Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон
| Assembly of Representatives Маҷлиси намояндагон Majlisi namoyandagon | |
|---|---|
 | |
| Навъ | |
| Таърих | |
| Таъсис | 26 September 1999 |
| Фармонравоҳо | |
Chairman of the Assembly of Representatives |
Shukurjon Zuhurov Since 16 March 2010 |
| Сохт | |
| Ҷойҳо | 63 members |
_diagram.svg) |
|
Гурӯҳҳои сиёсӣ |
People's Democratic Party of Tajikistan (51) |
| Интихобот | |
Интихоботи охири |
1 March 2015 |
| Макони вохӯрӣ | |
| Dushanbe | |
| Сомона | |
| parlament.tj | |
Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 63 вакил иборат аст, ки онҳо дар асоси ҳуқуқи интихоботии умумӣ, баробар, мустақим ва бо овоздиҳии пинҳонӣ интихоб карда мешаванд. Маҷлиси намояндагон доимоамалкунанда ва касбӣ мебошад.
Салоҳияти Маҷлиси намояндагон
[вироиш | вироиши манбаъ]- Таъсиси Комиссияи марказии интихобот ва бозхонди раис, муовин ва аъзои он бо пешниҳоди Президент;
- Ба муҳокимаи халқ пешниҳод намудани лоиҳаи қонунҳо ва дигар масъалаҳои муҳими давлатию ҷамъиятӣ;
- Тасдиқи барномаҳои иқтисодӣ ва иҷтимоӣ;
- Ризоият ба додугирифти қарзи давлатӣ;
- Тасдиқ ва бекор кардани шартномаҳои байналмилалӣ;
- Таъини раъйпурсӣ;
- Таъсиси судҳо;
- Тасдиқи рамзҳои давлатӣ;
- Тасдиқи мукофотҳои давлатӣ;
- Тасдиқи фармонҳои Президент дар бораи таъйин ва озод намудани раиси Бонки миллӣ ва муовинони ӯ;
- Муқаррар намудани рутбаҳои ҳарбӣ, дипломатӣ ва унвонҳои махсус;
- Амалӣ намудани ваколатҳои дигаре, ки Конститутсия ва қонунҳо муайян кардаанд.
Маҷлиси намояндагон аз рӯи масъалаҳои зикршудаи салоҳияташ қарор қабул мекунад. Қарори Маҷлиси намояндагон бо тарафдории аксарияти шумораи умумии вакилон қабул мегардад, агар тартиби дигари қабули қарорро Конститутсия муайян накарда бошад. Иҷрои қарорҳои Маҷлиси намояндагон дар тамоми қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатми аст. Маҷлиси намояндагон қарорҳои Маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳрҳо ва ноҳияхоро дар сурати ба Конститутсия, қонунҳои конститутсионӣ ва дигар қонунҳои ҶТ мувофиқат накардани онҳо бекор мекунад. Маҷлиси намояндагон фаъолияти худро дар асоси усули таҷзияи ҳокимияти давлатӣ, волоияти қонун, ошкорбаёнӣ, дастаҷамъӣ, эҳтироми ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, гуногунандешӣ ва масъулият дар назди халқ ба амал мебарорад. Маҷлиси намояндагон ҳокимияти қонунгузориро ба амал бароварда, санадҳои зерин қабул мекунад:
- қонунҳои конститутсионии ҶТ;
- қонунҳои ҶТ қарорҳо.
Кумитаҳо ва комиссияҳо
[вироиш | вироиши манбаъ]Кумитаҳо
[вироиш | вироиши манбаъ]- Кумита оид ба қонунгузорӣ ва ҳуқуқи инсон
- Кумита оид ба тартиботи ҳуқуқӣ, мудофиа ва амният
- Кумита оид ба иқтисод ва молия
- Кумита оид ба масъалаҳои аграрӣ, захираҳои об ва замин
- Кумита оид ба корҳои байналмилалӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва иттилоот
- Кумита оид ба илм, маориф, фарҳанг ва сиёсати ҷавонон
- Кумита оид ба масъалаҳои иҷтимоӣ, оила ва ҳифзи саломатӣ
- Кумита оид ба сохтори давлатӣ ва худидоракунии маҳаллӣ
- Кумита оид ба энергетика, саноат, сохтмон ва коммуникатсия
Комиссияҳо
[вироиш | вироиши манбаъ]- Комиссияи экологии Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии ҷумҳурии Тоҷикистон
- Комиссия оид ба одоби вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон
- Комиссия оид ба назорати Дастур ва ташкили кор Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии ҷумҳурии Тоҷикистон
- Комиссияи баҳисобгирии овозҳо оид ба интихоб намудани Раиси Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии ҷумҳурии Тоҷикистон
Интихоботи соли 2005
[вироиш | вироиши манбаъ]Мутобиқи Конститутсияи (Сарқонуни) ҶТ ва Қонуни Конститутсионии ҶТ "Дар бораи интихоботи Маҳлиси Олии ҶТ" 27 феврали соли 2005 интихоботи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид. Дар ҳавзаи ягонаи умумиҷумҳуриявӣ барои 22 мандат аз ҷониби 6 ҳизби сиёсӣ, 61 номзад ба вакилии Маҷлиси намояндагон пешбарӣ гардиданд ва ба қайд гирифта шуданд. Дар ҳавзаҳои якмандатӣ ба вакилии Маҷлиси намояндагон 209 номзад пешбарӣ гардид, ки 170 нафар ба қайд гирифта шуда буданд. Аз ҳавзаи ягонаи умумиҷумҳуриявӣ барои 22 мандати вакили Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон 6 ҳизби сиёсӣ: Ҳизби демократии Тоҷикистон, Ҳизби коммунистии Тоҷикистон, Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон, Ҳизби сотсиалистии Тоҷикистон ва Ҳизби халқии демократии Тоҷикистон мубориза бурданд. Ҳизби халқии демократии Тоҷикистон , Ҳизби коммунистии Тоҷикистон ва Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон ҳадди 5-фоизаро гузаштанд. 22 вакил аз ҳавзаи ягонаи умумиҷумҳуриявии интихобот, аз ҷумла аз Ҳизби коммунистии Тоҷикистон - 3 , Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон - 2 ва Ҳизби халқии демократии Тоҷикистон - 17 вакил ва аз ҳавзаи якмандатӣ 41 вакил интихоб гардид. Аз 63 вакил
- Ҳизби халқии демократии Тоҷикистон - 46 нафар,
- Ҳизби коммунистии Тоҷикистон - 4 нафар,
- Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон - 2 нафар,
- 11 нафар узвияти ҳизбӣ надоранд.
Аз шумораи умумии вакилон 11 нафар занон мебошанд. Дар байни вакилони Маҷлиси намояндагон 11 нафар ҳуқуқшинос, 12 нафар муҳандис, 7 нафар иқтисодчӣ, 3 нафар агроному зоотехник, 26 нафар омӯзгор, 1 нафар духтур, 1 нафар рӯзноманигор, 1 нафар китобшинос, 1 нафар мутахассиси равобити байналмилалӣ, 2 нафар байтор фаъолият мекарданд. Аз онҳо 3 нафар узви вобастаи Академияи илмҳои Тоҷикистон, 7 нафар доктори илм, 11 нафар номзади илм.
Интихоботи соли 2010
[вироиш | вироиши манбаъ]Интихоботи порлумонӣ дар Тоҷикистон 28 феврали соли 2010 баргузор гардид.[1]
Натиҷаҳои интихобот
[вироиш | вироиши манбаъ]- Ҳизби халқӣ-демократӣ - 71,69 % (2 миллиону 261 ҳазору 406 овоз)[2]
- Ҳизби наҳзати исломӣ - 7,74 % (244 ҳазору 171 овоз)
- Ҳизби коммунистӣ - 7,22 % (227 ҳазору 809 овоз)
- Ҳизби сотсиал-демократ - 0,72 % (22 ҳазору 610 овоз)
- Ҳизби демократ - 0,84 % (26 ҳазору 114 овоз)
- Ҳизби сотсиалист - 0,47 % (14 ҳазору 907 овоз)
- Ҳизби ислоҳоти иқтисодӣ - 4,69 % (147 ҳазору 896 овоз)
- Ҳизби аграрӣ - (153 ҳазору 236 овоз)
Интихоботи соли 2015
[вироиш | вироиши манбаъ]| Ҳизбҳо | Овоз | % | Ҷой | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Дар ҳавза | Феҳристи ҳизбӣ | Ҷамъ | +/– | |||
| Ҳизби халқӣ-демократӣ | 65.4 | 35 | 16 | 51 | –4 | |
| Ҳизби аграрии Тоҷикистон | 11.7 | 2 | 3 | 5 | +3 | |
| Ҳизби ислоҳоти иқтисодии Тоҷикистон | 7.5 | 1 | 2 | 3 | +1 | |
| Ҳизби сотсиалистии Тоҷикистон | 5.5 | 0 | 1 | 1 | +1 | |
| Ҳизби коммунистии Тоҷикистон | 2.2 | 2 | 0 | 2 | 0 | |
| Ҳизби демократии Тоҷикистон | 1.7 | 1 | 0 | 1 | +1 | |
| Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон | 1.6 | 0 | 0 | 0 | –2 | |
| Ҳизби сотсиал-демократии Тоҷикистон | 0.5 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Total | 100 | 41 | 22 | 63 | 0 | |
| Registered voters/turnout | 87.7 | – | – | – | – | |
| Source: Asia Plus, IPU | ||||||
1 марти соли 2015 интихоботи вакилон ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид. Аз ҳавзаи ягонаи умумиҷумҳуриявӣ ба ҷонибдории рӯйхати
- Ҳизби халқии демократии Тоҷикистон (ҲХДТ) - 65,4%,
- Ҳизби аграрии Тоҷикистон (ҲАТ) - 11,7%,
- Ҳизби ислоҳоти иқтисодии Тоҷикистон (ҲИИТ) - 7,5%,
- Ҳизби сотсиалистии Тоҷикистон (ҲСТ) - 5,5%
- Ҳизби коммунистии Тоҷикистон (ҲКТ) - 2,2%,
- Ҳизби демократии Тоҷикистон (ҲДТ) - 1,7%
- Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон (ҲНИТ) - 1,6%,
- Ҳизби сотсиал-демократии Тоҷикистон (ҲСДТ) - 0,5%-и
раъйи интихобкунандагонро касб намуданд. Ҳамин тариқ, тибқи рӯйхати ҳизбӣ дар парлумони нав ҲХДТ-ро 16 нафар, ҲАТ-ро - 3 нафар, ҲИИТ-ро 2 нафар ва ҲСТ-ро 1 нафар вакил намояндагӣ мекунанд.
Ба иттилои манбаъ, дар интихобот 4 млн. 319 ҳазору 395 интихобкунандагон ба қайд гирифта шуда, аз ин шумор 3 млн. 791 ҳазору 827 нафар овоз доданд. Тибқи натиҷаҳои ниҳоии интихобот дар 41 ҳавзаи якмандатии интихоботӣ 35 нафар номзадҳои ҲХДТ, 2 номзади ҲАТ, 2 намояндаи ҲКТ ва 1 нафарӣ номзадҳои ҲДТ ва ҲИИТ пирӯзӣ ба даст оварда, ба парлумон роҳ ёфтанд.[3]
Интихоботи соли 2020
[вироиш | вироиши манбаъ]1 марти соли 2020 интихоботи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гардид.
Аз ҳавзаи ягонаи умумиҷумҳуриявӣ ба ҷонибдории рӯйхати
- Ҳизби халқии демократии Тоҷикистон (ҲХДТ) - 50,40%,
- Ҳизби аграрии Тоҷикистон (ҲАТ) - 16,50%,
- Ҳизби ислоҳоти иқтисодии Тоҷикистон (ҲИИТ) - 16,61%,
- Ҳизби сотсиалистии Тоҷикистон (ҲСТ) - 5,15%
- Ҳизби коммунистии Тоҷикистон (ҲКТ) - 3,11%,
- Ҳизби демократии Тоҷикистон (ҲДТ) - 5,10%
- Ҳизби сотсиал-демократии Тоҷикистон (ҲСДТ) - 0,32%-и
раъйи интихобкунандагонро касб намуданд.
Ҳамин тариқ, тибқи рӯйхати ҳизбӣ дар парлумони нав: ҲХДТ-ро 12 нафар, ҲАТ-ро - 4 нафар, ҲИИТ-ро 4 нафар, ҲДТ-ро 1 нафар ва ҲСТ-ро 1 нафар вакил намояндагӣ мекунанд.[4]
4 миллиону 245 ҳазору 951 нафар интихобкунандагон дар ин маъракаи муҳими сиёсӣ иштирок намуданд, ки ин 86,4%-и шумораи умумии интихобкунандагонро ташкил медиҳад. шумораи овозҳои интихобкунандагоне, ки ба муқобили рӯйхати ҳамаи ҳизбҳои сиёсӣ дода шудаанд, 52 ҳазору 30 нафар ё 1,39%-ро ташкил медиҳад.
Тибқи натиҷаҳои ниҳоии интихобот дар 41 ҳавзаи якмандатии интихоботӣ: ҲХДТ - 35 нафар, ҲАТ - 3 нафар, ҲКТ - 2 нафар ва ҲИИТ - 1 нафар пирӯзӣ ба даст оварда, ба парлумон роҳ ёфтанд.[4]
Раисони Маҷлиси намояндагон
[вироиш | вироиши манбаъ]- Хайруллоев Сайдулло — (2005 - 2010)
- Шукурҷон Зуҳуров — (2010 ва 2015)
- Маҳмадтоир Зокирзода — 2020
Эзоҳ
[вироиш | вироиши манбаъ]- ↑ http://www.osce.org/odihr/item_12_42319.html
- ↑ Натиҷаҳои нахустин ва эътирозҳои нахустин. Радиои Озодӣ. 1 март, 2010 санҷида шуд.
- ↑ КМИР натиҷаҳои ниҳоии интихоботро эълон кард. 23 марти 2015 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 23 марти 2015.
- ↑ 4.0 4.1 ИНТИХОБОТ-2020. Комиссияи марказии интихобот ва раъйпурсӣ натиҷаҳои пешакии интихоботи вакилони Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистонро эълон намуд. 18 марти 2020 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 4 ноябри 2022.