Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Jump to navigation Jump to search
Воҳиди маъмурии дараҷаи аввал
Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ
39°00′00″ а. шим. 70°00′00″ т. ш.HGЯO
Кишвар  Тоҷикистон
Тобеъи Ҷумҳурии Тоҷикистон
Шомили 13 ноҳия
Маркази маъмурӣ Душанбе
Таърих ва ҷуғрофиё
Таърихи таъсис 10 апрел 1951
Масоҳат 28 600 км² (2-ум ҷой)
Вақти минтақавӣ UTC+05:00
Шаҳрҳои бузургтарин Ваҳдат, Ҳисор, Турсунзода
Аҳолӣ
Аҳолӣ 1 971 600 нафар нафар (2016)(3-ум ҷой)
Зичӣ 68,9 нафар/км²
Миллият тоҷикон, ӯзбекҳо, қирғизҳо, русҳо
Мазҳаб мусулмонони суннимазҳаби ҳанафӣ
Забонҳои расмӣ тоҷикӣ
Шиносаҳои ададӣ
Сарвожа RR
Рамзи ISO 3166-2 TJ.RR
Нишонаи почта 735413
Домени интернет .tj
Коди мошинҳо TJ07, TJ08
Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ дар харита
Commons-logo.svg Парвандаҳо дар Викианбор

Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ (ҳамч. Ноҳияҳои тобеи марказ, форсӣ: ناحیه‌های تابع جمهوری‎) — як воҳиди идорӣ аз тақсимоти кишварии Тоҷикистонро ташкил медиҳад, ки сездаҳ ноҳияро дар бар мегирад ва шомили ҳеч кадом аз вилоятҳои Тоҷикистон нест ва мустақиман аз Душанбе идора мешавад.

Ҷойгоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

Паҳноварии ин воҳиди идорӣ дар соли 2016 — 28 600 км² аст, ки 20,1 дарсад аз ҳудуди Тоҷикистонро ташкил медиҳад. Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ дар водии Ҳисор ва водии Рашт ҷойгир шуда аз самти ҷануб бо виолияти Сурхондарёи Ҷумҳурии Ӯзбекистон, шимол бо вилояти Суғд, ҷануб бо вилояти Хатлон ва аз шарқ бо ВМКБ ҳамсарҳад мебошанд. Дар ин қаламрави ҷумҳурӣ, дар водии Ҳисор, пойтахти Тоҷикистон шаҳри Душанбе низ воқеъ аст.

Таърих[вироиш | вироиши манбаъ]

Дар қисме аз НТҶ дар солҳои 1939-1951 вилояти Сталинобод ва дар солҳои 1939-1955 вилояти Ғарм вуҷуд доштанд. Соли 1951 вилояти Сталинобод барҳам ёфта ҳамаи ноҳияҳояш ба тобеияти ҷумҳурӣ гузаштанд, дар соли 1955 вилояти Ғарм барҳам дода шуд ва ноҳияҳояш ба тобеияти ҷумҳурӣ гузаштанд. Дар соли 1977 қисме аз ноҳияҳо ба вилояти нави Қӯрғонтеппа дода шуданд.

Мардум[вироиш | вироиши манбаъ]

Бино бар саршумори соли 2016, шумораи аҳолии Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ 1972,3 ҳазор кас буда, ки 23,1% дарсад аз аҳолии Тоҷикистонро ташкил медиҳад. Аз ин шумор 259,0 ҳазор нафар (13,1 дарсад аз шумораи умумии аҳолии вилоят) шаҳрӣ ва 1713,3 ҳазор нафар (86,9 дарсад) рустоӣ будаанд. Миёнгини зичии аҳолӣ дар вилоят 69,0 кас бар км² аст.[1] Мардуми [НТҶ] ба забонҳои тоҷикӣ, ӯзбекӣ ва қирғизӣ сухан мегӯянд.

Тоҷикон – 85%, ӯзбекон — 12%, ғайра — 3%.

Ҳайати миллӣ тибқи барӯйхатгириҳои шӯравӣ (1979; 1989) ва Тоҷикистон (2010)

Халқ 1979[1]наф. % 1989[2]наф. % 2010[3]наф. %
Ҳамагӣ 789 105 100,00 % 1 112 084 100,00 % 1 722 908 100,00 %
тоҷикон 517 223 65,55 % 766 944 68,96 % 1 465 237 85,04 %
узбекҳо 172 957 21,92 % 236 215 21,24 % 201 356 11,69 %
қирғизҳо 20 531 2,60 % 30 788 2,77 % 35 627 2,07 %
русҳо 49 449 6,27 % 46 715 4,20 % 2846 0,17 %
тоторҳо 11 254 1,43 % 11 148 1,00 % 898 0,05 %
туркманҳо 399 0,05 % 1476 0,13 % 318 0,02 %
қазоқҳо 497 0,06 % 707 0,06 % 74 0,00 %
украинҳо 4200 0,53 % 4877 0,44 %
белорусҳо 779 0,10 % 747 0,07 %
дигарон 11 816 1,50 % 12467 1,12 % 16 552 0,96 %

Бахшбандӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Бино бар Қонуни тақсимоти кишварии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ 4 шаҳр, 13 шаҳрак, 13 ноҳия ва 101 ҷамоат дорад[2]:

Ноҳияҳо ва шаҳрҳои НТМ
Номи воҳиди идорӣ Аҳолӣ
(01.01.2016)
ҳазор кас		 Паҳно
ҳазор км²		 Зичии
аҳолӣ
кас/км²
шаҳри Ваҳдат* 96,4 3,7 85,7
шаҳри Турсунзода* 52,8 1,2 228,2
шаҳри Роғун* 15,0 0,5 82,4
шаҳри Ҳисор* 67,7 1,0 280,6
Ноҳияи Варзоб 74,8 1,7 44,0
Ноҳияи Ваҳдат 263,0
Ноҳияи Лахш 61,3 4,6 13,3
Ноҳияи Нуробод 74,2 0,9 82,4
Ноҳияи Рашт 116,6 4,6 25,3
Ноҳияи Роғун* 26,2 0,5 82,4
Ноҳияи Рӯдакӣ 463,1 1,8 257,3
Ноҳияи Сангвор 21,6 6,0 3,6
Ноҳияи Тоҷикобод 42,0 0,7 60,0
Ноҳияи Турсунзода 221,1
Ноҳияи Файзобод 94,5 0,9 105,0
Ноҳияи Шаҳринав 111,5 1,0 111,5
Ноҳияи Ҳисор 240,3
Ҳамагӣ 1972,3 69,0
* ҳамроҳ бо шаҳрҳои тобеи ҷумҳурӣ

Аҳолӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Сол Шумора
1992 1 196 000
1996 1 252 300
1999 1 316 000
2000 1 341 200
2001 1 377 600
Сол Шумора
2002 1 407 200
2003 1 438 000
2004 1 466 100
2005 1 497 900
2006 1 530 400
Сол Шумора
2007 1 564 100
2010 1 685 200
2012 1 786 100
2013 1 832 200
2014 1 874 000
Сол Шумора
2015 1 922 000
2016 1 972 300
2017 2 021 200
2018 2 069 200
2019 2 120 000

Иқтисодиёт[вироиш | вироиши манбаъ]

Омӯзишу парвариш[вироиш | вироиши манбаъ]

Ниҳодҳои фарҳангӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Беҳдошту беҳзистӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

Нигаред[вироиш | вироиши манбаъ]

Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. ↑ 1.0 1.1 Шумораи аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон то 1 январи соли 2016 Бойгонӣ шудааст 2 июли 2015  сол..
  2. ↑ 2.0 2.1 Численность населения Республики Таджикистан на 1 января 2016 года. Сообщение Агентства по статистике при Президенте Республики Таджикистан.. 15 июли 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 июли 2015.
  3. ↑ Том 3. Национальный состав и владение языками, гражданство населения Республики Таджикистан (2010). Баргирифта аз сарчашмаи аввал 14 октябри 2013. // Агентство по статистике при Президенте Республики Таджикистан
Тоҷикистон Ин мақолаи нопурра аз ҷуғрофияи Тоҷикистон мебошад.
Шумо метавонед бо пурра кардани ин ба Википедия кумак кунед.
Баргирифта аз "https://tg.wikipedia.org/w/index.php?title=Ноҳияҳои_тобеи_ҷумҳурӣ&oldid=1311726"