Новбон севум

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод
Новбон севум
10-Navban 3.png
Сардӯшӣ ва нишони остини новбон севум дар Нерӯи дарёии Эрон
Кӯтаҳнивишт форсӣ: ناوبان سوم
Кишвар  Эрон
Дараҷаи болотар Новбон дувум
Дараҷаи поинтар Новдор якум
Ҳамто

Новбон севум (форсӣ: ناوبان سوم‎) — дараҷае афсарӣ дар нерӯи дарёӣ, ки ҷойгоҳе болотар аз новдор якум ва поинтар аз новбон дувум дорад ва баробар бо таҳмовар дар нерӯҳои заминӣ ва ҳавоӣ аст.

Пайдарпаии дараҷаҳои низомӣ
Дараҷаи поинтар:
Новдор якум
Seal of the Islamic Republic of Iran Navy.svg
Новбон севум
Дараҷаи болотар:
Новбон дувум

Вожашиносӣ[вироиш | вироиши манбаъ]

«Новбон» ба маънои «киштибон» дар «Шоҳнома» ба кор рафтааст:

Бад-он новбон гуфт Фирӯзшоҳ,
Ки киштӣ барафкан ҳамакнун ба роҳ[2].

Ин истилоҳ аз як вожа ва як пасванд сохта шудааст: нов (форсӣ: ناو‎ < порсии миёна: nāv- < порсии бостон: nāvam-киштӣ[3] + -бон (форсӣ: بان-‎ < порсии миёна: -bān, -vān < паҳлавӣ: pāna-нигаҳбон, посбон’ < эронии бостон: *√pā-поидан, нигаҳбонӣ кардан’ + -van), ки ба исм афзуда мешавад ва умуман маънии «нигаҳбон»-ро мерасонад[4]. Ин пасванд дар илҳоқ ба чанд исми маънӣ ба маънои «кунанда, варзанда, доранда» аст[5]. Мақулаи дастурии ин вожа исм ва сохтвожаи он ба сурати [исм (нов) + пасванд (-бон)] аст. Дар сохти ин исм аз фароянди вожасозии таркиб истифода шудааст.

Пешина[вироиш | вироиши манбаъ]

Дараҷаи «новбон» соли 1935 бо раводиди Фарҳангистони забони Эрон ба ҷои «сутвони нерӯи дарёӣ» ба кор гирифта шуда[6] ва ҳамтои лейтенант[1] (аз фр. lieutenant < фр. lieu tenant < лот. locum tenens «ҷойнишин») аст, ки дар нерӯҳои дарёии кишварҳои урупоӣ ба кор меравад ва се рутба дорад:


Эзоҳ[вироиш | вироиши манбаъ]

  1. 1.0 1.1 Алиев Г. Г. канд. филол. наук. Персидско-русский и русско-персидский военный словарь / Под ред. канд. филол. наук, доц. А. М. Шойтова. — М.: Воениздат, 1972. — С. 285; 447. — 655 с. — 3 500 экз.
  2. Деҳхудо, Алиакбар. Луғатномаи Деҳхудо (нусхаи диҷитол) бар асоси нусхаи физикии 15-ҷилдии интишори соли 1377. — Муассисаи Луғатномаи Деҳхудо ва Маркази байнулмилалии омӯзиши забони форсии Донишгоҳи Теҳрон, 1399.(пайванди дастнорас)
  3. Ҳасандӯст, Муҳаммад. Фарҳанги решашинохтии забони форсӣ. Теҳрон: Фарҳангистони забону адаби форсӣ, Нашри осор, 1383. ISBN 978-600-6143-58-3. ҷ. 4, с. 2700.
  4. Таботабоӣ, Алоъуддин. Фарҳанги тавсифии дастури забони форсӣ. – Теҳрон: «Фарҳанги муъосир», 1395. – 640 с. – 116. ISBN 978-600-105-121-0.
  5. Содиқӣ, Алиашраф. Шеваҳо ва имконоти вожасозӣ дар забони форсии муъосир (5) // «Нашри дониш», хурдод ва тири 1371, шумораи 7, сс. 39 – 45.
  6. Рустоӣ, Муҳсин. Вожагони низомии мусаввиби Фарҳангистони Эрон (1314—1320 ҳ.ш.) // Ганҷинаи аснод. — саҳ. 40. 29 апрели 2022 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 11 апрели 2018.

Пайвандҳо[вироиш | вироиши манбаъ]