Гаршосп (писари Зав)

Гаршосп
	Гаршосп
Падар	Зав
Ишорашуда дар китоби	Шоҳнома

Гаршосп (форсӣ: گرشاسپ‎) ё Гаршосб — охирин подшоҳи силсилаи Пешдодиён, писари Зав. Ӯ ҳудуди нуҳ сол ба Эрон ҳукумат кард.

Ӯро набояд бо Гаршоспи паҳлавон ва ниёи Рустам иштибоҳ кард. Номи Гаршосп аз авестоии Kərəsāspa гирифта шуда ва ба маънӣ «дорандаи асби лоғар» аст.

Ҷалол Холиқии Мутлақ абёти марбут ба подшоҳии Гаршоспро илҳоқӣ ва ғайриаслӣ медонад ва ин абётро дар нусхаи тасҳеҳии худ надорад; зеро ки ин абёт дар нусхаҳои Флоренсия (614 ҳиҷрӣ) ва Истанбул (731 ҳиҷрӣ) нест ва дар тарҷумаи арабии Бундорӣ ҳам наомадааст. Ва ҳамчунин бо таваҷҷуҳ ба ашъори «Шоҳнома», пас аз даргузашти Завтаҳмосп, Эрон бе шоҳ мемонад ва эрониён ба Зол паноҳ мебаранд ва аз Зобул, Зол ва Рустам ва сипоҳи Эрон барои муқобала бо Афросиёб мешитобанд.^[1]

Абёти марбут ба подшоҳии Гаршосп дар тарҷумаи арабии «Шоҳнома»-и Фирдавсӣ, «Ғурару-с-сияр»-и Саолибӣ низ наомадааст.^[2]

Дар китоби «Форснома»-и Ибни Балхӣ омадааст, модари Гаршосп духтари Пури Ёмин, пури Яъқуб будааст.^[3]

Дар Шоҳнома

Эрониён дар даврони Гаршоспзав ва падараш Завтаҳмосп ба сабаби шикасти сахте, ки дар замони Нӯзар аз турониён хӯрда буданд ва ҳатто Нӯзар ба дасти Афросиёб кушта гашта буд, ҳаргиз натавонистанд қад рост намоянд. Нӯзар ҳангоми муҳосираи пойтахти кишвар тавассути Афросиёб, пушт ба Қорани шоҳи Рай гарм дошт, аммо Қоран низ дар он замон тавони рӯёрӯӣ бо Афросиёбро надошт. Ба ҳамин сабаб эрониён чашми ёрӣ ва кумак ба зобулиён дӯхта буданд.

Завтаҳмосп ки даргузашт ва Гаршоспзав бар тахти Эрон нишаст, хабараш ба Турон расид. Афросиёб, ки дар он замон сипаҳсолори Турон буд, на шоҳи Турон, дирангро ҷоиз надонист. Бо вуҷуди бемайлии Пашанги ниёяш, аз тариқи Хор Рай ба Эрон ҳуҷум овард ва эрониён назди Зол шитофтанд. Зол аз пирӣ ва куҳӯлат шиква намуд, вале навиди Рустамро дар мушорикат ва дифоъ ба эрониён дод, вале Рустам навҷавонест, ки ҳануз лабаш бӯи шир медиҳад.

Писар буд Завро яке хешком,
Падар карда будиш Гаршосп ном.

Биёмад, нишаст аз бари тахтгоҳ,
Ба сар барниҳод он каёнӣ кулоҳ.

Чу биншаст бар тахту гоҳи падар,
Ҷаҳонро ҳаме дошт бо зебу фар.

Чунин то баромад барин рӯзгор,
Дарахти бало кина овард бор.

Ба туркон хабар шуд, ки Зав даргузашт,
Бар он сон, ки бад тахт бекора гашт.

Биёмад ба Хор Рай Афросиёб,
Бибахшид гетиву бигзошт об.

Фирдавсӣ

Эзоҳ

↑ گل رنج‌های کهن، برگزیده مقالات دربارهٔ شاهنامه فردوسی، دکتر جلال خالقی مطلق، به کوشش علی دهباشی، انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری انتشارات سخن ۱۳۹۷
↑ برابر نهاد شاهنامه فردوسی و غرر السیر ثعالبی، عباس پریش‌روی، انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری انتشارات سخن، ۱۳۹۰
↑ ابن بلخی، فارسنامه، ص ۳۹

[1] گل رنج‌های کهن، برگزیده مقالات دربارهٔ شاهنامه فردوسی، دکتر جلال خالقی مطلق، به کوشش علی دهباشی، انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری انتشارات سخن ۱۳۹۷

[2] برابر نهاد شاهنامه فردوسی و غرر السیر ثعالبی، عباس پریش‌روی، انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری انتشارات سخن، ۱۳۹۰

[3] ابن بلخی، فارسنامه، ص ۳۹

[1]

[2]

[3]