
Сол Шумора
1959 3509 [8]
1970 4155 [9]
Сол Шумора
1979 4453 [10]
1989 5049 [11]
Сол Шумора
2009 10 146

Шахсиятҳои машҳур[вироиш | вироиши манбаъ]

  • Микоил Хидирзода - математики барҷастаи Озарбойҷон, аввалин декани озарбойҷонии факултаи механика ва математикаи Донишгоҳи давлатии Боку мебошад.
  • Ҷалол Хидиров сиёсатмадори озарбойҷонӣ, собиқадори ҷанги Қарабоғ, хизматчии дараҷаи аввал, 31 июли соли 2018 аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Озарбойҷон ҷаноби Илҳом Алиев бо медали "Барои аъло дар хидмати давлатӣ" мукофотонида шудааст.
  • Гудрат Пашаев - собиқ муовини аввали раиси ҳукумати иҷроияи вилояти Гадабой, иҷрокунандаи вазифаи раиси ҳукумати иҷроияи вилояти Гадабой (01.06.2018 - 28.08.2018) мебошад.
  • Илҳом Алиев - (қаҳрамони миллӣ) шаҳиди ҷанги Қарабоғ, қаҳрамони миллии Озарбойҷон аст.
  • Халил Исмоилов - доктори илмҳои таърих, профессор, Корманди шоистаи маданият, мудири кафедраи Донишгоҳи давлатии Боку
  • Собир Мамедлӣ - доктори илмҳои сиёсӣ, намояндаи махсуси Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Озарбойҷон дар минтақаи Гадабой дар солҳои ҷанги Қарабоғи 1992, фармондеҳи баталиони ихтиёрӣ.
  • Иззет Рустамов - муовини сарвазир (1994-1999), мудири кафедраи ҷомеашиносии Донишгоҳи давлатии Боку
  • Ҳамид Иманов - мудири кафедраи фалсафаи Донишгоҳи давлатии Боку (1976-2011)
  • Яғуб Мамедов - профессор, раиси Шӯрои Олии ҶШС Озарбойҷон дар замони шӯравӣ
  • Бакир Маҳаррамов - геологи нафт, доктори илмҳои геология ва минералогия (2005), президенти Ҷамъияти геологҳои нафтии Озарбойҷон (2014-2015). )
  • Мирзо Садихов - академик, Лауреати Мукофоти давлатии СССР.
  • Нуреддин Рзаев - Ходими шоистаи илм, профессор
  • Тофиг Кочарли - академики Академияи Миллии Озарбойҷон
  • Фирудин Кочарли - академики Академияи Миллии Озарбойҷон
  • Гошгар Аҳмадов узви вобастаи Академияи Миллии Озарбойҷон мебошад.
  • Тофик Расулов - (21 майи 1930 - 3 майи 2012 ) номзади илмҳои фалсафа, профессор, муаллими шоистаи Ҷумҳурии Озарбойҷон.
  • Илёс Тапдиг - шоир, тарҷумон, узви Иттифоқи нависандагони Озарбойҷон аз соли 1958, лауреати ҷоизаи "Комсомоли Озарбойҷон" (1972).
  • Зека Вилоятоғлу - ходими фарҳанг ва санъат, нависанда, сароянда
  • Ашиг Алтай Мамедов - муовини раиси Иттифоқи Ашӯғҳои Озарбойҷон, доктори илмҳои фалсафа, муаллими калони Донишгоҳи давлатии фарҳанг ва санъати Озарбойҷон.
  • Фахри Муслум - шоир, публицист, доктори илмҳои фалсафа дар соҳаи иқтисод.

Пайвандҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. Кавказский календарь. Тифлис 1912(пайванди дастнорас — таърих).(пайванди дастнорас)
  2. Демоскоп Weekly — Приложение. Справочник статистических показателей.
  3. H. Hübschmann. Die Altarmenischen Ortsnamen. Mit Beiträgen zur historischen Topographie Armeniens und einer Karte. — Verlag von Karl J. Trübner, 1904. — P. 418.
  4. перепись населения СССР 1959 года
  5. перепись населения СССР 1970 года
  6. перепись населения СССР 1979 года
  7. перепись населения СССР 1989 года
  8. Перепись населения СССР (1959)
  9. Перепись населения СССР (1970)
  10. Всесоюзная перепись населения СССР (1979)
  11. Перепись населения СССР (1989)