Ҳаракати ҳамроҳнашуда

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Ҳаракати ҳамроҳнашуда

Ҳаракати ҳамроҳнашуда (англ. Non-Aligned Movement ) ташкилоти байналмилалӣ [1], ки 120 давлати ҷаҳонро дар асоси принсипҳои иштирок накардан дар блокҳои ҳарбӣ муттаҳид мекунад (бо он дар замони таъсиси созмон, пеш аз ҳама, Ташкилоти Шартномаи Атлантикаи Шимолй ва Ташкилоти Шартномаи Варшава , инчунин Ташкилоти Шартномаи Марказй, Ташкилоти Шартномаи Осиёи Чануби Шаркй, АНЗУС ва гайра. П. ).

Харакати хамрохнашуда дар конференциям Белград мохи сентябри соли 1961 расман ташкил карда шуда буд. Пеш аз таъсиси Ҳаракат конфронси Бандунг дар соли 1955, машваратҳои сеҷонибаи Иосип Броз Тито, Гамал Абдулносир ва Ҷавоҳарлол Неҳру дар соли 1956, инчунин сафари Тито ба Осиё ва Африқо дар аввали соли 1961 бо киштии Галеб [2] буд.

Таркиб [3][вироиш | вироиши манбаъ]

Аз моҳи майи соли 2011, он дорои 120 давлат, аз ҷумла 1 Аврупо - Беларусӣ (бо вуҷуди он, ки узви созмони низомии СПАД мебошад), 37 Осиё, 53 Африқо, 26 Амрико, 3 уқёнусӣ мебошад.

17 кишвар мақоми нозир доранд: Аргентина, Арманистон, Босния ва Ҳерсеговина, Бразилия, Қазоқистон, Қирғизистон, Чин, Коста-Рика, Мексика, Парагвай, Сальвадор, Сербия, Тоҷикистон, Украина, Уругвай, Хорватия . 5 ташкилоти байналмилали ва 2 миллии озодихохи якхела доранд: СММ, Иттиходи Африка, Лигаи давлатхои араб, Созмони хамкории исломи, ОСНАА, Фронти озодии халкии сотсиалистии Канак (Каледонияи Нав), Харакати нави истицлолияти Пуэрто-Рико.

Мушкилоти қабули қарор[вироиш | вироиши манбаъ]

Сарфи назар аз он, ки идеяи асосии Харакати хамрохнашуда рад кардан аз иштирок кардан дар блокхои харбй мебошад, аъзоёни Харакат мунтазам ба зарурати кор карда баромадани мавкеи ягонаи оид ба ихтилофоти муайян дучор мешаванд. Дар аксари мавридҳо дар Ҳаракат дар бархӯрдҳо ба низоъҳо ягонагӣ вуҷуд надорад.

Масалан, дар конфронси Қоҳира дар соли 1964, хоҳиши иштироки сиёсатмадори тарафдори Белгия аз Ҷумҳурии Демократии Конго Моизе Цомбе монеае буд. Баъзе кишварҳо (Нигерия, Либерия, Сенегал ва Того) ҷонибдори иҷозати Tshombe буданд, дар ҳоле ки дигар давлатҳо (ба монанди Югославия ) муқобил буданд [4] . Цомбе бо аксарияти овозхо ба конференция кабул карда нашу-дааст. Ҳарчанд Тшомбе ба Қоҳира парвоз карда бошад ҳам, дар конфронс ширкат карда натавонист [4] .

Ҳодисаҳои даҳсолаи охир дар геополитикаи ҷаҳонӣ аз ҷониби кишварҳои иштирокчии Ҳаракат, ки дар гузаштаи наздик мушоҳида нашуда буд, ба як мушкилот муносибат ва бархӯрдҳои гуногунро ба вуҷуд овард. Ҳарду кишваре ҳастанд, ки як навъ дигаргуниҳои инқилобӣ ва равандҳои сиёсии Шарқи Наздикро дастгирӣ мекунанд ва ҳам мухолифон. Хамаи ин — чудой ва муносибатхои гуногун — дар кори мачлисхои машваратии сардорони Харакати хамрохнашуда инъикос ёфтааст.

Ҳамин тавр, дар соли 2012 дар нишасти Ҷунбиши ғайримустақим дар Теҳрон як ҷанҷоли Мисру Сурия ба вуқӯъ пайваст, ки бар асари суханронии Муҳаммад Мурсӣ, раисиҷумҳури Миср, дар ҷараёни он ҳайати Сурия толори нишастро тарк кард. Раҳбари Миср ҳукумати Сурияро "саркӯбгар" тавсиф кард ва хостори истиқрори осоиштаи як режими демократӣ дар ин кишвар шуд, дар ҳоле ки дипломати эронӣ ба кишвари худ ҳамчун посдори сулҳ пешниҳод кард [5] .

Мамлакатхои аъзо[вироиш | вироиши манбаъ]

  1.  Озарбойҷон[6]
  2.  Алҷазоир
  3.  Ангола
  4.  Антигуа ва Барбуда
  5.  Афғонистон
  6.  Ҷазираҳои Багам
  7.  Банглодеш
  8.  Барбадос
  9.  Баҳрайн
  10.  Белиз
  11.  Беларус
  12.  Бенин
  13.  Боливия
  14.  Ботсвана
  15.  Бруней
  16.  Буркина-Фасо
  17.  Бурунди
  18.  Бутон
  19.  Вануату
  20.  Венесуэла
  21. Шаблон:Country data Тимори шарқи
  22.  Ветнам
  23.  Габон
  24.  Ҳаити
  25.  Гайана
  26.  Гамбия
  27.  Гана
  28.  Гватемала
  29.  Гвинея
  30.  Гвинея-Биссау
  31. Шаблон:Country data Государство Палестина
  32.  Ҳондурас
  33.  Гренада
  34. Шаблон:Country data Джибути
  35.  Доминика
  36. Шаблон:Country data Доминиканская Республика
  37. Шаблон:Country data Египет
  38.  Замбия
  39.  Зимбабве
  40. Шаблон:Country data Индия
  41.  Индонезия
  42.  Урдун
  43. Шаблон:Country data Ирак
  44.  Эрон
  45. Шаблон:Country data Йемен
  46.  Кейп-Верде
  47. Шаблон:Country data Камбоджа
  48.  Камерун
  49. Шаблон:Country data Катар
  50.  Кения
  51. Шаблон:Country data КНДР
  52.  Колумбия
  53. Шаблон:Country data Коморские Острова
  54. Шаблон:Country data Демократическая Республика Конго
  55. Шаблон:Country data Республика Конго
  56.  Кот-д'Ивуар
  57.  Куба
  58. Шаблон:Country data Кувейт
  59.  Лаос
  60.  Лесото
  61.  Либерия
  62.  Лубнон
  63.  Либия
  64.  Маврики
  65.  Мавритания
  66.  Мадагаскар
  67.  Малави
  68.  Малайзия
  69.  Мали
  70. Шаблон:Country data Мальдивы
  71. Шаблон:Country data Марокко
  72.  Мозамбик
  73. Шаблон:Country data Монголия
  74. Шаблон:Country data Мьянма
  75.  Намибия
  76.  Непал
  77.  Нигер
  78.  Нигерия
  79.  Никарагуа
  80. Шаблон:Country data ОАЭ
  81.  Умон
  82.  Покистон
  83.  Панама
  84. Шаблон:Country data Папуа — Новая Гвинея
  85.  Перу
  86.  Руанда
  87. Шаблон:Country data Сан-Томе и Принсипи
  88. Шаблон:Country data Саудовская Аравия
  89. Шаблон:Country data Сейшельские Острова
  90.  Сенегал
  91. Шаблон:Country data Сент-Винсент и Гренадины
  92. Шаблон:Country data Сент-Китс и Невис
  93.  Сент-Люсия
  94.  Сингапур
  95. Шаблон:Country data Сирия
  96.  Сомали
  97.  Судон
  98.  Суринам
  99. Шаблон:Country data Сьерра-Леоне
  100.  Таиланд
  101.  Танзания
  102.  Того
  103. Шаблон:Country data Тринидад и Тобаго
  104.  Тунис
  105. Шаблон:Country data Туркмения
  106.  Уганда
  107.  Ӯзбекистон
  108. Шаблон:Country data Фиджи
  109. Шаблон:Country data Филиппины
  110. Шаблон:Country data ЦАР
  111.  Чад
  112.  Чили
  113.  Шри Ланка
  114.  Эквадор
  115. Шаблон:Country data Экваториальная Гвинея
  116.  Эритрея
  117. Шаблон:Country data Эсватини
  118.  Эфиопия
  119. Шаблон:Country data ЮАР
  120.  Ямайка

мушохидачиён[вироиш | вироиши манбаъ]

Шаблон:Updated

Аъзоёни собиқ[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар хар як анчумани харакат раис интихоб мешавад [7] . Бюрои ҳамоҳангсозӣ, ки дар СММ низ воқеъ аст, воситаи асосии роҳбарӣ ба кори гурӯҳҳои корӣ, кумитаҳо ва гурӯҳҳои кории ҳаракат мебошад.

Саммити 1, Белград, 1961
16-умин нишаст, Теҳрон, 2012

Конфронси сарони давлатҳо ва ҳукуматҳои ба блокҳо ҳамроҳнашуда, ки аксар вақт онро Саммити Ҷунбиши ғайридавлатӣ меноманд, ҷамъомади асосӣ дар дохили ин ҳаракат аст ва ҳар чанд сол баргузор мешавад. Кишвари мизбони конфронси навбатӣ, ки аз ҷониби сарвари давлат ё ҳукумат намояндагӣ мекунад, барои се соли оянда раиси Ҳаракат мешавад.

Дар байни ин ҳамоишҳо мулоқотҳои гуногуни вазирон баргузор мешаванд. Баъзе аз онҳо махсусгардонида шудаанд, ба монанди вохӯрӣ дар мавзӯи «Муколамаи байни динҳо ва ҳамкорӣ барои сулҳ», дар Манила, Филиппин, 16-18 марти соли 2010. Конфронси генералии вазирони корҳои хориҷӣ ҳар се сол баргузор мешавад. Аз ҳама охирин дар Бали, Индонезия, 23-27 майи соли 2011 ва дар Алҷазоир, Алҷазоир, 26-29 майи соли 2014 баргузор шуданд.

Рӯзҳои 5-6 сентябри соли 2011 Ҷунбиши ғайридавлатӣ 50-солагии худро дар Белград ҷашн гирифт [8] [9] .

4 майи соли 2020 бо ибтикори раиси Ҷунбиши пайвастан ба блокҳо Президенти Озарбойҷон Илҳом Алиев дар Муносибат Саммити сарони давлатҳо дар мавзӯи «Мо дар муқобили COVID-19 якҷояем» бахшида ба мубориза бо коронавирус оғоз гардид. Формати гурӯҳӣ тавассути видеоконфронс [10] [11] .

Ҷунбиши ғайридавлатӣ 60-солагии худро дар Белград рӯзҳои 11-12 октябри соли 2021 таҷлил мекунад [12] .

Қайдҳо[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. ДВИЖЕНИЕ НЕПРИСОЕДИНЕНИЯ Бойгонӣ шудааст 20 май 2018  сол. // Большая российская энциклопедия. Том 8. Москва, 2007, стр. 367.
  2. Новосельцев Б. С. Подготовка Белградской конференции неприсоединившихся стран 1961 г. // Вестник Московского университета. Серия 8: История. — 2013. — № 6. — С. 65
  3. «Non-Aligned Members»(пайванди дастнорас — таърих). 11 май 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 27 марти 2019.
  4. 4.0 4.1 Новосельцев Б. С. Югославия и Каирская конференция неприсоединившихся стран // Славянский альманах. — 2015. — № 1-2. — С. 133—134
  5. Иран и Сирия раскалывают Движение неприсоединения
  6. AZE.az — Азербайджан станет членом «Движения неприсоединения» — Последние новости Азербайджана, Кавказа, СНГ, мировые новости(пайванди дастнорас — таърих). 29 августи 2011 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 17 май 2011.
  7. NAM Summits. Non-Aligned Movement. — «Nicolás Maduro Moros, President of the Bolivarian Republic of Venezuela, who was elected by acclamation as Chair of the Non-Aligned Movement (NAM)»  6 апрели 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 31 марти 2019.
  8. Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of Nesvrstani ponovo u Beogradu. 18 сентябри 2016 санҷида шуд.
  9. Secretary-General's Message to Additional Commemorative Meeting of the Non-Aligned Movement – United Nations Secretary-General Ban Ki-moon (5 September 2011). 18 сентябри 2016 санҷида шуд.
  10. Esmira Jafarova. Non-Aligned Movement is ‘United Against Covid-19’(англ.). www.euractiv.com (5 May 2020). 6 май 2020 санҷида шуд.
  11. Саммит Движения неприсоединения состоялся в формате Контактной группы по инициативе президента Азербайджана_Russian.news.cn. russian.news.cn. 6 май 2020 санҷида шуд.
  12. Non-Aligned Movement celebrates 60th anniversary in Belgrade(англ.), Morning Star (11 October 2021). Проверено 12 октябри 2021.

Пайвандҳо[вироиш | вироиши манбаъ]